تأخیر احتمالی در حصول توافق

 امیرمحمد حسینی ـ خبرنگار

برجام در دور ششم مذکرات وین هم احیا نمی‌شود. این را عباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران در وین گفته. درحالی‌که گفته می‌شد مذاکرات ممکن است حتی در دور پنجم به نتیجه برسد اما گره‌ گفت‌وگوها درباره ترتیب اجرای اقدامات ایران و آمریکا هنوز باز نشده است. پس از فهرست تحریم‌های قابل لغو، این مهم‌ترین محور اختلافی مذاکرات محسوب می‌شود و شاید به همین دلیل است که نماینده روسیه در مذاکرات گفته که اختلاف نظر تهران و واشنگتن «زیاد نیست اما اساسی است».  
طبق توضیحات عراقچی به دلیل پیشرفت‌های فنی و علمی ایران، بازگشت به تعهدات برجامی پیچیدگی‌های زیادی دارد و ایران نیز تأکید دارد که پس از لغو تحریم‌ها و راستی‌آزمایی آن این کار را انجام می‌دهد. عراقچی نیز در همین زمینه بار دیگر در وین تأکید کرده که طرف‌های برجام باید «به جمهوری اسلامی ایران اطمینان دهند که آنچه در گذشته اتفاق افتاد [خروج آمریکا از توافق] در آینده تکرار نخواهد شد». 
به‌نظر می‌رسد اخبار وین چندان نویدبخش نیست اما رایزنی‌ها و دیدارهای فشرده دوجانبه و چندجانبه هیأت ایران با سایر طرف‌ها ادامه دارد و متن توافق خط ‌به‌خط پیش می‌رود.

ترتیبات اجرایی؛ مهم‌ترین محور اختلافی
پس از نشست کمیسیون مشترک برجام، رئیس هیأت ایران با نمایندگان روسیه و چین دیدار و رایزنی کرد. پس از این هیأت‌های ایران و روسیه بار دیگر در دیداری دوجانبه روبه‌روی یکدیگر نشستند؛ دیداری که به‌گفته میخائیل اولیانوف «گرم و سازنده و کاری» بود.  یکی از نمایندگان این اتحادیه پس از نشست اول ششمین دور مذاکرات در همین راستا گفته که «اتحادیه اروپا نیز به‌عنوان هماهنگ‌کننده، گفت‌وگوها را با تمام شرکت‌کنندگان در برجام و به‌طور جداگانه با ایالات متحده ادامه می‌دهد». به گزارش ایسنا این مقام اروپایی از محورهای مورد بحث در این دور از مذاکرات نیز خبر داد: «در حال پیشرفت در مذاکرات هستیم اما گفت‌وگوها فشرده است و هنوز برخی مسائل، ازجمله چگونگی گام‌های اجرایی (برجام) باقی مانده است.» هیأت‌ها کارگروه ترتیبات اجرایی را هم در کنار دو کارگروه هسته‌ای و تحریم برای مشخص‌کردن زمان اقدامات متقابل تعیین کرده‌اند و این چالش اصلی و شاید آخرین چالش گفت‌وگوها باشد.

 مذاکرات تا رسیدن به جمع‌بندی ادامه دارد
سید عباس عراقچی نیز دیروز در گفت‌وگویی از پیچیدگی‌های این دور از مذاکرات سخن گفت: «ما با وضعیت پیچیده‌ای مواجه هستیم. هم بازگشت آمریکا به برجام، یک‌سری مسائل فنی، حقوقی و سیاسی دارد و هم راستی‌آزمایی اقدامات آمریکا از یک‌سری پیچیدگی‌هایی برخوردار است که باید در مورد آنها برنامه‌ریزی شود، دقت صورت بگیرد و شاخص تعریف شود و همچنین اقداماتی که ایران باید انجام دهد. با توجه به پیشرفت‌های علمی و فنی که ایران در این مدت انجام داده است و نحوه تنظیم آنها با بازگشت به برجام پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و اینها همه واقعا بحث‌های مفصلی را می‌برد.»  عراقچی تأکید کرد: «تا وقتی که بتوانیم به یک جمع‌بندی برسیم و به شکلی به موقیعتی ان‌شاءالله برویم که تصویب تقریبا کاملی از یک توافق نهایی داشته باشیم که وقتی این‌بار به پایتخت‌ها برمی‌گردیم قابلیت تامل و تصمیم‌گیری داشته باشد، گفت‌وگو ادامه دارد.» این روزها حتی دیپلمات‌ها هم نمی‌دانند که دور ششم مذاکرات چند روز به درازا می‌کشد. انتخابات در پیش است و البته تمدید یک‌ماهه توافق ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز آخر خرداد‌ماه به پایان می‌رسد. اما به‌نظر می‌رسد دولت دوازدهم به تلاش برای احیای برجام تا واپسین‌ها روزها ادامه خواهد داد.