جمال رهنمایی ـ روانشناس
مستند «کالکتیو» داستان یک جنایت سازمان‌یافته دولتی در شبکه بهداشت و درمان کشور رومانی است که سالانه جان صدها انسان را هدر می‌داده است. آتش‌سوزی در کلوپ تفریحی کالکتیو 18نفر را به کام مرگ می‌فرستد اما فاجعه اصلی زمانی رخ می‌دهد که مجروحان حادثه وارد بیمارستان‌ها می‌شوند و مواد ضد‌عفونی‌کننده رقیق‌شده از مقابله مؤثر با باکتری‌های کشنده عاجز می‌مانند و بیماران با بدن‌های کرم‌خورده روی تخت‌های بیمارستان جان می‌سپارند.
گروهی از روزنامه‌نگاران خارج از حوزه خبری بهداشت و درمان روی این اتفاق متمرکز می‌شوند و یک شبکه وسیع و سازمان‌یافته فساد متشکل از شرکت‌های دارویی، مقامات امنیتی و بهداشتی، وزرا و احزاب سیاسی پدیدار می‌شوند که همگی در این جنایت و کشتار مردم در بیمارستان‌های کشور سهم داشته‌اند. شبکه‌ای فاسد که از مرگ انسان‌ها در رومانی پول می‌سازد و با همین پول‌ها در کشورهای همسایه کلینیک‌های مجهز خصوصی و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های بهداشتی فراهم می‌کند. این فیلم نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی در سال2021 شد. نقطه جالب و تازه این فیلم در نگاه چندبعدی به مسئله فساد در دولت‌هاست. شبکه‌های فساد دست‌وپای خود را در میان بازرگانان خوشنام، استادان برجسته دانشگاه، کادر پزشکی و اداری بیمارستان‌ها و اعضای عالی‌رتبه کابینه دولت دراز کرده و به معنای واقعی یک اژدهای هفت‌سر است که نقطه آغاز و پایان آن مجهول است.
فیلم، شعارزده و کلیشه‌ای داستان‌سرایی نکرده و درگیر ماجرای خیر و شر ذات آدمی و گناهکار و بی‌گناه نشده است. داستان فیلم به‌درستی نشان داده که فساد قبل از آنکه به ذات انسان‌ها بستگی داشته باشد و موضوعی اخلاقی تلقی شود، یک سازوکار مبتنی بر پنهانکاری، دروغ و سیستم‌های بوروکراسی پیچیده‌ای است که عملا نظارت بر آنها غیرممکن است. در چنین ساختاری موضوع دیگر آدم خوب و آدم بد نیست و حتی پزشک برجسته کشور که نام پروفسور را هم یدک می‌کشد همکار شهردار پوپولیست پایتخت در این شبکه فساد شده است. در موقعیت‌هایی که ما فکر می‌کنیم می‌توانیم از مجازات مصون بمانیم، اغلب قربانی طمع‌ورزی خود خواهیم شد و تجربه تحقیقات گسترده روانشناسی- اجتماعی نشان داده که از این حیث اکثریت قریب به اتفاق آدم‌ها یک کار را انجام می‌دهند: سوءاستفاده و سپس توجیه.
نظارت پیوسته و اصلاح ساختارهای بوروکراتیک در حالی که خود اصلاح‌گران و ناظران تحت نظارت شفاف و همیشگی و عمومی هستند، راه کاهش این لغزش‌های همیشگی انسانی است.
در سکانس آخر فیلم، وزیر جدید بهداشت که پس از پیروزی حزبش به‌دلیل شفاف‌سازی این جنایت سازمان‌یافته به‌سوی خانه می‌رود، با پدرش که به آلمان مهاجرت کرده تلفنی در حال گفت‌وگو است. پدر به وزیر جوان توصیه مهاجرت از این کشور فاسد و بحران‌زده را دارد اما پسر پیشنهاد پدر را رد می‌کند. او به پیروزی در راهی که در پیش گرفته امیدوار است؛ هر چند معلوم نیست برنده راند بعدی این بازی کیست.
سوزاننده‌تر از آتش
پول‌های خون‌آلود در دستان پاک
در همینه زمینه :