شبی که اسپانیا «بی‌غیرت» نداشت

شنبه‌شب فینال جام‌حذفی اسپانیا برگزار شد و بارسلونا در یکی از درخشان‌ترین نمایش‌های این فصلش با 5گل سویا را در هم کوبید. این بازی قطعا از نظر فنی لحظات تماشایی زیادی داشت، اما شاید یکی از دیدنی‌ترین قاب‌های آن، جایی بیرون از میدان ثبت شد؛ آنجا که هواداران سویا بعد از دقیقه70 و قطعی شدن شکست سنگین تیم‌شان، پشت به مستطیل سبز شروع به بالا و پایین پریدن کردند و به تشوق جانانه تیم‌شان پرداختند. باورکردنی نیست. جمعیتی قابل توجه بعد از کلی رویابافی و اشتیاق، مبلغ قابل توجهی برای ایاب و ذهاب و پول بلیت و... کنار گذاشتند، اما از همان لحظه آغاز بازی شاهد گلباران تیم‌شان بودند. با این وجود این هواداران وفادار بدون اینکه شروع به فحاشی کنند و شعار «حیاکن، رهاکن» سر بدهند، بدون اینکه صندلی بشکنند و جنگ‌های تن به تن و عصبی را روی سکوها آغاز کنند، خیلی غیرمنتظره و یکپارچه شروع به حمایت از عشق‌شان کردند؛ عشقی که لابد با صد تا از این باخت‌های 5گله و 6گله هم خط روی صورتش نمی‌افتد و ذره‌ای از ارزش و عظمت آن کم نمی‌شود. آنچه بامداد یکشبنه دیدیم، پرده‌ای دلربا و حقیقی از فرهنگ ناب و مطلوب هواداری بود. ما اما در ایران چقدر از چنین فرهنگی بهره برده‌ایم؟ در اینکه فوتبال ایران هم عشاق پاک و خوش‌قلب زیادی دارد تردیدی نیست و اصلا همین سرمایه معنوی باعث شده باشگاه‌های ما با همه کم‌وکاستی‌های‌شان سر پا باقی بمانند. با این وجود فرهنگ هواداری در ایران واقعا ضعیف است و به‌خصوص در بسیاری از جزییات جای بحث دارد. مثلا ممکن است برای پرسپولیس و استقلال در یک بازی بیش از 50هزار نفر تماشاچی راهی استادیوم شود، اما بخش زیادی از این جمعیت در اکثر دقایق مسابقه ساکت و صامت هستند و فقط اتفاقات بازی را رصد می‌کنند؛ خب اگر تشویق نمی‌کنید، اصلا چرا به ورزشگاه رفتید؟ به ویژه اگر در طول بازی اتفاقی مثل دریافت گل زودهنگام رخ بدهد که کار به مراتب بدتر می‌شود و صدای احدالناسی در نمی‌آید. در اینجور مواقع تماشاچی خشمگین بیشتر به یک پوئن برای تیم حریف تبدیل می‌شود و فشار نگاه او، بازیکن خودی را به زانو در می‌آورد. در ایران هرگز خبری از تشویق‌های پرشور و دیوانه‌کننده هواداران ترکیه‌ای یا بوندس‌لیگایی نیست. اینجا محبوب‌ترین حرکات نزد مردم، موج مکزیکی یا تشویق ایسلندی هستند که زیاد انرژی نمی‌گیرند و بیشتر از آنکه باعث افزایش فشار به تیم حریف شوند، یک فضای فانتزی و سرگرم‌کننده در استادیوم به وجود می‌آورند. آخرش هم اگر تیم باخت، همین جماعت ایسلندی‌زن شعار «بی‌غیرت» را به بازیکنان و مربیان تیم خودشان می‌کشند و در مصاحبه با دوربین‌های تلویزیونی منت می‌گذارند که: «این همه پول دادیم و از راه دور آمدیم، اما این بی‌تعصب‌ها باختند.» در کل در ایران تماشاچی فوتبال بیشتر از اینکه هوادار تیمش باشد، فقط شریک پیروزی و خوشی‌های آن است. حالا مقایسه کنید با شاهکاری که هواداران سویا خلق کردند و البته نمونه‌های مشابه‌اش را بارها در فوتبال اروپا دیده‌ایم.