خانه پلاک 3 دوستدار کاپ

ثریا روزبهانی

  افراد بسیاری را می‌توان یافت که به تفکیک زباله اهمیتی نمی‌دهند و چه بسا زباله‌های تر و خشک خود را بی‌آن که بخواهند جدا کنند دور می‌ریزند. روزانه بیش از 100 تن زباله در منطقه 22 تولید می‌شود. این در حالی است که بخشی از این زباله‌ها را پسماندهای خشک تشکیل می‌دهند. مدتی است ساکنان مجتمع‌ها و برج‌های منطقه با مشارکت در اجرای طرح «کاپ» تلاش می‌کنند تا به حفظ و نگهداشت محیط‌زیست خود کمک کنند. آنها زمین را خانه اصلی خود می‌دانند و باور دارند حفظ آن یعنی بقای خود و خانواده‌هایشان. «سهیلا نصرت»، ساکن نخستین خانه ویلایی شهرک «چشمه» به شماره پلاک 3 است که «پلاک دوستدار محیط‌زیست» بر سردر آن نصب شده است. به گفته مسئولان اداره «پسماند» منطقه، این بانوی هم‌محله‌ای بیشترین بازیافت و تفکیک زباله را داشته است. به دیدار این بانو رفتیم تا حرف‌هایشان را درباره روش بازیافت پسماند‌هایشان بشنویم. 
گوشه حیاط خانه‌اش 2 سطل گذاشته است. یکی برای زباله‌های خشک و دیگری برای زباله‌های تر. وقتی از بصیرت بانوی هم‌محله‌ای درباره دلیل نصب پلاک دوستدار برسردر خانه‌اش سؤال می‌کنم، در پاسخ می‌گوید: «آموزشیاران برای آشنایی اهالی با طرح کاپ به در منازلمان می‌آمدند. این اقدام آنها ارزشمند بود و به گمانم همین که دیگر در ابتدای کوچه مخزن زباله‌ای که چهره شهر را زشت می‌کند، وجود ندارد و حیوانات آن را پخش نمی‌کنند، برایم خوشایند آمد. به همین دلیل هر وقت که مراجعه می‌کردند، آنها را برای ادامه این کار تشویق‌ می‌کردم تا این آموزش‌ها در محله و بین اهالی به نتیجه برسد. هم‌‌چنین تلاش می‌کردم با دقت بیشتری زباله‌ها را تفکیک کنم. چون هر 2 طرف باید برای به دست آوردن نتیجه دلخواه باید تلاش کنند. حفظ محیط‌زیست و نگهداری از آن وظیفه همگان است. پس من نمونه نیستم، بلکه دوستدار طبیعتم.»

رفتار ما الگویی برای دیگران
بانوی فعال در عرصه حفظ طبیعت، سال‌ها است در این زمینه حضور چشمگیری دارد. او بر این باور است که زمین و هوای آبی و پاک نباید تنها یک شعار باشد، بلکه همه باید دست در دست یکدیگر دهند تا با اجرایی کردن آن در زندگی‌های جاری به حفظ زمین و محیط‌زیست کمک کنند. بصیرت احترام به طبیعت را احترام به خود می‌داند و می‌افزاید: «ما از خاک آفریده شده‌ایم. پس باید به زمین احترام بگذاریم. رفتار ما با طبیعت سبب می‌شود تا بسیاری از اطرافیانم از من الگو بگیرند. چون من باور دارم برای آموزش دیگران به حفظ طبیعت، بهترین راه این است که ابتدا خودم کارهای لازم در این زمینه را انجام بدهم. وقتی دیگران می‌بینند که حتی زباله ریخته شده آنها در طبیعت را من جمع‌‌آوری می‌کنم، یاد می‌گیرند به پاکیزگی طبیعت و زمین اطرافشان اهمیت بدهند.» در خانه نصرت همه پسماندها به‌طور جداگانه تفکیک می‌شوند. او بطری‌های پلاستیکی، شیشه‌ها، کاغذ و روزنامه و قوطی‌های کنسرو و رب را به‌طور جداگانه جمع‌آوری می‌کند. حتی برخی از این پسماندها را برای درست کردن عروسک به یکی از بستگانش می‌دهد.



خداحافظی با کیسه‌های پلاستیکی
مشارکت و همراهی شهروندان، سلامت زندگی شهری را در کاهش تولید زباله و اثرات منفی آن به همراه خواهد داشت. بصیرت در ادامه استفاده از کیسه پارچه به جای پلاستیک را راهی برای کمک به طبیعت می‌داند و می‌گوید: «از وقتی شنیده‌ام که سال‌‌های زیادی به طول می‌انجامد تا کیسه‌های پلاستیکی تجزیه شوند، تلاش می‌کنم تا از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کنم. من وقتی برای خرید می‌روم، همراهم کیسه پارچه‌ای می‌برم و نمی‌گذارم فروشنده خریدم را حتی اگر یک شامپو باشد داخل نایلکس بگذارد. فروشنده‌ها هم با این کار از من تشکر و شهروندان دیگر را به انجام این کار تشویق می‌کنند. بهتر است برای‌‌ ترویج آن از مکان‌های عمومی آغاز کنیم. اگر مراکز و نهادها کیسه‌های پارچه‌ای را در کنار هدیه‌‌های خود بگذارند، اهالی هم به استفاده از این پارچه‌ها تشویق می‌شوند.» بانوی هم‌محله‌ای از اینکه می‌بیند برخی افراد به تفکیک زباله اهمیت نمی‌دهند، ناراحت است. او ادامه می‌دهد: «این کار چندان سخت نیست. تنها کافی است هنگام دور ریختن پسماندها اندکی دقت کنیم. این‌گونه زباله کمتری تولید می‌کنیم. در این مدت که این پلاک را نصب کرده‌اند همسایه‌ها از من درباره آن سؤال می‌پرسند و من هم شیوه تفکیک زباله را به آنها آموزش می‌دهم.»



محله‌ای تمیز در نبود مخازن زباله
آموزش طرح کاپ مدتی است که در چند کوچه از شهرک چشمه آغاز شده است. نصرت، زیبا و پاک شدن این محدوده را از جمله نقاط قوت این طرح می‌داند و می‌گوید: «از زمان اجرایی شدن این طرح در محله، چون دیگر مخازن زباله در سر هر کوچه‌‌ایی وجود ندارد، محله تمیز و مرتب به چشم می‌آید. حتی همسایه‌ها برای اینکه گربه‌ها گرسنه نمانند، در باغچه‌ها آب و ظرف‌‌های مخصوص غذا گذاشته‌اند تا در نبود سطل‌های زباله آنها گرسنه نمانند.» او به زمان جمع‌آوری زباله‌های تر و خشک در این محدوده اشاره می‌کند: «باید پیمانکاران براساس زمان تعیین شده مراجعه و زباله‌ها را از منازل اهالی جمع کنند. چون زباله‌های تر را نمی‌توان چند روز در خانه نگه داشت. برای اینکه مشارکت شهروندان در این طرح افزایش پیدا کند، باید خوش‌قول باشند تا اهالی به آنها اعتماد کنند. هم‌‌چنین اهالی با شیوه اجرای این طرح آشنا نیستند. به همین دلیل برای نهادینه کردن طرح کاپ باید به شهروندان آموزش داد و آنها را با مزیت و قابلیت‌های آن آشنا کرد. مشارکت و همراهی شهروندان، سلامت زندگی شهری را در کاهش تولید زباله و اثرات منفی آن به همراه خواهد داشت. در حقیقت رویکرد اصلی و مهم طرح کاپ، کاهش میزان تولید پسماند است که باید بین مردم به فرهنگ عمومی رایج تبدیل تا شهر قابل زیست و شرایط برای نسل‌های بعدی بهتر شود. با اجرای طرح کاپ به تدریج شاهد حذف مخازن کنونی زباله و جایگزینی مخازن ۳گانه در بیشتر ساختمان‌ها خواهیم بود.

30950 نفر از جمعیت منطقه 22 تاکنون در طرح کاپ مشارکت داشته‌اند.
9675 خانوار تحت پوشش طرح کاپ قرار گرفته‌اند.
565 مخزن‌ترو خشک بین شهروندان و مجتمع‌ها توزیع شده است و 79 مخزن نیز از معابر جمع آوری و حذف شده است.
114 برج از 3 ماه پایانی سال 1399 تا هفته سوم خرداد در طرح کاپ مشارکت داشتند.