به نام درختان ون یا ایل ونک؟

حسن حسن‌زاده 

درباره علت نامگذاری محله ونک چند روایت وجود دارد؛ روایت‌هایی که هرکدام به بخشی از هویت و تاریخچه این‌آبادی کهن اشاره دارند. ریشه یکی از این روایت‌ها را باید در خانه باغ‌ تاریخی مستوفی‌الممالک در محدوده ده‌ونک امروزی جست‌وجو کرد؛ جایی که درختان قدبرافراشته پهنه سبز باغ ایرانی مثل ریه‌های تنفسی شهر، هوای تازه را به ساکنان این محدوده هدیه می‌دهند. در میان چنارها و نارون‌های پرشمار باغ ایرانی شماری از درختان زبان‌ گنجشک را می‌توان پیدا کرد. درختان زبان گنجشک باغ ایرانی یادگاری‌های به جا مانده از روزگار گذشته ونک به شمار می‌روند. همان روزگاری که ونک پر بود از این درختان سبز و زیبا که پیدا کردنشان در کوچه‌ باغ‌های ونک کار دشواری نبود.
«علیرضا زمانی» تهران‌شناس می‌گوید: «درختان زبان گنجشک یا ون باغ ایرانی از آخرین بازماندگان درختان ون‌آبادی ونک محسوب می‌شوند. معروف است که در روزگار گذشته‌آبادی ونک پر بود از درختان ون و به همین علت نام‌آبادی ونک از شمار فراوان این درخت گرفته شده است.» در جست‌وجو برای علت نامگذاری ونک به روایت دیگری هم می‌رسیم که به کوچ ایل ونک به اراضی‌آبادی ونک اشاره دارد. زمانی می‌گوید: «اگر از ماجرای درختان ون بگذریم، روایت دیگری هم برای نامگذاری ونک وجود دارد. در برخی منابع، کوچ ایل ونک از ایل‌های بختیاری به محدوده ونک را دلیل نامگذاری ونک دانسته‌اند. همان‌طور که در کوچ ایل ونک به ییلاقی در حوالی سمیرم اصفهان باعث نامگذاری آن محدوده به ییلاق ونک شد.»