مردی که دغدغه توسعه ایران را داشت

ایران یکی از چهره‌های پرورش‌یافته در نظام جمهوری اسلامی و از مدیران نسل دلسوخته و عاشق توسعه را از دست داد. در روزی که همه نگاه‌ها به ساختمان وزارت کشور بود تا عاشقان سیاست و شیفتگان قدرت و خدمت در 4سال آینده را بشناسند، اکبر ترکان، شیفته واقعی خدمت نگاهش به آسمان بود و آسمانی شد. او خودش بود؛ متفاوت با همه مدیران هم‌نسل خودش، صریح بود، خدوم بود و تحول‌خواه، اهل تعارف نبود و هرجایی مسئولیت می‌پذیرفت، در صیانت از حوزه مسئولیتش تمام‌قد دفاع می‌کرد. او در روزگاری که نظامی‌ها برای رفتن به پاستور صف کشیده‌اند، روزگاری در دولت اکبر هاشمی‌رفسنجانی، وزیر دفاع بود بی‌آنکه نظامی باشد.
بهترین دفاع از نظر اکبر ترکان، حمله بود و بهترین راه توسعه ایران، برداشتن موانع و ایجاد راه‌های جدید. او را شاید نسل کنونی کمتر بشناسد و شاید خیلی‌از ایرانی‌ها اصلا ندانند که مرحوم ترکان برادر 2شهید بود اما هیچ‌گاه در دوره مسئولیت خود از آنها خرج نکرد زیرا او از نسلی متفاوت بود. اکبر ترکان از مجیز گفتن و تملق شنیدن، خوشش نمی‌آمد و با صراحت کلام مثال‌زدنی همه را غافل‌گیر می‌کرد. 
شاید نسل امروز او را با جمله تاریخی‌اش در آبان93 بشناسند که گفت: «بگذارید با خود روراست باشیم؛ ما به‌جز پخت آبگوشت‌بزباش و قورمه‌سبزی در هیچ‌کدام از تکنولوژی‌های صنعتی در جهان برتری نداریم.» البته که در شهریور94 بود که میزان خسارت روزانه برجام را 100میلیون دلار اعلام کرد و منتقدان برجام را به اوج عصبانیت رساند. این قاعده بازی کسی بود که دیگر در میان ما نیست. اما میراث ماندگار او در اقتصاد ایران برای نسل آینده باقی می‌ماند.
ترکان در تمام دولت‌ها مسئولیت‌پذیر بود و حتی در دولت محمود احمدی‌نژاد هم که 4سال معاون وزیر نفت بود، آشکار و نهان مخالفت خود را با سیاست‌های نادرست رئیس‌جمهور وقت بیان می‌کرد و البته وقتی به ناگهان خبر عزلش را شنید، اعتراض نکرد. هم در دولت میرحسین موسوی حاضر بود، هم در دولت اکبر هاشمی‌رفسنجانی در مقام وزیر دفاع و بعدا وزیر راه خدمت کرد؛ در دولت محمد خاتمی، در دوره‌ای رئیس ایدرو بود و طرح توسعه صنعتی را می‌ریخت و در دوره‌ای دیگر در کنار بیژن زنگنه، چراغ آبادانی پارس‌جنوبی را روشن نگه داشت و کوشید تا عقب‌ماندگی‌ها را جبران کند. در دولت حسن روحانی هم تنها به سمت دبیری شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری و اقتصادی ایران و مشاور عالی رئیس‌جمهور اکتفا کرد و بعدها به سازمان نظام مهندسی رفت. در طول سال‌های فعالیت، این چهره تکنوکرات ایرانی، البته با بیماری کلیوی کنار می‌آمد تا اینکه پسرش خبر داد: «جانم رفت... پشتم رفت... بابا رفت...»
اکبر ترکان را خلاصه‌کردن در صراحت کلام جفاست زیرا کارنامه او درخشان است و همگان اذعان دارند که دلسوز بود و اگر هم به تندی صحبت می‌کرد، صداقت داشت. همین خصلت او بود که عتاب تندش خطاب به محمدرضا نعمت‌زاده وزیر سابق صنعت، آن‌ هم در یک برنامه زنده تلویزیونی هرگز باعث کدورت نشد، زیرا او آیینه صداقت و صراحت کلام بود .
رئیس‌جمهور او را یار صدیق دولت‌ تدبیر و امید، توانمند، دلسوز و منشا خدمات فراوان با کارنامه درخشان توصیف می‌کند و می‌گوید: «در یادها باقی خواهد ماند.» محمدجواد ظریف از او به عنوان دوست دیرین و از خدمتگزاران پرتلاش و مدیران مؤمن و متعهد ادوار مختلف نظام جمهوری اسلامی یاد می‌کند. امیرحاتمی، وزیر دفاع ایران می‌گوید: مرحوم  عمر پربرکت خود را در مسیر پیشرفت و اقتدار در عرصه دفاع طی کرد و بیژن زنگنه وزیر نفت از او به عنوان کیمیایی یاد می‌کند که این روزها کمتر می‌توان سراغ داشت و می‌افزاید: عشق به سربلندی ایران و جهاد خالصانه و بدون منت در این مسیر از ویژگی‌های شاخص ایشان در عمر پربرکت و زندگی شرافتمندانه‌اش بود. او خدمتگزاری صدیق برای ملت ایران، مدیری توانمند و ارزشمند و دوستی شفیق و وفادار بود. کیمیایی که این روزها کمتر می‌توان سراغ داشت.
زنگنه که یکی از دوستان قدیمی‌اش را از دست داده، یادآوری می‌کند: مردن با نام نیکو همچون اکبر ترکان، چیزی است که به‌سادگی قابل دست ‌یافتن نیست. محمد شریعتمداری هم از او به عنوان رادمرد ساحت مدیریت عالی ایران یاد و تأکید می‌کند: او تا آخرین لحظات عمر با برکتش با مقاومت و روحیه‌ای وصف‌ناپذیر در مقابل شدائد زمانه سر خم نکرد و ایستاد چون کوه و دست از خدمت به خلق خدا نکشید .
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم بر این باور است که اکبر ترکان در طول 4دهه تلاش و مسئولیت در دولت دغدغه‌ای جز ترقی و تعالی ایران در سر نداشت و علی‌اکبر ولایتی، وزیر اسبق امور خارجه هم بر این عقیده است که  ترکان از چهره‌های پرتلاش نظام و در مسئولیت‌های مختلف، منشا خدمات متعدد و فراوانی بوده است. 
غلامرضا شافعی، وزیر صنایع در دولت نخست محمد خاتمی هم می‌گوید: ترکان، با ذهن جوال و فکری روشن، دغدغه توسعه کشور را داشت و با صراحت لهجه و به‌دور از لاپوشانی و ریاکاری، اندیشه‌های خود را بدون لکنت‌زبان بیان می‌کرد. او ترکان را مدیری توانا، لایق و کارآمد می‌داند و می‌افزاید: چه در کسوت تنها وزیر غیرنظامی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و چه به عنوان وزیر راه و ترابری، به‌صورت برجسته‌ای می‌درخشید و به عناوین مدیریتی مسئولیت‌هایی که می‌پذیرفت، معنی و محتوا می‌داد.
مرحوم ترکان دیگر در بین ما نیست، همچنان که خیلی از چهره‌های نسل اول و صادق انقلاب چشم از جهان فروبسته‌اند، اما آیا میراث آنها پاس داشته می‌شود و نسل آینده خواهد دانست که در روزهای سخت، چه نسلی از مدیران تراز انقلاب بودند که ایستادند، سوختند و ساختند؟ 
و البته یکی چون ترکان بود که بدون لکنت و صریح پاسخ کوتاه‌نظران را می‌داد و نگران آینده  بود... بدرود آقای ترکان.