کوه‌خواران در ایلام زمین‌گیر می‌شوند
برخورد قاطع منابع طبیعی و راه و شهرسازی و اعمال مجازات‌های سنگین باعث شده تا تصرف کوه و زمین در ایلام به حداقل برسد
مریم عبدلی-خبرنگار
روز به روز از وسعت جنگل های دامنه کوه‌ها در اطراف استان ایلام کاسته می‌شود و اسکلت‌های آهنی و ساختمان‌های سنگی جایشان را در دل طبیعت باز می‌کنند. استان کوهستانی ایلام که بخشی از جنگل‌های زاگرس و درختان بلوط را در خود جای داده، این روزها درگیر پدیده کوه‌خواری شده که علاوه بر تخریب کوه‌ها، مراتع و جنگل‌ها، باعث افزایش ساخت و سازهای غیرمجاز و حاشیه‌نشینی در اطراف شهرها شده است. کارشناسان محیط زیست معتقدند در صورت بی‌توجهی مسئولان نظارتی به این پدیده و جلوگیری نکردن از آن به زودی بخشی از کوه‌ها و جنگل‌های اطراف استان از بین خواهند رفت.
افزایش حاشیه‌نشینی
سال ٩٣ برای نخستین‌بار واژه کوه‌خواری به ادبیات کشور اضافه شد. اما پیش از آن سال‌ها بود که کوه‌های بسیاری آماج حمله بودند، ولی کسی از آنها نمی‌گفت. نه از تکه‌تکه شدن‌شان صحبت می‌شد و نه برداشت از آنها موضوع کسی بود. همان سال رئیس سازمان امور اراضی وقت کشور از کوه‌خواری به‌عنوان پدیده‌ای جدید نام برد. سال‌هاست که استان‌های شمالی بیشترین حجم کوه‌خواری را تجربه می‌کنند و حالا نوبت به استان‌های غربی و کوهستانی رسیده است. در استان ایلام به طور مشخص پدیده کوه خواری در مناطق بالاتر از کمربندی منطقه هانیوان، اطراف شهر ایلام و در شهرستان دهلران بیشتر قابل مشاهده است.
صادق اسداللهی، شهروند ایلام و فعال محیط زیست در این باره به همشهری می‌گوید: برای کوه‌خواری دو عامل مهم وجود دارد؛ یکی بحث برداشت از معادن است که با برداشت مواد معدنی، بسیاری از کوه‌ها از بین می‌رود. نکته دیگر تصرف دامنه‌های کوه است که افزایش جمعیت و ساخت‌وساز عامل آن است. در ایلام ساخت و سازهای غیر مجاز در دامنه کوه ها افزایش پیدا کرده و سبب از بین رفتن درختان و رویشگاه برخی از گیاهان شده است. علاوه بر آن تخریب منابع طبیعی و جنگل‌ها باعث افزایش حاشیه‌نشینی نیز می‌شود که این امر به نوبه خود افزایش برخی معضلات اجتماعی را به همراه دارد. به گفته این شهروند کوه خواری، ساخت جاده و راه را در پی دارد که این امر نیز به نوبه خود سبب از بین رفتن پوشش‌های گیاهی و جانوری در حاشیه شهرها می‌شود.
مازیار نیکانی دیگر شهروند ایلامی نبود نظارت کافی را موجب سوء استفاده زمین‌خواران و کوه‌خواران در استان می‌داند و می‌گوید: اگر نظارت‌های بجا از طرف مسئولان به‌عنوان راه‌حل پیشگیرانه و وضع مجازات‌های سنگین در برخورد با خاطیان وجود داشته باشد، می‌توانیم شاهد کاهش زمین‌خواری و کوه خواری در استان باشیم، اما نبوداین نظارت‌ها باعث شده ساختمان‌سازی در اطراف شهرهای استان رشد قارچ گونه داشته باشد.
مقابله با زمین خواران
معاون حفاظت و امور اراضی منابع طبیعی ایلام معتقد است پدیده کوه‌خواری و زمین‌خواری در این استان تا حد زیادی کنترل شده و تعامل و ارتباط خوب دستگاه قضایی، سمن‌ها،
نیروی انتظامی و مردم، عرصه را بر کسانی که قصد زمین‌خواری و تخریب و تصرف منابع خدادادی را داشته باشند، تنگ کرده است.
صمد رئیسی به همشهری توضیح می‌دهد: حاشیه شهر ایلام که بیشترین ساخت و سازها را دارد، براساس قانون تحت نظارت اداره راه و شهرسازی قرار گرفته و اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام وظیفه حفاظت، توسعه و بهره برداری از جنگل‌ها را بر عهده دارد و تاکنون بسیاری از اراضی ملی را که غیر قانونی تصرف شده بود با اجرای احکام قضایی از ید غیر قانونی متجاوزان خارج و خلع ید کرده است. این اداره کل با به روز کردن تجهیزات یگان حفاظت به صورت شبانه روز و مستمر از عرصه‌ها و منابع ملی حفاظت می‌کند و مدام در حال گشت زنی و کنترل هرگونه تخریب و تصرف عدوانی منابع ملی است.
کاهش آمار کوه‌خواری
فرمانده یگان حفاظت سازمان ملی زمین و مسکن اداره کل راه و شهرسازی ایلام نیز با اشاره به کاهش آمار کوه‌خواری در این استان می‌گوید: خوشبختانه استان ایلام به نسبت سایر نقاط کشور از آمار خوبی برخوردار است و در این زمینه اقدامات مطلوبی صورت گرفته که باعث کاهش آمار زمین‌خواری در استان شده است. البته این به منزله پایان پیگیری‌ها و نبود نظارت‌ها نیست و بازرسان ویژه با گشت‌های مختلف در طول ساعات شبانه روز در حال رصد مناطق مختلف در استان و شهرستان‌های تابعه بوده تا از تصرف و تعرض اراضی توسط زمین خواران جلوگیری کنند.
فریدون یاسمی به راهکارهای مقابله با این پدیده اشاره می‌کند و می‌افزاید: تشدید برخورد دستگاه‌های نظارتی مانند قوه قضائیه، نظارت و برخورد نهادهای مسئول مثل اداره مسکن و راه و شهر شهرسازی، اداره کل منابع طبیعی، اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست از همان مراحل اولیه، اخذ استعلامات لازم بنگاه‌های معاملات ملکی از مراجع مرتبط، برخورد با ماشین‌آلات سنگین در مرحله خاک‌برداری و.. باعث می‌شود میزان زمین‌خواری و کوه‌خواری در اطراف شهرها و روستاها کاهش پیدا کند. متأسفانه زمین‌خواران و کوه‌خواران با پوشش‌های مختلف از جمله جعل اسناد هویتی، نشانه‌گذاری خودساخته، پوشش‌های خیرخواهانه، تصرف عدوانی و سوءاستفاده از خلاءهای قانونی دست به ارتکاب جرم زده و به این پدیده دامن می‌زنند.
او معتقد است برخورد جدی با خاطیان زمین‌خواری مهم‌ترین عامل جلوگیری از این پدیده است و می‌گوید: مجازات‌ها در این زمینه به نسبت‌های مختلف متغیر است و به‌محض مشاهده قانون‌شکنی، خاطیان در عرصه زمین خواری با حبس، جریمه و تخریب مواجه خواهند شد.
عبدالله بهادری، رئیس اداره راه و شهرسازی ایلام نیز با بیان اینکه در سال گذشته 334 مورد رفع تصرف اراضی در استان صورت گرفته به همشهری می‌گوید: متأسفانه برخی اشخاص و گروه‌ها به صورت سازماندهی شده و با شگردهای مختلف سعی در تصرف اراضی ملی دارند. در صورتی که مردم قصد خرید املاک در محدوده شهرها را دارند باید استعلامات لازم از طریق اداره کل راه و شهرسازی را انجام دهند و از خرید اراضی بدون سند رسمی خودداری کنند.
