اعداد گوشتی

آوین آزادی ـ روزنامه‌نگار

نه فقط مردم ایران که همه مردم جهان وابستگی غیرقابل‌انکاری به مصرف گوشت قرمز دارند. براساس نتایج تحقیقی میدانی که مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در سال 99انجام داده و منتشر کرده است، بیش از ۲میلیون خانوار در یک سال گذشته گوشت قرمز مصرف نکرده‌اند. افزایش قیمت گوشت قرمز و تورم بیش از 70درصدی در دسته خوراکی‌ها به گواه مرکز آمار، ‌احتمالا مهم‌ترین علت حذف گوشت قرمز از سفره این تعداد قابل توجه از ایرانی‌ها بوده است اما واقعیت این است که حواشی گوشت قرمز تنها به قیمت آن ختم نمی‌شود. واردات گوشت با ارز دولتی، فروش گوشت آلوده به مردم، بیماری‌های ناشی از طبخ اشتباه این کالای خوراکی و تحریم‌ها و نوسانات قانونی در این حوزه، همه و همه دست به‌دست هم داده که این بخش از سفره غذایی مردم همواره در صدر خبرها بوده و حساسیت بسیاری روی آن وجود داشته باشد.

گوشت‌ها از کجا می‌آیند 
 صادرکنندگان گوشت به ایران ثابت نیستند و با توجه به شرایط کشور تغییر می‌کنند. 
 بیشترین گوشت قرمز مورد نیاز ایران از کشورهایی مانند برزیل و استرالیا تامین می‌شود.
 واردات گوشت ایران در سال‌های اخیر به‌طور میانگین بیش از 50درصد کاهش پیدا کرده است. 
 برای مثال در هفت ماه نخست سال 99، 4هزار و 69تن گوشت قرمز سبک گرم وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۷۵درصد کاهش را تجربه کرده بود. در هفت‌ماه اول سال 98، بیش از 18هزار تن گوشت قرمز سبک گرم وارد شده بود.
 در سال 93، امارات 50درصد و برزیل 31درصد گوشت گوساله و گاو وارداتی ایران را تامین می‌کردند.
در سال 97، عمده کشورهای مبدا تامین گوشت گوسفندی وارداتی را استرالیا، مغولستان، قزاقستان، گرجستان، ارمنستان و داغستان روسیه بودند که در این میان، از کشور استرالیا 40تن در روز و کشورهای اوراسیا، 70تا 80تن در روز گوشت وارد کشور می‌شد.
 در سال ۱۳۹۹، میزان واردات گوشت گوسفندی ۲۵۴۲ تن اعلام شده است. 

ماجرای واردات گوشت از نیوزیلند 
  ایران در دهه60 از بازارهای مهم نیوزیلند بود و ما پیش از دهه‌70 که پس از آن فعالیت‌های تجاری با ایران محدود شد یک‌چهارم از گوشت گوسفند صادراتی خود را به این کشور صادر می‌کردیم.
  در دهه‌های 50و 60، صادرکنندگان و مقامات نیوزیلند با وجود شرایط سیاسی دشوار، درباره معاملات تجاری با ایران مذاکره و قراردادی تنظیم کردند. 
  براساس این قرارداد در اواسط دهه۱۹۸۰ به‌دلیل نفت‌خیز‌بودن ایران، در زمینه پرداخت، عنوان شد تا پرداخت گوشت بره در برابر بشکه نفت انجام شود که تجارت، برای یک زمان کوتاهی رونق داشت و درنهایت مدتی بعد از انقلاب اسلامی واردات گوشت از نیوزیلند ممنوع شد. 
  در اردیبهشت سال 96 اما شرکتی نیوزیلندی ابراز تمایل به صادرات گوشت به ایران کرد. قرار بود به موجب این تفاهمنامه تازه، به‌طور میانگین​​۶۰ تن گوشت منجمد به ایران به شکل روزانه صادر شود. 
  این تفاهمنامه عمر درازی نداشت، تحریم‌های آمریکا همه معادله‌ها را دوباره بر هم زد و ایران و نیوزیلند دوباره به وقفه 20ساله مرادوات گوشتی برگشتند. 

ماجرای  ارز‌های مسروقه دولتی و افشای مافیای گوشت 
  در سال97، بعد از قرارگرفتن ایران تحت تحریم‌های شدید آمریکا، ‌دولت برای کنترل قیمت کالاهای ضروری، به واردکنندگان این کالاها ارز 4200تومانی تخصیص داد.
  ارز دولتی هیچ کمکی به کنترل قیمت نکرد و در نهایت منجر به شکل‌گیری شبکه‌های فساد گسترده و باندهای مافیایی شد.
  بر همین اساس، روزنامه ایران در گزارشی تحقیقی به قلم ریحانه یاسینی افشا کرد که هم‌اکنون به‌طور رسمی، نزدیک به 100واردکننده مجوز واردات گوشت با ارز 4200تومانی دارند اما بررسی در میان منابع مختلف به‌ویژه فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی بانک مرکزی نشان می‌دهد که کمتر از 5شرکت، بخش عمده واردات را در دست گرفته‌اند.
  در این گزارش آمده است که بعد از گران‌شدن گوشت داخلی برای تامین بازار، واردات گسترده گوشت گرم گوسفندی از کشورهای مختلف به‌خصوص استرالیا و روسیه آغاز شد. اما از میانه تیرماه امسال، مسئولان‌ مختلف تعزیراتی از تخلف در واردات گوشت و فساد ۷۷۸‌میلیون دلاری خبر دادند.
  بررسی اسناد بانک مرکزی در آن زمان نشان می‌داد که تا ۱۲ مهر سال97، تنها یک شرکت بیش از ۳۵ میلیون و ۷۰۰ هزار یورو ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات گوشت دریافت کرده بود. با وجود تمام اینها، فعالیت‌های شبکه‌ای برای واردات و توزیع به‌نحوی پیش رفت که گوشت قرمز ۹۲درصد گران شد.
  براساس داده‌های این گزارش، یک شبکه شریکی واردات و توزیع، نزدیک به ۳میلیارد و ۳۶۰هزار تومان تنها از مجرای واردات گوشت استرالیایی به‌دست آورده است. 
  بعد از انتشار این گزارش کم‌کم ارز دولتی از واردات گوشت حذف شد و در نهایت در سال 99، میزان واردات گوشت قرمز گوسفندی و گوساله در مقایسه با سال 98به‌ترتیب ۱۰۰درصد و ۹۳درصد کاهش یافت. قیمت گوشت اما در تمام این مدت ثابت ماند یا کاهش پیدا کرد. 

نوسان ممنوعیت‌ها 
 مهرماه سال97 گمرک ایران در بخشنامه‌ای، به تمامی گمرکات اجرایی اعلام کرد که صادرات رسمی و خروج غیررسمی هرگونه دام زنده، گوشت گرم و منجمد تولید داخل و وارداتی (با ارز ۴۲۰۰ تومان) تحت هر عنوان ممنوع است.
 در دهم فروردین سال 96، ممنوعیت واردات فراورده‌های گوشتی از برزیل لغو شد. این ممنوعیت‌ها پس از ادعای پلیس برزیل مبنی بر پرداخت رشوه از سوی شرکت‌های تولید گوشت این کشور به مأموران بهداشت وضع شده بود.

داستان گوشت‌های آلوده در دهه‌هشتاد 
  اواسط سال81 رغبت مردم به گوشت و فراورده‌های گوشتی سیرنزولی پیدا کرد، تا جایی که براساس گفته مدیرعامل اتحادیه‌ گوشت و محصولات گوشتی، در آن زمان نزدیک به 140میلیارد تومان ضرر برای این صنف ثبت شد. ترس از مصرف گوشت آلوده، علت این اتفاق بود.
  67نفر در این پرونده متهم شناخته شدند. 15نفر از متهمان پرونده، به تبعید بالای 5سال و برخی دیگر به 12‌ماه تا 15سال حبس محکوم شدند.
 در آن سال 200تن گوشت قرمز به‌صورت قاچاق از هند وارد ایران شد. ورود این گوشت‌ها به کشور چنان جنجالی به پا کرد که در نهایت دولت و قوه قضاییه برای پیگیری هرچه سریع‌تر آن دست به‌کار شدند.
 در آن سال‌ها ورود گوشت از کشور هند ممنوع بود، به همین دلیل وارد‌کنندگان این گوشت دست به راه‌حلی غیرقانونی زدند و با استفاده از قایق‌سواران، گوشت‌های منجمد گوساله هندی را وارد کشور کردند.
  براساس گفته قاضی علیمردانی که رسیدگی به این پرونده را برعهده داشت، مسیر قاچاق این گوشت‌ها از جایی در اطراف میناب شروع و به شهرهایی مانند اصفهان و تهران ختم شده بود. این‌گوشت‌ها در نهایت سوزانده شدند و بر سر «آلوده»‌بودن، ذبح غیرشرعی و غیرقانونی‌بودن آنها اختلاف نظر وجود داشت. 

و تاریخ، آلودگی را تکرار کرد 
 گوشت‌های آلوده 16سال بعد با جزئیات متفاوت‌تری در صدر خبرها نشستند. 
 خرداد‌ماه سال 97فرمانده انتظامی استان هرمزگان خبر از کشف و ضبط ۲۰۰تن گوشت وارداتی قاچاق آلوده به باکتری سالمونلا داد. 
 بهمن همان سال، رئیس‌کل دادگستری استان هرمزگان اعلام کرد که هر دو متهم پرونده قاچاق گوشت‌های آلوده در بندرعباس به ۱۰ سال حبس و بیش از ۳۵ میلیاردتومان جزای نقدی محکوم شدند.

بیماری‌های گوشت قرمز 
سیاه‌زخم گوارشی 
  طی سال‌های 67تا 83تعداد 38مورد سیاه زخم گوارشی در کرمانشاه گزارش شد؛ بیماری نادری که بعد از حدود 2تا 5روز از مصرف گوشت‌های با طبخ ناکامل یا خام آلوده در بدن خودش را با عوارضی مثل درد شدید شکم، اسپاسم عضلانی و اسهال شدید نشان می‌داد.

تب مالت
 تب مالت هم یکی دیگر از بیماری‌هایی است که گوشت قرمز خام یا نیم‌پز شده می‌تواند به انسان منتقل کند. البته بیشترین عامل انتقال این بیماری، شیر، بستنی، کره و اساسا لبنیات است.
  در سال۹۷ تعداد ۱۶ هزار و ۶۱۹ مورد ابتلا به بیماری تب مالت جدید در کشور به ثبت رسیده است و براساس جمعیت، در هر ۱۰۰هزار نفر ۲۰ نفر به تب مالت دچار می‌شوند. افراد همواره در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند و خطر همیشه وجود دارد.

تب کریمه
  این بیماری در ایران نخستین بار در کتاب گنجینه خوارزمشاه جورجانی حدود سال۱۱۱۰توصیف شده و در سال 1349وجود بیماری در ایران ثابت شد.
  این بیماری، در فصل‌های گرم و عموما در شهرهای مرزی - مخصوصا کرمانشاه- بروز پیدا می‌کند. 
  در سال 99، موارد قطعی و غیرقطعی کریمه در کشور ما ۴۰نفر بود که ۵مورد به شکل قطعی مبتلا شده بودند و این تعداد فوت کردند.
  امسال یک نفر در کرمانشاه بعد از ابتلا به تب کریمه فوت کرد.