آبرسانی سیار به ۵۱ روستای سمنان

ستاره حجتی ـ خبرنگار

سمنان یکی از استان‌های صنعتی کشور است که ضمن سرانه بالای مصرف آب در همه بخش‌های صنعت، کشاورزی و آشامیدنی، همواره به‌دلیل طرح‌های انتقال آب به این استان محور توجه‌ها بوده است. حالا اما با وجود سرانه مصرف بالا، معاونت عمرانی استانداری سمنان اعلام کرده آبرسانی در ۵۱روستای استان و عمدتا در دامغان و شاهرود با تانکر و به روش سیار انجام می‌شود. بیش از ۸۲میلیارد تومان از محل اعتبار ویژه توسعه روستایی و رفع محرومیت از مناطق کم‌برخوردار در قانون بودجه۱۴۰۰ برای آبرسانی به روستاهای این استان دیده شده است. این بودجه برای آبرسانی به روستاهای سمنان در حالی تخصیص پیدا کرده که طی سال‌ها، مدیر جهادکشاورزی توفیق چندانی در تغییر الگوی کشت آب‌بر استان نداشته‌ و کشت صیفی‌جات به‌ویژه هندوانه و خربزه از کشت‌‌‌‌‌‌‌‌های پرطرفدار این استان است. اما آنچه در نهایت گریبان ۵۱روستای این استان را گرفته، بی‌آبی مطلق در یکی از گرم‌ترین و خشک‌ترین تابستان‌های ۵۰ سال اخیر است.

چاره‌ای جز مهاجرت نمانده
روستای کوه‌زر دامغان اما مشکلش فراتر از اینهاست؛ روستایی که پس از زلزله بزرگ و ۶ریشتری سال ۸۹، ساختارهای سنتی آبرسانی‌اش را هم از دست داد و پس از تعمیر حداقلی تابستان امسال باز هم دچار بی‌آبی شدید است.
محمدرضا، یکی از اهالی این روستاست که طی ۱۰سال اخیر بیش از ۴۰درصد جمعیت آن به شهرهای استان یا تهران، مشهد و گرگان مهاجرت کرده‌اند. محمدرضا می‌گوید: با زلزله سال۸۹ تمام چاه‌های آب فروریخت و مسدود شد. همچنین لوله‌های انتقال آب شکست. تا سال۹۵ هم هیچ تعمیر و تمهیدی جز آبرسانی سیار انجام نشد. از سال۹۵ توسعه شبکه آب روستا در دستور کار مدیران شهرستان قرار گرفت، اما تکمیل نشد. هر سال چه در روزهای عادی و چه در روزهای گرم سال مشکل تامین آب را داریم.
او ادامه می‌دهد: تابستان امسال هفته‌ای نیم‌ساعت هم آب به روستا نمی‌رسید. باید آب را ذخیره و به کمترین شکل ممکن استفاده کنیم. این تابستان با همه سختی‌هایش گذشت و فقط یک‌ماه مانده، اما اگر اوضاع به همین روال ادامه پیدا کند، فکر می‌کنم باقی اهالی روستا هم چاره‌ای جز مهاجرت ندارند.
روستای آهوانو، یکی دیگر از روستاهای دامغان است؛ روستایی که در نبود شبکه انتقال آب، امسال نیز آبرسانی به آن به شیوه سیار و با تانکر انجام می‌شود. محدثه از اهالی روستا می‌گوید: آب هر روز نمی‌آید. معمولاً 3روز یک‌بار یا گاهی هفته‌ای یک‌بار. ناچاریم آب بیشتری ذخیره کنیم. مادر همسرم یک‌ماه قبل هنگام حمل آب زمین خورد و لگنش شکست. هر بار که تانکر از راه می‌رسد باید برای خانه خودم، مادر و مادرشوهرم هم آب جابه‌جا کنم.

پوشش 31درصدی جمعیت شهری
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سمنان درباره وضعیت تنش آبی و آبرسانی‌های سیار به همشهری می‌گوید: میانگین کشوری پوشش خدمات آب و فاضلاب در شهرها ۵۲ درصد است، اما این رقم در سمنان 31.6درصد است. طرح‌های آب و فاضلاب با تأخیری حدوداً ۱۰ساله نسبت به کشور آغاز شده است. محمد طاهری با بیان اینکه سالانه یک تا ۱۰درصد جمعیت تحت پوشش خدمات فاضلاب افزایش می‌یابد و تا ۱۰سال آینده به میانگین کشوری نزدیک خواهیم شد، می‌افزاید: البته مشکلات خشکسالی در منابع تامین آب‌مان را هم نباید نادیده گرفت. به‌عنوان مثال، میانگین دبی چشمه روزیه در 3‌ماهه نخست امسال ۵۰۰ لیتر بر ثانیه بود؛ درحالی‌که سال گذشته در زمان مشابه، دبی روزیه به ۷۰۰ لیتر بر ثانیه می‌رسید. همچنین دبی قنات گل‌رودبار هم‌اکنون ۲۵۰ لیتر بر ثانیه است؛ درحالی‌که در سال ۹۰، این رقم ۳۷۰ لیتر بر ثانیه بود. سال گذشته در شاهرود ۱۰ تا ۱۵ روز و در ایوانکی 3-2روز تنش آبی داشتیم، اما در شاهرود وقتی دمای هوا از ۴۲ درجه بیشتر می‌شود تا ۱۰ روز تنش آبی داریم.
او بیان اینکه وضعیت منابع آبی در سمنان روزبه‌روز بدتر می‌شود و همواره رو به کاهش است، اضافه می‌کند: جمعیت فعلی سمنان در 19شهر این استان 650هزار نفر است و این جمعیت 650هزار نفری حدود 60میلیون مترمکعب آب در سال برای مصارف آشامیدنی استفاده می‌کنند. براساس نمودار رشد جمعیت، اگر جمعیت نقاط شهری در سال 1415به 950هزار نفر برسد، مصرف آب آشامیدنی این افراد –به فرض حفظ همین الگوی مصرف- به 81میلیون مترمکعب خواهد رسید و با جمعیت روستایی میزان مصرف آب آشامیدنی بیشتر خواهد شد. این درحالی است که در حالت فعلی در استان با 400لیتر در ثانیه کمبود روبه‌رو هستیم و سفره‌های آب زیرزمینی همه‌ساله بیش از 76سانتی‌متر کاهش پیدا می‌کنند که این یک مشکل بسیار جدی است.

  
بنا بر اعلام شرکت آبفای سمنان، از مجموع یک‌میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعبی مصرف سالانه آب این استان بیش از ۶۰ میلیون مترمکعب مصرف آب آشامیدنی را شامل می‌شود؛ عددی که با وجود بالابودن به نسبت سرانه کشوری، اما لزوم تغییر در الگوی کشت، تغییر در مصارف صنعتی و همچنین بازسازی شبکه‌های انتقال آب به‌منظور جلوگیری از هدررفت را یادآوری می‌کند.