چرا واکسن اسپوتنیک در ایران تولید می‌شود؟

زهرا خلجی- خبرنگار

مقام‌های روسیه به‌صورت رسمی اعلام کرده‌اند که با ۲۰کشور برای تولید واکسن اسپوتنیک توافق داشته‌اند تا در این کشورها برای کاهش هزینه‌های عملیاتی و لجستیکی، تولید واکسن با لیسانس روس‌ها صورت بگیرد. تولید واکسن روسی اسپوتنیک در ایران، توافقی بود که در تیرماه با طرف روسی انجام شد. ایران نخستین کشور در خاورمیانه است که روسیه برای تولید واکسن اسپوتینک با آن به توافق رسیده است. این معامله با عنوان تولید واکسن آزمایشی یا تست پچ با شرکت دارویی ایرانی اکتوور و صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه به امضا رسید.
پیش از این، کریل دمیتریف مدیر صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه در این‌باره گفته بود: شرکت‌های اکتوور و صندوق سرمایه‌گذاری به‌طور فعال در فرایند انتقال فناوری همکاری می‌کنند. تولید داخلی اسپوتنیک‌وی در ایران سرعت واکسیناسیون در این کشور را با هزینه لجستکی افزایش می‌دهد. این واکسن هم‌اکنون نقش اساسی در حفاظت مردم ایران در برابر کرونا بازی می‌کند و تولید داخلی از تلاش‌های ایرانیان حمایت می‌کند. روس‌ها از طریق صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم برای تقویت تولید و سرعت‌بخشیدن در صادرات با شرکت‌های دارویی در چندین کشور مختلف قرارداد بسته‌اند که ازجمله آنها می‌توان به هند، کره‌جنوبی، برزیل، صربستان، ترکیه، ایتالیا، بلاروس و قزاقستان اشاره کرد. با این حال، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد تولیدکنندگان خارج از کشور، به استثنای بلاروس و قزاقستان، تاکنون مقادیر زیادی واکسن را تولید کرده باشند. شرکت تجزیه و تحلیل علمی مستقر در لندن به نام ایرفینیتی تخمین می‌زند روسیه با تامین 630میلیون دوز واکسن اسپوتنیک برای صادرات به 100کشور جهان توافق کرده است اما تا‌کنون تنها حدود 5/11میلیون دوز از آن محقق شده است.
صندوق سرمایه‌گذاری مستقیم روسیه که مسئولیت همکاری بین‌المللی اسپوتنیک را بر عهده داشته است، در آوریل اعلام کرد که 100میلیون دوز واکسن با همکاری شرکت Hualan Biological Bacterin تولید می‌کند که این میزان، علاوه بر توافق قبلی بود که در‌ ماه مارس برای تولید 60میلیون دوز با شرکت فناوری Shenzhen Yuanxin Gene اعلام شده بود. علاوه بر این، قرارداد با چندین شرکت چینی از دیگر توافق‌های روسیه بود. این کشور همچنین از انجام 3معامله برای تولید 260میلیون دوز واکسن با چین خبر داده است. این اقدام احتمالا منجر به دسترسی سریع‌تر کشورهای آمریکای جنوبی، ‌خاورمیانه و آفریقا به واکسن کافی می‌شود.
با این حال بزرگ‌ترین توافق روسیه با هندی‌ها بود. آنها با عقد قرارداد با انستیتوی سرم هند که بزرگ‌ترین تولید‌کننده واکسن در جهان است بر سر تولید سالانه 300میلیون دوز واکسن از سپتامبر توافق کرده‌اند. اسپوتنیک نخستین واکسن تأیید شده در جهان برای بیماری کووید-19 است که اثربخشی آن در مراحل کارآزمایی بالینی تا 95درصد هم تأیید شده است. در شرایط فعلی که جهان درگیر سویه دلتا به‌عنوان سویه غالب ویروس کروناست، واکسن روسی مبتنی بر پلتفرم آدنوویروس تا 83درصد اثربخشی دارد و از این جهت به یکی از امیدهای دنیای پزشکی برای غلبه بر ویروس کرونا تبدیل شده است.