پوریا گل محمدی/ شاعر و نویسنده
یادنامه‌ای برای یک شاعر و روزنامه‌نگار
خبر سنگین بود و غمبار: استاد «حسن ریاضی» (ایلدیریم) شاعر، نویسنده، مترجم و روزنامه‌نگار اهل آذربایجان ساکن محله رسالت، در سن ۶۳ سالگی بر اثر کرونا درگذشت. زنده‌یاد به‌عنوان یک نخبه و اندیشمند ادبی درکنار فرزندانش که همگی دارای تحصیلات دانشگاهی بالا هستند، سال‌ها در شهرک رسالت منطقه ۱۹ زندگی کرد و بی‌ادعا و در سکوت آثار ارزشمندی از خود به جا گذاشت.
هر وقت او را می‌دیدم آرام قدم بر می‌داشت گویی در حال فکر کردن بود. شاید اولویتش فکر کردن بود و بعد نان برای زندگی. آرام اما مطمئن قدم بر می‌داشت؛ درست مثل روش کارش در تحقیقات، ترجمه و نوشتن و انتشار نشریه. اهل شلوغ‌کاری نبود و کار در آرامش را ترجیح می‌داد. افراط و تفریط نداشت. کیفیت برایش مهم‌تر از کمیت بود.
حسن ریاضی (ایلدیریم) در بهمن ۱۳۳۷ در روستای جمال‌آبادِ سراب متولد شد و تحصیلات ابتدایی را در شهر‌های هریس و مهربان و دبیرستان را در تبریز به پایان برد و سپس در دانشگاه علوم پزشکی ایران تحصیلاتش را ادامه داد. او از سال ۱۳۵۴ به‌طور جدی فعالیت‌های ادبی و فرهنگی را شروع کرد و از بنیانگذاران انجمن‌های ادبی آذربایجان در تهران محسوب می‌شود. ریاضی علاوه بر سرودن شعر و نوشتن مقالات ادبی‌ـ اجتماعی، به ترجمه آثار ادبی جهان نیز مشغول بود. از آثار او می‌توان به «آنا دیلی ـ آیین نگارش و دستور زبان ترکی آذربایجانی» و مجموعه سه‌جلدی «شناخت‌نامه ناظم حکمت» و «مجموعه اشعار» که در دست چاپ است، اشاره کرد.
توانایی حسن ریاضی را در ترجمه و تحقیق و شعر نمی‌توان نادیده گرفت و من هم قصد چنین‌کاری ندارم، اما می‌گویم که فقط یکی از فعالیت‌های او برای ماندگاری‌اش در تاریخ ادبیات ایران و آذربایجان کفایت می‌کند. اگر همه فعالیت‌های ادبی او را به‌عنوان مترجم و دبیر انجمن ادبی و پژوهشگر کنار بگذاریم، انتشار «فصلنامه بین‌المللی آذری» به تنهایی او را در گروه کنشگران بزرگ ادبیات فارسی و آذری قرار می‌دهد. ایلدیریم در دو دهه گذشته سردبیری «فصلنامه بین‌المللی آذری» و دبیری «انجمن ادبی فرهنگی حبیب ساهر» را برعهده داشت؛ نشریه‌ای وزین و دو زبانه که مخاطب فارسی و آذری زبان را به مدت ۱۸ سال یعنی از سال ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۰ با خود همراه و به‌عنوان سردبیر ۴۸ شماره فصلنامه را راهی بازار نشر ایران و جهان کرد. بازنگری در اندیشه شخصیت‌های چون شهریار، پروین اعتصامی، غلامحسین ساعدی، مفتون امینی و صمد بهرنگی به‌صورت ویژه‌نامه در نشریه آذری تنها بخش کوچکی از تلاش‌های استاد ریاضی و همکارانش است که یک یادگار ماندگار در فرهنگ و ادبیات شد. هرچند جای خالی حسن ریاضی پر شدنی نیست، اما امیدواریم این نشریه با تلاش فرزندان زنده‌یاد ریاضی به‌خصوص حسین و آیدین تداوم یابد.
