گزارش
دوچرخه‌سواری در باغ راه آسمان
فضای بی‌دفاع جنوب شرقی دریاچه شهدای خلیج‌فارس با ایجاد فضای عمومی شهر و با پروژه اتصال به بوستان جنگلی چیتگر برای حضور شهروندان مناسب‌سازی شده است
زینب زینال‌زاده ـ خبر‌نگار
طی روزهای آینده پروژه اتصال پهنه جنوبی دریاچه شهدای خلیج فارس به بوستان جنگلی چیتگر به بهره‌برداری می‌رسد. پروژه‌ای که شهردار تهران پیش از انتخابش از سوی شورا (زمانی‌که معاون معماری و شهرسازی بود) قول اجرایش را در راستای توسعه فضای همگانی و گردشگری داده بود. یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های مدیریت شهری در دوره پنجم افزودن فضاهای عمومی شهر بود؛ یعنی رهایی معابر و فضاهای اشغال‌شده توسط وسایل نقلیه و تبدیل آنها به پاتوق‌ها و بهره‌مندی شهروندان از آنها. میدانگاه امیرکبیر و پلازای هفت‌تیر و همچنین پلازای میدان تجریش نمونه‌های این اقدامات است. البته پروژه پهنه جنوبی دریاچه شهدای خلیج‌فارس هم با همین رویکرد در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت تا مدیریت شهری پنجم گام دیگری در راستای افزایش قلمرو عمومی در پایتخت 9.5میلیون نفری بردارد.
طرح اتصال پهنه جنوبی دریاچه شهدای خلیج‌فارس به بوستان جنگلی چیتگر، با توجه به موقعیت جغرافیایی و همچنین پتانسیل‌های موجود یکی از شاخص‌های شهری است که شهرداری با طرح و ایده‌های خلاقانه، آن را به فضای عمومی و گردشگری تبدیل کرد. پیروز حناچی، شهردار تهران قبل از اینکه سکان پایتخت را به‌دست بگیرد و زمانی که در معاونت شهرسازی و معماری حضور داشت، پیگیر این طرح بود و اهداف کلی طرح اتصال پهنه جنوبی دریاچه شهدای خلیج‌فارس به بوستان جنگلی چیتگر را ایجاد فضاهای مناسب، مفرح و خاطره‌انگیز برای بهره‌گیری از دید و منظر دریاچه و بوستان جنگلی، عنوان کرده بود؛ مسیری 2هزار متری که باغ‌راه آسمان نام گرفته است و با بهره‌برداری از آن شهروندان می‌توانند پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری در محیط امن و ایمن و البته سرسبز و چشم‌نواز را تجربه کنند.
به‌گفته مدیرعامل شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران (شرکتی که انجام امور مشاوره فنی و مهندسی شهری و نگهداری از دریاچه شهدای خلیج‌فارس را برعهده دارد)، سال92 همزمان با افتتاح فاز اول دریاچه شهدای خلیج‌فارس، بنا به تصمیم مدیریت ارشد شهرداری تهران، نگهداری، بهره‌برداری و توسعه مجموعه فرهنگی گردشگری دریاچه شهدای خلیج‌فارس در قالب یک تفاهمنامه سه‌جانبه بین سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی، شهرداری منطقه٢٢ و سازمان بازنشستگی شهرداری تهران به سازمان بازنشستگی واگذار شد و سازمان هم این وظیفه را به نمایندگی از سوی خود به شرکت عمرانی کارکنان سپرد.
فریدون رضوی‌کیا می‌گوید: «ساختمان‌های مانیتورینگ، امداد، سرویس بهداشتی، تکمیل پیست دوچرخه‌سواری و پل روگذر ارغوان و پل روگذر فلزی و... پروژه‌هایی هستند که نیمه‌تمام رها شده بودند و سازمان بازنشستگی شهرداری تهران می‌بایست با استفاده از درآمدهای دریاچه و همچنین سرمایه‌گذاری آنها را تکمیل می‌کرد. از سال١٣٩٢ تا سال١٣٩٩ یعنی حدود 7سال هیچ اقدامی برای تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام انجام نشد و اردیبهشت سال گذشته با تغییرات مدیریتی شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران، تکمیل این پروژه‌ها را در دستور کار قرار داد. با حمایت اعضای هیأت مدیره شرکت و مدیرعامل سازمان بازنشستگی شهرداری و برنامه‌ریزی‌هایی که انجام دادیم اوایل دی‌ماه سال گذشته با استفاده از منابع مالی و درآمدهای شرکت و بدون دریافت کمک از سهامداران یا شهرداری مرکز، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام را شروع کردیم.»
پیست دوچرخه در اولویت تکمیل
پروژه تکمیل پیست دوچرخه و احداث پیاده‌راه ضلع غربی حد‌فاصل دریاچه شهدای خلیج‌فارس و بوستان جنگلی چیتگر یکی از پروژه‌های نیمه‌تمام و رها‌شده بود که شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران دی‌ماه سال گذشته عملیات تکمیل آن را شروع کرد.
رضوی‌کیا در توضیح بیشتر می‌گوید: «این پیست یک کیلومتر مسیر دوچرخه‌سواری و یک‌کیلومتر هم مسیر پیاده‌روی و ١٢هزار مترمربع توسعه فضای سبز پیرامونی دارد و برای تکمیل آن 40میلیارد ریال اعتبار اختصاص داده شده است.» او در ادامه به ضرورت احداث این مسیر اشاره و عنوان می‌کند: «این نقطه از دریاچه شهدای خلیج‌فارس به محل دپوی سرشاخه‌های هرس‌شده و انباشت زباله‌ها تبدیل شده بود که علاوه بر مخدوش‌کردن چهره پیرامونی، سبب نارضایتی شهروندان هم شده بود. برای مناسب‌سازی این محور نیازمند طرح بودیم که پس از بررسی‌های لازم به این نتیجه رسیدیم که ایجاد مسیر دوچرخه و اتصال میان دریاچه شهدای خلیج‌فارس و بوستان جنگلی چیتگر می‌تواند بهترین گزینه باشد.» به‌گفته این مقام مسئول در این محور ۴٠٠ اصله درخت چنار، ۴٠٠ اصله درخت زیتون در اطراف این مسیر که باغ‌راه آسمان نام دارد، کاشته شده است و با بهره‌برداری از آن دوچرخه‌سواران می‌توانند رکاب‌زدن در مسیر زیبا و جذاب را تجربه کنند.
طی طریق با استفاده از تله‌کابین و قطار هوایی
براساس برنامه‌های مطالعاتی، راه‌اندازی تله‌کابین و قطار هوایی در مسیر باغ‌راه آسمان که در گذر زمان به یک نقطه گردشگری و توریستی تبدیل می‌شود، از سوی مراجع ذی‌صلاح در شهرداری تهران و توسط شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران در حال پیگیری است. رضوی‌کیا با تأیید این موضوع می‌گوید: «دریاچه شهدای خلیج‌فارس، قطب گردشگری تهران محسوب می‌شود؛ چرا‌که در فاصله نزدیک از رشته کوه البرز و همجوار با بوستان جنگلی چیتگر است و در شمال غرب آن هم مجموعه بزرگ تفریحی هزارویک شهر قرار دارد که هر یک از این مجموعه‌ها، جاذب سفر هستند و بخشی از شهروندان و گردشگران شهری را به‌سوی خود جذب می‌کنند. بنابراین، اتصال میان این فضاها یکی از زیرساخت‌های مهم توسعه گردشگری در منطقه است و می‌تواند به یک جاذبه گردشگری و جذب بیشتر گردشگر و حتی توریست کمک کند.» او ادامه می‌دهد: «طرح قطار هوایی توریستی با هدف اتصال بوستان آبشار، دریاچه و بوستان چیتگر، اجرا می‌شود و از تله‌کابین هم برای اتصال دریاچه شهدای خلیج‌فارس و بوستان چیتگر به رشته کوه‌های البرز، استفاده خواهد شد. همچنین می‌توان بعدها این نقطه را به تله‌کابین کوهسار و کن هم متصل کرد و جذابیت محور را افزایش داد.»
اجرای این دو مدل حمل‌ونقلی نیاز به جذب سرمایه‌گذار دارد که این کار باید توسط سازمان سرمایه‌گذاری و مشارکت‌های مردمی شهرداری تهران انجام شود.
اجرای برنامه‌های فرهنگی در جزایر خلیج‌فارس
در مجموعه فرهنگی، گردشگری دریاچه شهدای خلیج‌فارس3جزیره منحصر‌به‌فرد به نام جزیره تنب‌کوچک، تنب‌بزرگ و ابوموسی وجود دارد که به‌گفته مدیرعامل شرکت عمرانی کارکنان شهرداری تهران در هر یک از آنها برنامه‌های فرهنگی متنوعی اجرا می‌شود: «جزیره تنب کوچک محلی برای فضای تعامل اجتماعی مرتبط با فناوری‌های نوین حوزه شهری و استارت‌آپ‌های شهری است. جزیره تنب‌بزرگ محلی دارای فضاهای چند‌منظوره است که برای برگزاری کنسرت‌های موسیقی و نمایش‌های روباز و فعالیت فرهنگی اجتماع‌محور اختصاص داده شده و جزیره ابوموسی هم فضاهای تعاملی مانند پلازای دید و منظر، غرفه‌های فروش، کیوسک‌های اجاره قایق تفریحی، رستوران و.... درنظر گرفته شده است.»
او ادامه می‌دهد: «امسال درصورت تامین اعتبار قرار است براساس طرح مصوب کنترل و هدایت توسعه دریاچه شهدای خلیج‌فارس جانمایی، طراحی و نوع خدمات‌دهی 70غرفه بازنگری و ساماندهی شود. همچنین درصورت تامین اعتبار امسال پل روگذر دوچرخه ارغوان، در محدوده ورودی دریاچه شهدای خلیج‌فارس از بلوار صدف احداث خواهد شد.»
آسیب کرونا به مجموعه شهدای خلیج‌فارس
کاهش درآمد شهرداری تهران پیامد کروناست که مجموعه شهدای خلیج‌فارس هم از این امر مستثنی نیست و به‌گفته رضوی‌کیا درآمدهای مجموعه شهدای خلیج‌فارس از جنس درآمدهای پایدار است و به‌دلیل بخشودگی اجاره‌بهای فروردین و اردیبهشت سال 1399 و بخشودگی بخشی از اجاره‌بهای آذر و دی1399 در ایام کرونا به‌طور مستقیم این مجموعه 40میلیارد ریال متضرر شده است.
او می‌گوید: «دریاچه شهدای خلیج‌فارس به‌صورت درآمد- هزینه اداره می‌شود و از این‌رو 40میلیارد ریال رقم بسیار زیادی است و اگر بخواهیم سایر خسارات وارده بر اثر شیوع ویروس کرونا را محاسبه و هزینه‌های ضدعفونی‌کردن تاسیسات و تجهیزات شهری را هم اضافه کنیم، در مجموعه 45میلیارد ریال متضرر شده‌ایم.»
ایده باغ‌راه آسمان چگونه شکل گرفت
آذر‌ماه سال1396 طرح اتصال پهنه جنوبی دریاچه شهدای خلیج‌فارس به اراضی پارک جنگلی چیتگر به مسابقه گذاشته شد. این مسابقه به‌صورت محدود و با دعوت از ۲۹گروه از مشاوران، در دو مرحله برگزار و طرح برتر مسابقه شامل یک دستگاه پل دایره‌ای‌شکل و همچنین یک چرخ و فلک عظیم‌الجثه انتخاب شد. قرار بود اتصال پهنه جنوبی دریاچه به اراضی پارک جنگلی چیتگر در قالب یک پل روگذر، با عملکردی مشابه پل طبیعت باشد و 2مجموعه تفریحی را از روی پل حکیم به یکدیگر متصل کند تا امکان دسترسی عابران پیاده و همچنین دوچرخه‌سواران به هر دو پهنه تفرجگاهی تسهیل شود، موقعیت مکانی اجرای پروژه به خوبی در این طرح دیده شده بود و ترکیب پل کریدور‌شکل و چرخ و فلک مرتفع، حس حرکت و سکون را به‌صورت توأمان به بازدیدکنندگان القا می‌کرد اما به‌دلیل وجود معارض و برخی ملاحظات این طرح تاکنون اجرایی نشده و به‌عنوان بخشی از آن پروژه بزرگ مسیر 2هزار متری باغ‌راه آسمان احداث شد.
