نگاه
کاهش آسیب‌های اجتماعی نیازمند سازمانی دغدغه‌مند
سپیده علیزاده ـ روانشناس و فعال اجتماعی در حوزه زنان و کودکان
این‌روزها به‌دلیل بحران کرونا و مشکلات اقتصادی از یک‌سو و حضور طولانی‌مدت زنان در خانه از سوی دیگر، میزان آسیب‌های اجتماعی به‌ویژه خشونت و فرار از خانه در میان زنان افزایش یافته است. خانه همواره محل امن و آرامش تعریف می‌شود اما الزاما اینگونه نیست و وقتی مرد خانواده گرفتار آسیب است یا مرتکب رفتارهای خشونت‌آمیز می‌شود، حضورش خانه را ناامن و آسیب‌پذیر می‌کند. در چنین مواردی زنان به اجبار و برای نجات جانشان اقدام به فرار می‌کنند و ترک خانه بدون پشتوانه مالی و اطلاع نداشتن از مراکز حمایتی یعنی شروع آسیب‌های اجتماعی دیگر. حمایت از قشر آسیب‌دیده به‌ویژه زنان به‌عهده سازمان‌های متعدد ازجمله سازمان بهزیستی است که این سازمان مکان‌هایی به نام شلتر (پناهگاه) راه‌اندازی کرده که مناسب همه زنان آسیب‌دیده نیست و اگر دسته‌بندی در این پناهگاه‌ها انجام می‌شد، می‌توانست نتایج مطلوب‌تری داشته باشد. شهرداری هم با راه‌اندازی گرمخانه‌ها سعی کرده از این اقشار حمایت کند اما نکته اینجاست که اولا تعداد گرمخانه‌های زنان محدود است و ثانیا حضور مادران همراه با کودکان خردسال در این فضاها خوشایند نیست. پس ظاهرا در سایه چنین حمایت‌های بی‌نتیجه و وجود خلأهای قانونی در راستای حمایت از زنان و کودکان آسیب‌دیده، این چرخه دور تسلسل دارد و کودکان آسیب‌دیده دیروز، مادران آسیب‌دیده امروزند که کودکان آسیب‌دیده فردا را تربیت می‌کنند و این فرایند همچنان تکرار می‌شود. قانونی که با توجه به شرایط 20سال پیش تدوین شده قطعا نمی‌تواند پاسخگوی مطالبه کنونی شهروندان باشد و از این‌رو ضروری است قانونگذار بازنگری مجدد در قانون داشته باشد. علاوه بر این بازنگری، قطعا نیازمند سازمانی دغدغه‌مند در حوزه آسیب‌های اجتماعی هستیم؛ چراکه سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام‌خمینی و شهرداری به‌نوعی در حوزه کاهش آسیب‌های اجتماعی مسئولیتی به‌عهده دارند و بودجه‌ای هم برای خدمت‌رسانی دریافت می‌کنند اما دغدغه‌شان آسیب اجتماعی نیست. سازمان بهزیستی دغدغه‌اش خدمت‌رسانی به معلولان است، شهرداری دغدغه ارائه خدمات شهری به شهروندان را دارد و کمیته امداد هم رسیدگی به ایتام اولویت کارهایش است. پس نباید انتظار داشت خدماتشان در حوزه آسیب‌های اجتماعی نتیجه‌بخش باشد؛ چراکه موفقیت در این حوزه نیازمند یک سازمان دغدغه‌مند است که اولویت اول و آخرش آسیب اجتماعی و فرد آسیب‌دیده باشد.
