ادامه نوسان انتخاباتی بورس و ارز

همزمان با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری نبض تحولات تندتر می‌زند. دیروز بازار ارز تحت‌تأثیر رویدادهای سیاسی، روز پر تلاطمی را سپری کرد. قیمت دلار در ابتدای صبح به سرعت، 550تومان افزایش یافت، اما شایعه برکناری عبدالناصر همتی قیمت را دوباره به 24هزارو 200تومان رساند. در مقابل اما بورس گویا تصمیم‌اش را گرفته، دیروز بازار سهام برای چهارمین روز متوالی با رشدی پرقدرت به کارش ادامه داد.
به گزارش همشهری، نوسان در بازارهای طلا، ارز و سهام این روزها بیشتر شده است. از بازار مسکن اطلاعات لحظه‌ای قابل استنادی در دست نیست، اما گویا بازارهای دیگر هم به حالت آماده‌باش درآمده‌اند تا به تحولات سیاسی پیش رو واکنش نشان دهند. هر خبری می‌تواند به سرعت بازارها را با نوسان مواجه کند و به کاهش یا افزایش قیمت‌ها منجر شود. با این حال نگاه سرمایه‌گذاران در همه بازارها در وهله نخست به بازار ارز دوخته شده است.
اگر قیمت دلار رشد کند، بلافاصله بازارهای طلا و سهام و با اندکی تأخیر بازار مسکن با رشد مواجه می‌شود و بعد از آن قیمت‌ها در بازار‌های کالا و خدمات، تحت‌تأثیر نوسان قیمت دلار قرار می‌گیرد. مقایسه یک روند تاریخی نشان می‌دهد تقریبا هیچ بازاری در ایران نیست که تحت‌تأثیر قیمت ارز قرار نگیرد و فقط کیفیت و زمان واکنش‌ها به نوسان قیمت ارز متفاوت است. از این منظر بازار ارز روزهای حساسی را پشت سر می‌گذارد و به هر نوع تحول سیاسی به سرعت واکنش نشان می‌دهد.

روز پرتلاطم دلار
قیمت هر دلار آمریکا از روز شنبه هفته جاری وارد مرحله تازه ای شده، فعالان بازار ارز، با دقت تحولات سیاسی ازجمله انتخابات ریاست‌جمهوری و مذاکرات هسته‌ای در وین را دنبال می‌کنند. با این حال به‌نظر می‌رسد وزن انتخابات ریاست‌جمهوری نسبت به مذاکرات هسته‌ای بیشتر شده است. شاید به این دلیل که احتمالا سرنوشت مذاکرات هسته‌ای هم به انتخابات ریاست‌جمهوری گره خورده و رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند سرنوشت احیا یا مرگ برجام را مشخص کند؛ به همین دلیل برنامه‌های سیاسی و اقتصادی رئیس‌جمهور بعدی اهمیت زیادی پیدا کرده است. تجربه نشان داده در زمان تغییر دولت‌ها، برنامه‌های سیاسی و اقتصادی رئیس‌جمهوری بعدی به سرعت می‌تواند بازار ارز را متلاطم کند. هر نوع سیاست اقتصادی که به تورم یا رشد نقدینگی منجر شود و هر نوع دیپلماسی که به بسته‌ترشدن اقتصاد ایران و خلل در مذاکرات هسته‌ای منجر شود می‌تواند بازار را به سرعت متاثر کند. به همین دلیل بازار ارز به یک نماگر مهم انتخاباتی تبدیل شده است و شاید بهتر باشد از این پس احتمالات نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری را از روی این نماگر برآورد کنیم.
شیب صعودی قیمت دلار از اواخر هفته قبل و بعد از مشخص‌شدن فهرست نامزد‌های تأیید صلاحیت شده در شورای نگهبان نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالا سیاست‌های اقتصادی رئیس‌جمهور بعدی تورم‌زاست و در عرصه سیاست خارجی هم احتمالا توافق در وین بر سر احیای برجام به راحتی میسر نخواهد شد؛ این عامل به افزایش قیمت دلار منجر شده ؛ این روند رو به رشد در مبادلات روز گذشته هم ادامه یافته است.

واکنش دلار به شایعه برکناری همتی
نکته قابل توجه در مبادلات روز یکشنبه، واکنش قیمت دلار به شایعه برکناری عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی بود. دیروز اگرچه در ابتدای صبح قیمت هر دلار آمریکا به سرعت خود را از 24هزار و 200تومان در ساعات اولیه صبح به 24هزار و 750تومان در ساعات ظهر رساند اما هنوز چند ساعت از ظهر نگذشته بود که شایعه برکناری عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی که از یک روز قبل شایعاتی درباره اختلافاتش با رئیس‌جمهوری منتشر شده بود، بلافاصله به تخلیه حباب بازار ارز منجر شد و قیمت ظرف یک ساعت 550تومان کاهش یافت و دوباره به سطح 24هزارو 200تومان بازگشت.
به‌نظر می‌رسد بازار ارز به سیاست‌های رئیس‌کل بانک مرکزی انتقاد دارد و همین عامل به کاهش التهاب در بازار ارز بعد از انتشار شایعه برکناری عبدالناصر همتی منجر شده است. هرچند گزارش شده رئیس‌جمهوری در حکمی اکبر کمیجانی، یکی از مدیران باسابقه بانک مرکزی را به‌عنوان رئیس‌کل بانک مرکزی انتخاب کرده، اما این خبر تا عصر روز یکشنبه به‌طور رسمی در مراجع نزدیک به دولت تأیید نشده است. با این حال عصر دیروز عبدالناصر همتی، خود در مصاحبه‌ای تأیید کرد که طبق قانون تا تعیین تکلیفش در دولت، او رسما رئیس‌کل بانک مرکزی است اما کمیجانی به‌عنوان قائم‌مقام عملا اداره نهاد ناظر بازار پول را برعهده خواهد داشت.
اکبر کمیجانی تکنوکراتی غیرسیاسی و از مدیران کهنه‌کار بانک مرکزی است، به‌نظر می‌رسد بازار ارز، با توجه به شناخت قبلی‌اش از او، به سیاست‌های کمیجانی اطمینان بیشتری دارد.
علت اصلی مطرح‌شدن برکناری همتی اعلام نامزدی او در انتخابات ریاست‌جمهوری بوده که موجب شده او نتواند به تکالیف خود در بانک مرکزی به شکل تمام وقت عمل کند. به‌ویژه آنکه در میانه مذاکرات هسته‌ای در وین قرار دارد و هر نوع گشایشی در مذاکرات، به راستی‌آزمایی و اعلام نظر کارشناسی بانک مرکزی نیاز دارد، به همین دلیل حسن روحانی از همتی خواسته بود به مناسبات مالی و نقل و انتقال‌های ارزی ایران که ممکن است با به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای نیاز به راستی‌آزمایی داشته باشد، رسیدگی کند، اما نامزدی عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری مانع از انجام تکالیف محوله شده بود. عبدالناصر همتی هم شنبه ‌شب خود در کلاب‌هاوس در این‌باره گفته بود: به‌دلیل اینکه مشغله‌های انتخاباتی اجازه حضور در بانک مرکزی را به او نمی‌دهد همه وظایف‌اش را با اختیارات کامل به اکبرکمیجانی سپرده است.

رشد بورس
برخلاف بازار ارز که دیروز در ابتدا رشد کرده و سپس تحت‌تأثیر شایعه برکناری عبدالناصر همتی با نزول مواجه شده، دیروز بازارسهام که 4 روز از آغاز رشدش می‌گذرد همچنان با قدرت صعود کرد و شاخص بورس 1.5درصد افزایش یافت. در 9‌ماه گذشته شاخص بورس یک دوره نزول بلندمدت را سپری و از ابتدای امسال تاکنون هم بی‌وقفه افت کرده، اما از روز چهارشنبه هفته گذشته یک روند صعودی تازه در بازار سهام شکل گرفته که امیدواری‌ها را نسبت به تداوم صعود شاخص افزایش داده است؛ به‌ویژه آنکه ظرف 2 روز گذشته روند خروج نقدینگی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت شتاب گرفته و به‌نظر می‌رسد نقدینگی در حال خروج از صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حرکت به سمت بازار سهام است. در طول چند‌ماه گذشته با فرسایشی شدن روند نزولی شاخص بخشی از نقدینگی رهسپار بازار صندوق‌های سرمایه‌گذاری شده بود و این صندوق‌ها نیز منابع مردم را عمدتا در اوراق بدهی سرمایه‌گذاری کرده بودند، اما حالا به‌نظر می‌رسد نقدینگی در حال خروج از پارکینگ پول به مقصد بازار سهام است. آمار‌ها نشان می‌دهد ظرف 2 روز گذشته700میلیارد تومان نقدینگی از این صندوق‌ها خارج شده و در مقابل همین میزان نقدینگی سهامداران حقیقی وارد بازار سهام شده است. دیروز در عین حال ارزش روزانه معاملات خرد به 6هزارو 234میلیارد تومان رسید که بالاترین میزان معاملات خرد از ابتدای سال تاکنون است. این تغییر در ترکیب ورود و خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سمت بازار سهام شاید به این دلیل است که رفته رفته انتظارات تورمی در بلندمدت در حال افزایش است. در9ماه گذشته به‌ویژه بعد از انتخابات آمریکا و پیروزی جو بایدن در این انتخابات، انتظارات تورمی کاهش یافته بود و به همین دلیل سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دادند تا با خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری با در آمد ثابت به‌طور غیرمستقیم در اوراق بدهی سرمایه‌گذاری کنند.
به‌نظرمی رسد حالا سهامداران بورس به این نتیجه رسیده‌اند که احتمالا در سیزدهمین دوره، رئیس‌جمهوری انتخاب خواهد شد که با خلق نقدینگی، زمینه رشد تورم و افزایش قیمت ارز را فراهم خواهد کرد و همین 2 عامل می‌تواند محرکت‌های پرقدرتی برای رشد شاخص‌های بورس باشد.