ترور بزرگان

یکی از ترورهای خبرساز اخیر، ترور رئیس‌جمهور هائیتی بوده است. در این ترور، بین 20 تا 30نفر مشارکت داشته‌اند که گفته می‌شود بیشترشان اهل کلمبیا بوده‌اند. البته بعدها ردپای چند آمریکایی و چند شهروند هائیتی هم شناسایی شده است. اما به هر حال، رئیس‌جمهور این کشور ترور شده و فقیرترین کشور نیمکره غربی، بیش از پیش در هرج‌ومرج فرورفته؛ خاصه در این اوضاع کرونا و توفان‌های گرمسیری و زلزله 7.2ریشتری. اما رئیس‌جمهور هائیتی، نخستین رئیس‌جمهور و مقام ارشد یک کشور نبوده که ترور شده است. تا به حال ترورهای زیادی از این دست در تاریخ یکی، دو سده اخیر اتفاق افتاده است که هرکدام، خبرساز شده‌اند. با هم، نگاهی به 9ترور مهمی که هدف آنها، رئیس‌جمهورها یا افراد بلندپایه دیگر بوده‌اند، می‌اندازیم؛ ترورهایی که گاهی باعث تغییرات بزرگی هم شده‌اند.

آمریکا/ اندرو جکسن

آمریکا کشوری است که با وجود عمر کوتاهی که دارد، ترورهای حساس زیادی در آن اتفاق افتاده است. اندرو جکسن، هفتمین رئیس‌جمهور و البته نخستین رئیس‌جمهور ترورشده این کشور نوپا محسوب می‌شود. البته ترور او ناموفق بود. او توسط فردی به نام ریچارد لورنس ترور شد که یک شهروند وسواسی و دارای مشکلات روحی توصیف شده است. او تصور می‌کرد که ریچارد سوم شاه انگلستان و آمریکاست و مشکلات خودش را از رئیس‌جمهور آمریکا می‌دانست. حتی مرگ پدر فقیرش را هم به پای این رئیس‌جمهور می‌نوشت. او که متولد انگلستان بود و در نوجوانی به آمریکا آمده بود، سرانجام دوتا تپانچه تهیه کرد و در سی‌ام ژانویه 1835، آنها را در جیب گذاشت و پشت ستونی پنهان شد. سپس اقدام به ترور ناموفق رئیس‌جمهور کرد.

آمریکا/ آبراهام لینکلن

شاید بتوانیم او را معروف‌ترین رئیس‌جمهور آمریکا بدانیم که حالت نمادین برای مردم این کشور هم پیدا کرده است چرا که اساساً از طبقه‌ای ضعیف برخاست و به این مقام رسید. دومین رئیس‌جمهور ترور شده ینگه دنیا، البته از این ترور جان سالم به‌در نبرد و کشته شد. این ترور در آوریل1865میلادی اتفاق افتاد. البته او دشمنان زیادی هم در بین مقامات و سناتورها و آقازاده‌ها داشت. حتی مشاورش به او گفته بود که جوانانی هستند که می‌خواهند او را به قتل برسانند. مدام هم نامه‌های تهدیدآمیز دریافت می‌کرد. قاتل او در یک تئاتر و در اوج خنده‌های تماشاگران این تئاتر، از سروصدا استفاده کرده و اقدام به کشتن او کرد.

آمریکا/ جان اف. کندی

احتمالاً باید معروف‌ترین ترور رئیس‌جمهوری را، متعلق به جان کندی بدانیم؛ تروری که به‌شدت سروصدا کرده و در خاطره‌ها باقی مانده است. جان فیتز جرالد کندی، سی‌وپنجمین رئیس‌جمهور آمریکا بود. او در سال1963میلادی ترور شد. در 22نوامبر1963 با همسرش درون یک اتومبیل روباز در تگزاس، در حال دیدار با مردم بود که ناگهان به طرز مشکوکی مورد اصابت گلوله قرار گرفت و جان باخت. پلیس، ضارب را فردی به نام لی اسؤالد که از تک‌تیراندازان ارتش آمریکا بود، معرفی کرد. وقتی که ضارب را به دادگاه می‌بردند، یکی از نیروهای پلیس اف‌بی‌آی او را جلوی مردم و خبرنگاران از پای درآورد. این ترور، رازآلوده‌ترین ترورهای آمریکا باقی مانده.

اتریش/ فرانتس فردیناند

اما شاید اثرگذارترین و مهم‌ترین ترور صورت‌گرفته طی دو سده اخیر را باید جایی در حوالی جنگ جهانی اول جست‌وجو کنیم؛ جنگی که «جنگی برای پایان همه جنگ‌ها» هم لقب گرفته بود. ژوئن1914میلادی بود که فرانتس فردیناند، ولیعهد امپراتوری اتریش-مجارستان به همراه همسرش ترور شد. ترور او در سارایوو اتفاق افتاده و معروف به ترور سارایوو هم است؛ تروری بزرگ که باعث شد تا جرقه‌های جنگ جهانی اول زده شود. بعد از آن بود که اتریش به صربستان اعلام جنگ کرد و جنگ جهانی اول رسماً شروع شد. قاتل او فردی بود که گفته می‌شد یک ملی‌گرای صرب است. امپراتوری روسیه، آلمان، فرانسه، بریتانیا و... هم وارد جنگ شدند؛ جنگی که 10میلیون کشته روی دست بشریت گذاشت.

ایران/ آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای

در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران، ترورهای زیادی علیه مقامات انقلاب اسلامی صورت گرفت. یکی از این ترورها، سوء قصد علیه جان رهبر فعلی انقلاب بود که خوشبختانه نافرجام ماند اما بر اثر این ترور آیت‌الله‌خامنه‌ای از ناحیه دست راست به مقام جانبازی نائل شد. این ترور در ششم تیر1360شمسی اتفاق افتاد. امام‌جمعه تهران و نماینده وقت امام‌خمینی(ره) در شورای‌عالی دفاع، برای سخنرانی به مسجد ابوذر تهران رفته بود. تروریست‌ها که گفته می‌شود از گروهک منافقین بودند، بمبی را در ضبط‌صوتی جاسازی کرده و روی تریبون گذاشته بودند. بمب منفجر شد. ایشان چندین روز در بیمارستان بستری شدند.

ایران/ محمدعلی رجایی

در هشتم شهریور 1360بود که یکی از عجیب‌ترین و بزرگ‌ترین ترورهای تاریخ معاصر اتفاق افتاد؛ تروری که باعث شهادت یک رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر شد. این سوءقصد به‌واسطه بمب جاسازی‌شده در یک کیف‌دستی اتفاق افتاد. محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر، رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر وقت ایران و دو تن دیگر از مقامات ایرانی در این سوء‌قصد به شهادت رسیدند. این انفجار در دفتر نخست‌وزیری و ساعت سه عصر اتفاق افتاد؛ در طول برگزاری جلسه شورای‌عالی امنیت ملی کشور. نام مسعود کشمیری در این ترور بیش از هر نام دیگری خودنمایی می‌کند. او که در آن زمان از مقامات کشور بود، بعدها از کشور گریخت. البته ابتدا تصور می‌شد که او نیز جان خود را از دست داده است که بعدها مشخص شد چنین نبوده.

ایران/ قاسم سلیمانی

اما یکی از عجیب‌ترین ترورهای رسمی و اعلام‌شده یکی، دو سده اخیر را آمریکایی‌ها انجام داده‌اند. این ترور، به دستور مستقیم رئیس‌جمهور آمریکا و با اجرای ارتش و نیروهای اطلاعاتی این کشور صورت گرفت و به‌طور رسمی هم اعلام شد و بابت انجام آن اظهار خوشحالی هم توسط مقامات آمریکایی صورت گرفت. انجام این ترور در یک کشور ثالث، جهان را در بهت فرو برد. سردار قاسم سلیمانی، شناخته‌شده‌ترین فرد نظامی ایران و اثرگذارترین فرد در وقایع خاورمیانه، مدت‌ها مورد توجه آمریکایی‌ها قرار داشت. آنها بارها او را خطرناک‌ترین فرد علیه منافع‌شان دانسته بودند، تا اینکه در بامداد جمعه 13دی‌1398، او به همراه ابومهدی المهندس، از فرماندهان ارشد حشدالشعبی، مورد حمله برنامه‌ریزی‌شده پهپادهای آمریکایی قرار گرفته و به شهادت رسیدند. این حمله چنان خارج از قواعد بین‌المللی بود که حتی خود آمریکایی‌ها نتوانستند توجیه‌اش کنند.

افغانستان/ احمد شاه‌مسعود

وقتی که ارتش سرخ اتحاد جماهیر شوروی به افغانستان لشکر کشید، شخصیت‌های زیادی اقدام به مقاومت کردند. او‌ زاده پنجشیر افغانستان و معروف به شیر دره پنجشیر است. او که فرمانده مجاهدین علیه نیروهای روس بود، روزگاری نیز فرمانده کل ائتلاف شمال علیه طالبان شد. قهرمان ملی افغان‌ها، درست دو روز قبل از حادثه معروف 11سپتامبر، مورد سوءقصد قرار گرفت. تروریست‌ها که خود را خبرنگار معرفی کرده بودند، مظنون به ارتباط با القاعده بودند. آنها اقدام به انفجار انتحاری کردند که در نتیجه آن، این چهره اثرگذار افغانستان به شهادت رسید. او را یکی از مهم‌ترین و بهترین فرماندهان جنگ‌های چریکی قرن بیست لقب داده و با چگوارا مقایسه کرده‌اند.

کره‌جنوبی/ پارک چونگ هی

شاید فکر کنید که کره‌جنوبی امروز، چه کشور آرامی است. اما این کشور نیز به‌خودش، ترور و جنگ‌هایی را دیده است؛ آخرین جنگش هم با کره‌شمالی بوده که هنوز کدورت‌های آن پابرجاست. یکی از رئیس‌جمهورهای کره‌جنوبی که ترور شده، پارک چونگ هی است. او که سومین رئیس‌جمهور این کشور بود، در اکتبر1979 درحالی‌که 61سال داشت، ترور شد. دوره هجده‌ساله او، یکی از دوران اوج‌گیری اقتصادی کره‌جنوبی بود؛ هرچند که با سرکوب‌های منتقدان همراه شد. او که ژنرال ارتش بود، ابتدا در ارتش ژاپن خدمت کرد و سپس بعد از استقلال کره، راهی ارتش این کشور شد. او بعد از دو ترور نافرجام، سرانجام توسط دوست خود که رئیس سازمان امنیت کشور بود، به ضرب گلوله کشته شد.