واکنش سیاسیون به ردصلاحیت چهره‌های شاخص

اطلاعیه شماره 15ستاد انتخابات کشور که ظهر دیروز صادر شد، پایانی بود بر 10روز گمانه‌زنی پیرامون چهره‌هایی که قرار است پس از عبور از فیلتر شورای نگهبان، تبلیغات انتخاباتی خود را آغاز کنند. اعلام فهرست 7نفره‌ کاندیداهای احراز صلاحیت شده از سوی وزارت کشور اما با واکنش‌های گسترده‌ای در محافل سیاسی همراه شد تا جایی که برخی اصولگرایان نیز با انتقاد از حذف چهره‌های تأثیرگذار، عملکرد شورای ‌نگهبان را سبب کاهش مشارکت مردم در انتخابات پیش‌رو و زمینه‌ساز انتخاباتی غیررقابتی می‌دانند. در همین فضا بود که موضعی کم سابقه از صادق آملی‌لاریجانی، از فقهای شورای‌نگهبان و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام منتشر شد.
او در رشته توییتی در اعتراض به تصمیم شورای نگهبان نوشت:«از نخستین حضور اینجانب در شورای‌نگهبان در سال ۱۳۸۰، قریب به 20سال می‌گذرد. درتمام این مدت، از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، حتی در سال‌هایی که در قوه قضاییه بودم؛ اما هیچ‌گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیرقابل‌دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌ها و چه در عدم ‌احرازصلاحیت‌ها. سبب این نابسامانی‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم‌سازی برای شورای نگهبان است؛ به‌ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید.» تعدادی از کاندیداهای ردصلاحیت شده نیز با انتشار بیانیه یا در پیام‌های توییتری به این اقدام شورای نگهبان واکنش نشان دادند. دفتر اطلاع‌رسانی مسعود پزشکیان در اطلاعیه‌ای که با غزلی از حافظ «چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی» آغاز شده بود، اعلام کرد که این کاندیدا قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را ندارد و هیچ‌گونه رایزنی جهت احراز صلاحیت خود نکرده و نخواهد کرد. زهرا شجاعی نیز ضمن ابراز تأسف از نتیجه بررسی صلاحیت‌ها، گفت: انتظار می‌رفت شاهد تنوع سلایق سیاسی در میان تأیید صلاحیت‌شدگان از سوی شورای نگهبان باشیم. متأسفانه حتی یک نفر هم از کاندیداهای اصلاح‌طلبان مورد تأیید قرار نگرفته‌ و به‌نظر می‌رسد ضرورتی به مشارکت اصلاح‌طلبان در انتخابات احساس نشده و این با معیار و مقیاسی که مقام‌معظم‌رهبری فرمودند، تناقض دارد. آذر منصوری سخنگوی جبهه اصلاحات ایران نیز در توییتی نوشت:«با رد صلاحیت همه‌« نامزدهای جبهه»‌ اصلاحات ایران عملا امکان مشارکت فعال در انتخابات ۱۴۰۰ از ما سلب شده است و نامزدی در این انتخابات نخواهیم داشت.»  واکنش ابتدایی دولت به موضوع ردصلاحیت‌ها دیروز در نشست خبری سخنگوی دولت هم انتقادی بود؛ علی ربیعی عنوان کرد که مشارکت حداقلی به نفع هیچ‌کس نیست و نخستین زیان‌کننده در نتیجه مشارکت حداقلی، مردم هستند و هیچ گروه سیاسی برنده مشارکت حداقلی نخواهد بود.    علی مطهری که نام او نیز جزو ردصلاحیت‌شدگان دیده می‌شود، در توییتی به ردصلاحیت علی لاریجانی واکنش نشان داد و نوشت: «از رد صلاحیت خودم با وجود آنکه می‌دانم دلیل قانع کننده‌ای ندارند می‌گذرم، اما از ردصلاحیت آقای لاریجانی که همیشه گوش به فرمان نظام بوده و تجربه‌ گرانسنگی برای امروز جامعه‌‌ ما داشت در حیرتم!»
این درحالی‌است که زهرا مصطفوی، فرزند امام‌خمینی(ره) هم در نامه‌ای با اشاره به ردصلاحیت گسترده داوطلبان انتخابات ریاست جمهوری توسط شورای نگهبان، گفت: «متأسفانه این گونه گزینش‌های سلیقه‌ای سال‌هاست نظام جمهوری اسلامی را به خطر انداخته و بزرگ‌ترین سرمایه آن را که ارتباط ملت و دولت است، تضعیف می‌کند.»

نگرانی جدی اصولگرایان از کاهش مشارکت مردمی
ردصلاحیت‌های گسترده شورای نگهبان اما واکنش برخی فعالان و تشکل‌های سیاسی اصولگرایان را نیز به‌همراه داشت و بسیج دانشجویی دانشگاه‌های شریف، امیرکبیر و خواجه‌نصیر تهران، در نامه‌ای از اعضای این شورا درخواست کردند در صلاحیت برخی چهره‌ها که مغایرتی با اسلام، نظام و قانون‌اساسی ندارند، تجدید نظر کنند. در بخشی از این نامه آمده‌است:« فهرست اعلامی به‌عنوان افراد حائز شرایط ریاست‌جمهوری و عدم تأیید چهره‌های سرشناس، نشان از بی‌توجهی به امر مشارکت، به‌عنوان اصلی‌ترین مسأله انتخابات، سخت‌گیری بیش‌ازحد در تطبیق شرایط قانونی و تنگ کردن دایره حق انتخاب مردم دارد.»
در ادامه این نامه تصریح شده‌است: «بی‌توجهی به این کار و برگزاری انتخابات به این صورت با مشارکت پایین مردم مواجه خواهد شد و موجب روی کارآمدن دولتی حداقلی و بدون پشتوانه مردمی می‌شود.»
 فهرست اعلام شده کاندیداهای ریاست جمهوری سیزدهم از سوی شورای نگهبان با واکنش هایی از سوی فعالان و برخی روزنامه نگاران اصولگرا هم روبه‌رو شد. از جمله کیان عبداللهی، سردبیر اصولگرای تسنیم نیز به رد صلاحیت شدگان انتخابات ریاست‌جمهوری واکنش نشان داد و در توییتی نوشت:«آقایان شورای‌نگهبان، انتخابات مطلوب یعنی سلایق مختلف داخل نظام در رقابت باشند و مردم انتخاب کنند. تصمیماتتان باید به‌لحاظ عمومی قابل توجیه باشد، نه اینکه بخش مهمی از بدنه حزب‌اللهی هم قانع نشوند. اولی برگرفته از تأکید آقا درسال 84 است و دومی به‌لحاظ عقلی بدیهی است.» همچنین درحالی‌که قرار بود قرعی‌کشی برنامه‌های تبلیغاتی کاندیداها سه‌شنبه شب برگزار شود، اما زمان این قرعه‌کشی به امشب موکول شد. توضیحی دراین باره داده نشده، اما برخی گمانه‌زنی‌ها از این موضوع حکایت دارد که شاید تغییری در ترکیب فهرست 7نفره اعمال شود . البته محمدرضا چپریان، دبیر ستاد انتخابات سازمان‌ صدا وسیما حضور نمایندگان همه نامزدها را دلیل این تعویق اعلام کرد.

ردصلاحیت شده‌ها فرصت اعتراض ندارند
سخنگوی شورای نگهبان هم درباره برخی واکنش‌ها به فهرست نهایی کاندیداها با بیان اینکه معیار اعضای شورای نگهبان قانون اساسی است، گفت: چون احراز شرایط است، فقط می‌توانیم بگوییم آقای «زید» یا آقای «امر» این شرایط را واجد نبودند و چیز بیشتری نمی‌توانیم بگوییم. عباسعلی کدخدایی  در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما افزود: گاهی اوقات از مراکز دیگر هم گزارش‌هایی ارسال می‌شود، ما برای دریافت گزارش منعی نداریم و باید از صحت گزارش‌ها اطمینان حاصل کنیم. وی اضافه کرد: چون اصولا در ریاست‌جمهوری بحث رد صلاحیت وجود ندارد و احراز صلاحیت است، براساس قانون مرحله‌ای برای رسیدگی به اعتراض و شکایت و اینگونه مسائل درنظر گرفته نشده‌است.