استانداران به مسائل منطقه اشراف داشته باشند

 سلمان زند ـ خبرنگار

 پس از معرفی کابینه و انتخاب سردار«احمد وحیدی» به‌عنوان وزیر کشور یکی از پرسش‌های مطرح این است که آیا یک فرد نظامی موفق خواهد شد وعده اصلی دولت در حوزه سیاست داخلی یعنی احیای اعتماد عمومی و افزایش رضایتمندی اجتماعی را محقق کند؟   آیا سپردن فرمان سیاست داخلی به نظامیان آسیب زا نخواهد شد؟  در این زمینه با «ناصر ایمانی»، تحلیل‌گر مسائل سیاسی به گفت‌وگو نشستیم. ایمانی معتقد است که فهم و دانش سیاسی بسیاری از نظامیان کمتر از دانش و تبحر نظامی و امنیتی آنها نیست. او تأکید می‌کند که وزیر کشور نظامی، الزاما استانداران نظامی نخواهد داشت و با توجه به مسائل جدی امنیتی که در کشور وجود دارد فرد امنیتی با دانش سیاسی بالا می‌تواند در ترمیم اعتماد عمومی موفق‌تر هم باشد. مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر است:

با توجه به سابقه نظامی وزیر کشور، گفته می‌شود که احتمالا انتخاب استانداران هم از سبد چهره‌های نظامی صورت خواهد گرفت، به‌نظرتان در شرایط فعلی کشور که بحث ترمیم اعتماد عمومی مطرح است، آیا انتخاب مدیران سیاسی از دایره چهره و مدیران منعطف سیاسی و اجرایی مناسب‌تر نیست؟ 
برای پاسخ دقیق به این سؤال باید به چند نکته دقت کرد؛ نکته اول اینکه احمد وحیدی، نخستین وزیر کشور نظامی کشور نیستند. در دولت دهم هم وزیر کشور اسماعیل نجار بود؛ بنابراین نخستین بار نیست که یک فرد نظامی وزیر کشور می‌شود.
نکته دوم این است که احمد وحیدی گرچه نظامی هستند و سابقه‌شان هم در سپاه پاسداران بوده، اما سال‌هاست که در نهادهای نظامی کار نکرده‌اند و با اینکه رسته نظامی داشته‌اند در نهادهای غیرنظامی مانند شورای امنیت ملی و شورای راهبردی روابط خارجی و مجمع تشخیص مصلحت نظام و... فعالیت داشته‌اند. در حقیقت اینگونه نبوده که تا دیروز او قبه بر دوش داشته‌اند و از فرماندهان ارتش یا سپاه بوده‌اند و فقط فعالیت نظامی داشته‌اند و ناگهان به‌عنوان وزیر کشور انتخاب شده‌اند. 
نکته سوم؛ این است که وزارت کشور نه فقط در ایران که در همه جای دنیا وزارتخانه‌ای سیاسی- امنیتی است و نه صرفا سیاسی. اگر شما دقت کرده باشید ما در کشور شورایی به نام شورای امنیت کشور (شاک) داریم که رئیس آن طبق قانون وزیر کشور است؛ بنابراین بخشی از فعالیت‌های وزیر کشور البته در همه جای دنیا، توجه به مسائل امنیتی جامعه است.
 یعنی امنیت داخلی در دولت توسط وزیر کشور کنترل می‌شود. چنانچه اگر هم دقت کرده باشید بعد از افزایش قیمت بنزین در آبان    98 و حوادثی که بعد از آن اتفاق افتاد همه انتقادها متوجه وزیر کشور بود، چرا؟ چون وزیر کشور مسئول این اتفاقات است. همچنین همواره هم این سنت بوده است که وقتی وزیر کشور منصوب می‌شود رهبری جانشینی فرماندهی کل قوا در امور نیروی انتظامی را به وزیر کشور می‌دهند.
یعنی معتقدید چون وزارت کشور و فعالیت‌های آن، 2 بعد سیاسی و امنیتی دارد، پس یک فرد نظامی می‌تواند در این زمینه موفق باشد؟
بله دقیقا. وزیر کشور یک وزیر سیاسی- امنیتی است. گرچه فردی که نظامی باشد ممکن است از جهت سیاسی ضعف داشته باشد، اما از جهت امنیتی قطعا خبره است و یکی از وظایف مهم وزیر کشور بعد امنیتی است که فرد نظامی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. عکس این هم هست؛ یعنی اگر فردی که وزیر کشور می‌شود صرفا سیاسی باشد، ممکن است اطلاعات امنیتی خوبی نداشته باشد. خب در این صورت هم این امکان هست که چنین فردی در یک بعد وظایف وزیر کشور ضعف داشته باشد. البته اگر یک رئیس‌جمهوری در کشور 2 فردی را که به لحاظ ویژگی‌های فردی و مدیریتی در یک سطح هستند دارد و می‌تواند انتخاب کند، به‌طور طبیعی بهتر هست که فرد غیرنظامی، وزیر کشور شود؛ یعنی در شرایط کاملا یکسان چه از نظر فردی، چه از نظر اطلاعات، دانش، توانایی‌های سیاسی و مدیریتی و... دو نفر کاملا در یک سطح باشند به‌خاطر اینکه شائبه‌هایی نباشد بهتر است که رئیس‌جمهوری فرد غیرنظامی را در این سمت بگمارد. اما شاید ابراهیم رئیسی 2 گزینه را که در یک سطح باشند یعنی احمد وحیدی و یک فرد غیرنظامی هم‌سطح او، پیدا نکرده است و نهایتا احمد وحیدی را معرفی کرده‌اند.
به‌نظر شما آیا ممکن است احمد وحیدی در انتخاب استانداران از شخصیت‌های نظامی استفاده کنند؟
خیر من معتقدم این تصور درست نیست و پاسخ این سؤال را می‌گذارم برای حدود یک‌ماه دیگر که قاعدتا بخشی از استانداران مشخص شده‌اند. آن زمان خواهیم دید که این تصور که احمد وحیدی چون خودشان نظامی هستند، حتما از افراد نظامی به‌عنوان استانداران و فرمانداران و... استفاده خواهند کرد، درست نبوده و قطعا اینگونه نخواهد شد و اصلا این تصور غلط است.
ایشان قاعدتا از افرادی که باسابقه باشند و تجربه داشته باشند و به مسائل منطقه اشراف دارند استفاده خواهند کرد. البته ممکن است یکی، دو نفر از استانداران از افرادی با سابقه نظامی انتخاب شوند، ولی این، عمومیت نخواهد داشت.
در مجموع با توجه به چالش‌هایی که در ابتدا به آن اشاره شد به‌ویژه در زمینه ترمیم اعتماد عمومی در جامعه، انتصاب یک فرد نظامی در رأس تصمیم‌گیری سیاست داخلی کشور می‌تواند راهگشا باشد؟ و مهم‌تر از همه اینکه با مسائل سیاسی یا اجتماعی، رفتار امنیتی نشود؟
ببینید ما در میان افراد به‌اصطلاح نظامی و بالاخص در سپاه پاسداران افراد بسیار زیادی داریم که به لحاظ سیاسی افراد کاملا کار کشته و خبره‌ای هستند. من اگر بخواهم نام ببرم چه در بعد داخلی و چه در بعد خارجی افراد زیادی داریم که به لحاظ سیاسی بسیار مطلع هستند؛ مسائل امنیتی جای خود. شاخص‌ترین این افراد مرحوم شهید حاج قاسم سلیمانی بودند که به لحاظ سیاسی(هم سیاست داخلی و هم سیاست خارجی) یکی از نخبگان کشور بود و واقعا می‌توان برای ایشان کلمه نخبه را به‌کار برد.
 احمد وحیدی هم از آن دسته افراد نظامی هستند که اطلاعات و تبحر سیاسی بسیار بالایی دارند و با مسائل کاملا آشنا هستند. یعنی اگر او به‌دنبال فعالیت نظامی هم نمی‌رفتند و اوایل انقلاب عضو سپاه پاسداران هم نمی‌شدند قطعا یکی از سیاستمداران برجسته کشور می‎شدند. ضمن اینکه همانطور که در ابتدا هم عرض کردم در چند سال گذشته عمده فعالیت‌هایش در عرصه سیاسی بوده است. در اینجا باید به 2 نکته مهم هم توجه داشت؛ نکته اول اینکه این طور نیست که فردی نظامی صرفا در مسائل امنیتی و نظامی تبحر داشته باشد و اصلا در زمینه سیاسی دانش نداشته باشد .
نکته دوم اینکه واقعیت این است که کشور ما به لحاظ مسائل امنیتی در شرایط ویژه‌ای قرار دارد هم به‌خاطر مرزهای شرقی و غربی کشور و هم به خاطر مسائل جدی‌ای که سرویس‌های جاسوسی خارجی در کشور ما انجام می‌دهند. اینها همگی شرایط کشور را به سمتی برده که مسائل امنیتی برای کشور بسیار جدی و حائز اهمیت باشد. مسائل امنیتی هم یعنی«امنیت مردم.» بنابراین وزیر کشور ما همواره باید فردی باشد که به لحظ امنیتی اطلاعات خوبی داشته باشد که بتواند کشور را در آرامش و امنیت نگه دارد و نظامی بودن وزیر کشور تضادی با ترمیم اعتماد عمومی جامعه ندارد.
سردار وحیدی این ویژگی‌ها را دارند؟
بله. من تصور می‌کنم او با توجه به اشراف سیاسی و اطلاعات خوب نظامی و امنیتی که دارند می‌توانند در وزارت کشور فرد موفقی باشند و وعده‌های رئیس‌جمهوری را هم محقق کنند. همچنان که در مجلس هم رأی بسیار بالایی کسب کردند و تقریبا مخالفی هم نداشتند. 
یعنی مجلس نیز او را برای این جایگاه مناسب دانسته است و نمایندگان گرچه در مورد برخی وزرا اختلاف نظر و اعتراضاتی داشتند ولی در مورد وحیدی چنین چیزی نبود.