تنش‌های جنوب لبنان و تثبیت معادله بازدارندگی

 رنده حیدر- تحلیلگر لبنانی

بامداد روز جمعه و برای اولین بار از سال 2006، جنگنده‌های اسرائیلی مناطقی را در داخل خاک لبنان بمباران کردند. این حمله در پاسخ به شلیک 3 راکت کاتیوشا صورت گرفته که روز پنجشنبه و از داخل خاک لبنان (مناطق آوارگان فلسطینی)، مناطقی در شمال سرزمین‌های اشغالی از جمله شهرک کریات شمونه را هدف قرار داده بود. با گذشت 48 ساعت، واکنش نظامی حزب‌الله با حملات موشکی بی‌سابقه به بخش‌هایی از مناطق غیر مسکونی در شمال سرزمین‌های اشغالی، تنش‌های نظامی یاد شده را وارد مرحله جدیدی کرد. این تحولات بخشی از فرآیند تشدید تنش میان مرزهای جنوبی لبنان با رژیم صهیونیستی به حساب می‌آید که همزمان با نبرد «شمشیر قدس» میان اسرائیل و گروه‌های مقاومت در نوار غزه آغاز شده بود. در آن زمان چندین راکت از مناطق نزدیک به کمپ‌های آوارگان فلسطینی در جنوب لبنان به سوی شمال فلسطین اشغالی شلیک شد. البته این حرکت جنبه نمادین داشت چرا که تمامی راکت‌های شلیک شده در مناطق خالی از سکنه و یا حتی دریا فرود آمد. اما تکرار چندباره شلیک راکت‌ها و در مقابل، پاسخ تند اسرائیل با حمله هوایی اخیر، نگرانی و پرسش‌های متعددی را برانگیخته است. از جمله اینکه آیا جبهه نبرد جدیدی در منطقه در حال گشایش است؟ هدف از کشاندن لبنان به یک درگیری تازه، آن هم در شرایطی که این کشور از بحران‌های متعدد داخلی رنج می‌برد چیست؟
بدون شک وضعیت فعلی لبنان، آشفتگی سیاسی و احتمال فروپاشی کامل اقتصاد این کشور نگرانی جدی را در داخل رژیم صهیونیستی به دنبال داشته است. در هفته‌های گذشته، بسیاری از مقامات این رژیم از جمله آویر جندلمان، سخنگوی دولت نسبت به تحولات لبنان ابراز نگرانی کرده‌اند. جندلمان با اشاره به پیامدهای احتمالی وضعیت کنونی لبنان می‌گوید: فروپاشی دولت لبنان و افزایش هرج و مرج، گروه‌های شبه‌نظامی فلسطینی مستقر در جنوب لبنان را به اجرای اقدامات نظامی و تحریک ارتش اسرائیل تشویق خواهد کرد. در این میان باید توجه داشت که به‌رغم کنترل ارتش لبنان و حزب‌الله بر بخش‌های قابل توجهی از مرزهای جنوبی این کشور، گروه‌های شبه‌نظامی مستقر در کمپ‌های آوارگان فلسطینی از توانایی‌های غیر‌قابل انکاری برای اجرای عملیات‌های محدود نظیر شلیک راکت‌های بی هدف به سوی سرزمین‌های اشغالی برخوردار هستند. از سوی دیگر با توجه به حساسیت بسیار بالای امنیت مناطق جنوبی برای حزب‌الله، هیچ نشانه‌ای از دخالت این حزب در اجرای حملات اولیه شلیک موشک‌های بی هدف (روز پنجشنبه) به شمال فلسطین اشغالی وجود ندارد. این در حالی است که حزب‌الله پس از اجرای حملات روز شنبه، با انتشار بیانیه و تصاویری، به طور رسمی مسئولیت پاسخ نظامی خود به حملات هوایی اسرائیل علیه خاک لبنان را بر عهده گرفت. به عبارت دیگر حزب‌الله نشان داده که اگر عملیاتی انجام داده باشد، هیچ ابایی از پذیرش مسئولیت عملیات‌های نظامی خود علیه رژیم صهیونیستی و یا هر هدف دیگری ندارد.

تلاش بنت برای صدور بحران
ضعف و شکنندگی ائتلافی که بنیامین نتانیاهو را کنار زده و در تل‌آویو به قدرت رسیده بر هیچ‌کس پوشیده نیست. این ائتلاف متشکل از نیروهای متعارضی است که تنها بر سر مخالفت با نتانیاهو اجماع داشتند و ممکن است با ساده‌ترین اختلافی مقابل یکدیگر قرار بگیرند. از سوی دیگر باید توجه داشت که در سایه تبلیغات بی‌وقفه نتانیاهو و رسانه‌های حامی او مبنی بر سازش‌کاری دولت جدید، نفتالی بنت همواره از منظر بخش راستگرای رژیم صهیونیستی در جایگاه متهم قرار دارد. بر این اساس دولت جدید اسرائیل به طور طبیعی خواهان صدور بحران و فرار از فشارهای داخلی است.  با توجه به ناتوانی ارتش اسرائیل در مهار گروه‌های فلسطینی در جنگ اخیر غزه و همچنین عدم اجماع جهانی برای مقابله با ایران در ماجرای حمله‌ به کشتی‌ اسرائیلی در دریای عمان، به نظر می‌رسد از دید دولتمردان جدید این رژیم، لبنان گزینه مناسبی برای صدور بحران و کاستن از فشارهای داخلی بر دوش دولت اسرائیل است. لبنان اکنون کشوری است که در آستانه فروپاشی داخلی قرار گرفته، درگیر بحران‌های اقتصادی-زیرساختی بی‌پایان است که نه تنها ارتش و سازمان‌های امنیتی، بلکه حتی حزب‌الله را نیز تا حد زیادی درگیر خود کرده است. بر این اساس می‌توان پاسخ تند و غیرمنتظره اسرائیل به شلیک بی‌هدف و مشکوک 3 راکت از سوی کمپ آوارگان فلسطینی را تفسیر کرد؛ پاسخی که به معنای نقض قواعد سنتی نبرد با حزب‌الله و عبور از خطوط قرمز (بمباران هوایی مناطق لبنانی) بود.
اما در مقابل، پاسخ فوری و حساب شده حزب‌الله، طرح مورد نظر سران رژیم صهیونیستی را خنثی کرده است. اگرچه روشن است که حزب‌الله مسئولیتی در قبال حملات روز پنجشنبه نداشته اما در عین حال، نسبت به حملات هوایی اسرائیل سکوت نکرده و سیاست همیشگی خود، مبنی بر «تثبیت معادله بازدارندگی» را اجرا کرده است. بر اساس این سیاست، اسرائیل نمی‌تواند بدون پرداخت هزینه، قواعد نبرد را تغییر داده و هر زمان خواست به حریم داخلی لبنان تجاوز کند. حزب‌الله طی سال‌های گذشته بارها ثابت کرده توان نظامی و تسلیحاتی لازم برای تثبیت معادله بازدارندگی با اسرائیل را در اختیار دارد؛ از نیروهای نظامی آموزش دیده و همواره آماده گرفته تا زرادخانه موشکی که حتی نسبت به برخی از ارتش‌های عربی منطقه نیز کامل‌تر است. آیا شلیک بی‌هدف راکت‌ها در روز پنجشنبه، بخشی از برنامه اسرائیل برای گشایش جبهه‌ای جدید در منطقه بوده است؟ پاسخ این سوال هنوز برای ما روشن نیست اما به روشنی می‌دانیم واکنش فوری و حساب شده حزب‌الله به رژیم صهیونیستی، امکان تغییر قواعد نبرد، بدون پرداخت هزینه‌ای سنگین را از تل‌آویو سلب کرده است.  
منبع: العربی الجدید