دغدغه/ ناگهان کاغذ

 مریم ساحلی

 چوب‌رختی کنج اتاق، درخت است. بازمانده صنوبر تنهایی که گاه باید پرده را کنار زد تا آفتاب و گنجشک‌ها را ببیند.‌ گنجشک‌ها می‌توانند از پنجره باز اتاق بگذرند و روی شاخه‌هایی که کت و کلاهمان به آن آویزان است، بنشینند. اما نمی‌آیند.‌ آنها می‌ترسند از آدم‌هایی که تبر بر جان درختان می‌نشانند. مدادها را بو می‌کشیم، بوی خاک می‌دهند و جوانه‌هایی که هر بهار برشاخه‌های جوان سبز می‌شوند.‌ ما یک وقت‌هایی گوش می‌خوابانیم روی میز تا شاید صدای نازک جریان آب را در آوندهایی که درونش نهفته، بشنویم.‌ ما عطر کتاب‌ها را به جان می‌کشیم، آنها بوی جنگل و شاخ و برگ نمناک از باران را تا همیشه با خود دارند.
همه اسباب و اثاث چوبی دور و برما روایت فرجام زندگی درختان سبزی ا‌ست که روزی ساکنان جنگل‌ها بودند. اما در این میان کاغذهای باطله‌ حکایت دیگری دارند. دفترهای مشقی که سال‌ها سیاه کردیم و سیاه می‌کنند؛ روزنامه‌های دیروز و پریروز و روزهای پیش، تقویم‌ها و سررسیدها، پیش‌نویس‌ها و جعبه‌های خالی، همگی درخت هستند؛ درختانی که روزگاری دست‌هاشان رو به آسمان بود و ریشه‌هایشان در زمین. درختانی که به انتها رسیده‌اند اما می‌توانند ناجی درختان دیگر باشند اگر ما کاغذهای نخواستنی را با زباله‌هایمان یکی ندانیم و به چرخه بازیافت برسانیم‌شان.‌ انسان‌هایی را می‌شناسم که حوالی این اندیشه‌ سبز، در سایه‌سار آسمان شهر ساحلی انزلی، کاغذهای باطله را جمع می‌کنند و با درآمد حاصل از سپردن آنها به چرخه بازیافت، کتابخانه می‌سازند. صفورا غله‌زاری، معلم بازنشسته‌ای است که از سال ۱۳۹۶ پویش بازیافت کاغذ را در این شهر آغاز کرده است؛ پویشی که تا‌کنون موجب روانه شدن ۳۲تن کاغذ به کارگاه بازیافت شده و درآمد حاصل از آن به ساخت حدود ۵ کتابخانه کوچک در اماکن عمومی و اهدای کتاب به کتابخانه‌های اماکنی نظیر زندان شده است. اینجا امواج دریا شاهد بوده‌اند که چگونه کتابخانه‌ای کوچک در چایخانه‌ای بر فراز موج‌شکن قدیمی شهر جان گرفته است یا چگونه کودکان بیمار بخش اطفال بیمارستان از اهدای ۱۰۰ جلد کتاب بهره‌مند شده‌اند. بی‌تردید فرشتگان لبخند می‌زنند، آن زمان که چشمان خیس از اشک کودکی تب‌دار محو تصاویر رنگین نقش بسته بر کتاب‌ها می‌شوند و آرام می‌گیرند.‌ کتاب‌ها در این مسیر، سفیران مهری هستند که تا کتابخانه زندان، باشگاهی ورزشی یا کانون ناشنوایان هم پرگشوده‌اند و البته باید گفت این پویش در کنار برخی کمک‌ها به فعالیت‌های محیط‌زیستی به تهیه کتاب برای کتابخانه مرکز در دست احداث انزلی‌پژوهی نیز می‌پردازد. گفتنی ا‌ست، این پویش که در قالب فعالیت‌های انجمن طرفداران توسعه انزلی فعال است به پیشنهاد نوجوانان باشگاه کتابخوانی نیلوفران امید «تک و تک»، (تفکیک کاغذ و تشکیل کتابخانه) نامیده شده است؛ پویشی که آغازکنندگانش از دانش‌آموزان خواسته‌اند که پس از پایان امتحانات خرداد، کتاب‌ها، دفترها و جزوات باطله خویش را هنگام دریافت کارنامه به مدرسه تحویل دهند. حالا این فراخوان در شهر دست به‌دست می‌چرخد تا مردم انزلی به یاد داشته باشند، شهرشان نخستین بنیانگذار پویش محیط‌زیستی- فرهنگی(تفکیک کاغذ و تشکیل کتابخانه) است؛ مردمی که همراه می‌شوند تا هم حافظ محیط‌زیست‌شان باشند و هم پنجره‌ای رو به جهان کلمه و آگاهی بگشایند.