خشونت از خشونت ساخته می‌شود

امان‌الله قرائی مقدم|جامعه‌شناس و مدرس دانشگاه:

بسیاری از درگیری‌ها مثل آنچه در پارک ارم اتفاق افتاد در نگاه اول ساده و پیش‌پا‌افتاده هستند؛ بر سر رعایت نوبت درگیری اتفاق می‌افتد و فردی که برای میانجیگری پیشقدم شده قربانی می‌شود. اما این همه ماجرا نیست؛ چرا که این جنایت و حوادثی از این دست ریشه در جامعه دارد و باید علت آن را در مسائل اجتماعی جست‌وجو کرد. در بررسی چگونگی شکل‌گیری خشونت باید عوامل متعددی نظیر مسائل اقتصادی، فقدان شادی و نشاط در جامعه، بیکاری و... را درنظر گرفت. به باور جامعه شناسان ریشه خشونت در جامعه است و فرد آنچه را که در جامعه می‌بیند و لمس می‌کند بازتولید می‌کند. مثلا وقتی فرد هر‌جا که می‌رود با خشونت مواجه می‌شود او در شرایط مشابه همان رفتاری را که آموخته از خود بروز می‌دهد. به بیان دیگر خشونت از خشونت ساخته می‌شود. ریشه‌های خشم از همان دوران کودکی و حتی زمان شیرخوارگی شکل می‌گیرد و مسیر زندگی فرد بر سر دوراهی آرام بودن یا پرخاشگر‌بودن انتخاب می‌شود. طبق تحقیقات مارگارت مید، انسان‌شناس آمریکایی نحوه شیر‌دادن و حتی قنداق‌کردن کودکان در خشونت‌طلب‌شدن آنها مؤثر است. او در جریان تحقیقی پیمایشی از دو قبیله پی‌برد قبیله اول افرادی مهربان هستند که میلی به جنگ و نزاع ندارند اما قبیله دوم پرخاشگر هستند. در بررسی چرایی این موضوع مشخص شد در قبیله اول مادران به‌مدت طولانی به فرزندان‌شان شیر می‌دهند و برای‌شان لالایی می‌خوانند و آنها را نوازش می‌کنند. این شرایط اما در قبیله دوم به‌گونه دیگری بود. مادران با عصبانیت و ناراحتی به فرزندان‌شان شیر می‌دهند و با پرخاش با آنها برخورد می‌کنند. این تنها یک نمونه از رفتاری است که موجب شکل گرفتن خشونت در نهاد فرد می‌شود. اما در کنار آن به‌تدریج عوامل دیگری مثل محدودیت‌ها، بیکاری، اخبار خشونت باری که در رسانه‌ها منتشر می‌شود، نبود شادی و نشاط در جامعه می‌تواند در سوق پیدا کردن افراد به خشونت مؤثر باشد. خشونت در شهرهای بزرگ بیشتر اتفاق می‌افتد؛ چرا‌که شهرهای بزرگ، دنیای تنهایی و بی‌کسی است و وقتی فردی حس کند فرد دیگری وارد خلوت او شده پرخاش می‌کند. در این شرایط است که تحمل افراد کم می‌شود و حوادثی مثل آنچه در پارک ارم رخ داد تکرار می‌شود.