از جزء به کل

مهرداد طبرسی- روزنامه‌نگار

2هنرمند آثار خود را این هفته به گالری‌ها آورده‌اند که هر دو بخشی از تاریخ هنر معاصر به‌شمار می‌روند؛ 2هنرمندی که از سال‌های دور تا امروز، بی‌حاشیه، در هنر ایران حاضر بوده‌اند و فارغ از جریان‌ها و خوش‌آمد زمانه کار خود را کرده‌اند. یکی مجسمه‌سازی است نامدار و دیگری نقاشی صاحب‌سبک؛ سعید شهلاپور و ثمیلا امیرابراهیمی. نمایشگاه سعید شهلاپور در گالری ایرانشهر دایر است و نمایشگاه ثمیلا امیرابراهیمی در تالار این‌جا.

غیرقابل پیش‌بینی
مجسمه‌های سعید شهلاپور، گالری ایرانشهر
نام سعید شهلاپور می‌تواند انبوه دوستداران هنرهای تجسمی را به گالری بکشاند. نامی که بیش از نیم قرن است در هنر تجسمی ایران می‌درخشد. او از تالار قندریز تا امروز راه درازی آمده و هیچ‌گاه از پا ننشسته و مجسمه‌سازی را ادامه داده است.
سعید شهلاپور هیچ‌گاه در یک سبک و قالب نمانده و هرگز سعی نکرده که خودش را تکرار کند و همواره از خودش و مجسمه‌سازی امروز ایران جلوتر بوده است.
در بررسی کارنامه او شکل‌های گوناگونی از مجسمه‌ها و پیکره‌ها خود را نشان می‌دهند که هرکدام گونه‌ای کمال‌یافته در سبک خود محسوب می‌شوند. زمانی که صورت‌گرایی جریان اصلی مجسمه‌سازی بود او از بازآفرینی صرف فراتر می‌رفت به‌گونه‌ای که انگار پیکره‌ها دستمایه و ماده‌ای برای خلق اثر او به شمار می‌روند. اما او مثل همه مجسمه‌سازان پیشرو هیچ‌گاه در پیکره‌ها محدود نماند و از طریق مجسمه‌ها و سازه‌ها و مفتول‌ها به شکل‌های گوناگون و خیلی وقت‌ها به مرز انتزاع رسید. هنوز هم به‌نظر می‌رسد مجسمه‌سازی‌ هنری غیرقابل پیش‌بینی برای او باشد، بس که نتیجه کارهای او در هر نمایشگاه از نمایشگاه دیگرش متفاوت به‌نظر برسد. او در طول بیش از نیم‌قرن مجسمه‌سازی از مواد گوناگون ازجمله چوب برای خلق مجسمه استفاده کرده و سال‌های زیادی است که به خلق مجسمه‌های چوبی مشغول است. دیوارهای چوبی نمایشگاه او دیوار نیستند، تکه‌هایی‌اند از چوب‌ها که بریده شده‌اند و بعد تراش خورده‌اند و بعد سوخته‌اند و حالا کنار هم قرار گرفته‌اند که کل تازه‌ای را شکل دهند. کل تازه‌ای که هم می‌توان جداگانه به اجزای آن توجه کرد و جزئیات زیبایی‌شناسانه خلق یک اثر را دید و هم وقتی کنار هم قرار می‌گیرند زیبایی‌شناسی متفاوتی را سبب می‌شوند. چوب‌ها ابرپیکره‌هایی هستند که از یک سو جزئیات قابل توجه بسیار دارند، از سوی دیگر در مقام کل شکل‌‌های تازه‌ای پیدا می‌کنند. حتی شکل قرار گرفتن آنها در نمایشگاه به‌گونه‌ای است که از منظرها و زاویه‌های مختلف شکلشان تغییر می‌کند.

زیبایی‌شناسی شب‌های تهران
تعلیق، ثمیلا امیرابراهیمی، تالار این‌جا

ثمیلا امیرابراهیمی، نقاش شب‌های تهران است. او سال‌هاست که منظره‌های گوناگون از شب‌های تهران را تصویر می‌کند. شکل‌های گوناگون حیات شبانه شهر و تحولات شهر را می‌توان در نقاشی‌های او تماشا کرد؛ طبیعتی که بخشی از سیمای شهر را شکل می‌دهد و خیلی‌وقت‌ها جای خود را به بزرگراه‌ها و خیابان‌ها می‌دهد، آدم‌هایی که شب‌ها را در شهر می‌گذرانند، فصل‌هایی که از پی هم می‌آیند و هر کدام زیبایی‌ تازه‌ای به منظره‌ها می‌دهند و... خلوت، درونمایه بسیاری از نقاشی‌های اوست و به‌نظر می‌رسد دغدغه او این بوده که خلوت را در شلوغی‌های شهر تصویر کند. «تعلیق» نمایشگاه تازه ثمیلا امیرابراهیمی است که این روزها در تالار این‌جا دایر شده است. باز هم چشم‌اندازهای شهری و منظره‌های تهران دستمایه خلق آثار گوناگون شده‌اند. در سال‌های اخیر، در شماری از نقاشی‌های بزرگ او چشم‌انداز شهر و طبیعت به هم آمیخته‌اند. بزرگراه‌ شبیه تنه درختی بالا رفته و پیچ‌‌خورده است و جنوب و شمال شهر را به هم متصل کرده است و کوچه‌ها شاخه‌های درختان‌اند که در دو سو امتداد یافته‌اند و چراغ‌های روشن انگار کن که برگ‌ها و میوه‌های درختان باشند. چشم‌اندازهای گسترده او از شهر نمادهای تهران مثل سردر باغ ملی و برج آزادی آغاز و به کوه‌های البرز در شمال تهران ختم می‌شود که زیبایی‌شناسی فراموش شده را دوباره پیش چشم بگذارد. نمایشگاه تعلیق را می‌توان به‌صورت آنلاین از وب‌سایت تالار این‌جا نیز تماشا کرد.