امیدهای تازه برای تولید قرص کرونا

زهرا خلجی- خبر‌نگار

 درحالی‌ که نبرد با کووید-19 در دنیا هنوز به پایان نرسیده است، 2غول بزرگ دارویی فایزر و مرک روی ساخت داروهایی که می‌توانند عفونت‌ها را درمان و پیشگیری کنند سرمایه‌گذاری کرده‌اند. درمان‌های خوراکی آسان، جایگزین جذابی برای درمان‌های آنتی بادی مونوکلونال موجود است که نیاز به تزریق در محیط‌های بیمارستانی دارد و از سویی به راحتی در داروخانه ها در دسترس قرار می‌گیرد. مدیران شرکت فایزر معتقدند باتوجه به جهش‌های ویروس که مقاومت در برابر واکسن‌های تأیید شده را به همراه دارد، ساخت داروهایی برای درمان کووید-19، یک گزینه مداوم و در دسترس‌تر در بازار جهانی است. این شرکت تخمین زده است احتمالا صدها میلیون بیمار، داوطلب شرکت در کارآزمایی بالینی درمان جدید کووید-19 فایزر شوند.

آنزیمی برای مهار ویروس
درمان جدید و امیدبخش فایزر درواقع ترکیبی از مهارکننده‌های پروتئاز است که مدت‌هاست برای مبارزه با ویروسHIV  استفاده می‌شود. این قرص با نام علمی PF-07321332 برای جلوگیری از فعالیت یک آنزیم کلیدی مورد نیاز برای تکثیر ویروس کرونا طراحی شده است و به این ترتیب به بدن کمک می‌کند جلوی پیشگیری ویروس را بگیرد. در ترکیب این دارو از قرص ریتوناویر که برای درمان ایدز به‌کار می‌رود نیز استفاده شده است. ریتوناویر در واقع 25سال است با نام تجاری Norvir فروخته می‌شود. شرکت فایزر از ‌ماه جولای با استفاده از داروی PF-07321332  آزمایش‌های بالینی متفاوتی را روی 1140بیمار غیربستری کووید-19 با شرایط بیماری زمینه ای مانند دیابت که در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید هستند، آغاز کرده است. فایزر امیدوار است با اعلام داده‌های مربوط به کارآزمایی بالینی در پاییز، با کمک سرمایه‌گذاران در سه ماهه چهارم سال2021 تأییدیه استفاده اضطراری این دارو را بگیرد.

کارآزمایی بالینی داروی مولنوپیراویر
در این بین اما شرکت دارویی مرک نیز با همکاری شرکت Ridgeback Biotherapeutics در حال کار روی گزینه مختص به‌خود است. این درمان نیز به‌عنوان معالجه‌ای برای بیماران مبتلا به کووید-19خفیف تا متوسط  مورد مطالعه قرار می‌گیرد. قرار است داده‌های این آزمایش قبل از پایان سال اعلام شود. این مطالعه جدید، با نام MOVe-AHEAD، در بیش از ده‌ها کشور ازجمله ایالات متحده آمریکا، برزیل و آفریقای جنوبی در حال انجام است. محققان بررسی خواهند کرد که چگونه بسیاری از بیماران مبتلا به نوع علامت دار کووید-19 می‌شوند و چه تعداد از آنها یک عارضه جانبی را تجربه می‌کنند و چه تعداد به‌دلیل یک عارضه جانبی پس از 14روز فوت می‌کنند. طبق اعلام شرکت مرک، آزمایش جدید داروی تجربی مولنوپیراویر برای پیشگیری از کووید-19 در میان بزرگسالان همزمان با آزمایش‌های فایزر روی افرادی که مبتلا به نوع علامت دار کووید-19 هستند، مورد بررسی قرار می‌گیرد. مولنوپیراویر در واقع یک نوع داروی ضد‌ویروسی است که برای ایجاد خطا در RNA ویروس طراحی شده است و در نهایت از تکثیر آن جلوگیری می‌کند.

   رقابت مؤثر شرکت‌های دارویی
رقبای بزرگ دارویی دنیا یعنی فایزر و مرک به همراه شرکت داروی بزرگ سوئیسی Roche Holding AG  از زمان پیدایش ویروس کرونا و بیماری کووید-19 بیشترین پیشرفت را در توسعه نخستین قرص ضد‌ویروسی برای درمان یا احتمالا جلوگیری از ابتلا به این بیماری داشته‌اند. پس از آزمون و خطاهای بسیار با داروی‌های مختلف ازجمله هیدروکسی کلروکین، آزیترومایسین، فاموتیدین و فاویپیراویر برای معالجه بیماران بدحال کووید-19، تا به امروز، داروی وریدی وکلوری از شرکت Gilead Science Inc که به‌طور کلی به‌نام رمدسیویر شناخته می‌شود، تنها درمان ضد‌ویروسی مورد تأیید برای کووید-19 در برخی از کشورها ازجمله آمریکا و ایران است. تحقیقات شرکت Roche و شریکش Atea Pharmaceuticals در‌ ماه ژوئن برای درمان کووید-19 به نتایج امیدبخشی رسید. این دو شرکت اعلام کردند که داده‌های اولیه از آزمایش ضد‌ویروسی خوراکی تجربی AT-527 نشان می‌دهد که این دارو بار ویروسی را در بیماران بستری کاهش می‌دهد.
مرک نیز در ‌ماه ژوئن اعلام کرد که دولت آمریکا موافقت کرده است درصورت اثبات کارکرد و مجوزهای نظارتی، مبلغ 1.2میلیارد دلار برای 1.7میلیون دوره قرص مولنوپیراویر بپردازد. این شرکت گفته است که انتظار می‌رود مجوز استفاده اضطراری از مولنوپیراویر در آمریکا در ماه‌های اخیر و پیش از پایان سال2021 به این دارو اعطا شود.