بیت‌کوین؛ سبز نیست

آیلین جوادی- پژوهشگر محیط‌زیست

ایلان‌ماسک به‌تازگی اعلام کرد: بیت‌کوین به‌دلیل اثرات زیست‌محیطی دیگر در تبادلات ارزی تسلا جایگاهی نخواهد داشت و رمزارزهای سبزتر جایگزین آن می‌شوند.
در مقایسه با کشورهای صنعتی گروه جی -10(بلژیک، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، هلند، سوئد، سوئیس، انگلیس و ایالات‌متحده آمریکا) واحد پول چین بیشترین همبستگی آماری (84 درصد) را با بیت‌کوین نشان داده است. بانک مرکزی کشور چین حداقل 4سال است که به سمت ارز دیجیتال حرکت کرده و در میان بازارهای بزرگ و نوظهور پیشروست. علاوه بر فعالیت پررنگ در بازار ارزهای دیجیتال، ماینرهای چینی تقریبا دوسوم نرخ جهش و متعاقبا کنترل ارزش بیت‌کوین را نیز در اختیار خود دارند.
یکی از مزایای ارزهای دیجیتال این است که می‌توانند اقتصاد کشورهای در حال توسعه را رونق ببخشند؛ مثلا اقتصاد شکست‌خورده ونزوئلا به آرامی به سمت سیستم ارز دیجیتال خواهد رفت. در آرژانتین نیز به‌علت ارزش پایین پزو و همچنین محدودیت‌هایی که دولت بر خرید و فروش دلار وضع کرده به‌طور چشمگیری ارزهای دیجیتال مورد اقبال عمومی واقع شده‌اند. به‌نظر می‌رسد در ایران نیز به‌دلیل دسترسی آسان به سرمایه و خدمات مالی به‌ویژه در دوران تحریم ارزهای دیجیتال مورد توجه باشند.
تولید یا به‌عبارت بهتر استخراج ارزهای دیجیتال وابسته به نوعی سیستم بسیار پیچیده ذخیره داده غیرمتمرکز تحت عنوان فناوری بلاک‌چین است که فرایندی به‌شدت انرژی‌بر شناخته می‌شود. اگرچه میزان نیاز انرژی همه رمزارزها به اندازه بیت‌کوین بالا نیست، اما علاوه بر مزایای اقتصادی، از اثرات زیست‌محیطی ارزهای دیجیتال نیز نباید غافل شد.
هزینه‌های اقتصادی استخراج رمزارزها به‌ویژه بیت‌کوین، بسته به منابع انرژی موردنیاز متغیر است. استفاده از زغال‌سنگ برای تولید برق می‌تواند تا 30درصد این هزینه‌ها را کاهش دهد. پیامدهای زیست‌محیطی استخراج رمزارزها نیز بسته به منابع انرژی مورد استفاده به‌خصوص در سطح منطقه‌ای و محلی متفاوت خواهد بود. تخمین زده می‌شود استخراج ارزهای دیجیتال با انتشار سالانه 23-22میلیون تن دی‌اکسید کربن همراه است. یک کارشناس برجسته آب و محیط‌زیست به نشریه فوربز گفته است، گرچه باید از اظهارات ایلان‌ماسک در رابطه با اثرات زیست‌محیطی رمزارزها در فضای عمومی خوشحال بود، اما مشخص نیست انگیزه‌های محیط‌زیستی تنها دلیل او برای متوقف کردن بیت‌کوین باشد؛ چراکه به‌نظر می‌رسد ایلان‌ماسک از ابتدا در جریان اثرات زیست‌محیطی بیت‌کوین بوده است.
تسلا به‌عنوان یک شرکت پیشرو در زمینه فناوری‌های سبز بیشتر بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تأکید می‌کند؛ درحالی‌که ردپای آب و زمین در‌گذار انرژی از سوخت‌های فسیلی به انرژی‌های تجدیدپذیر، در کوتاه‌مدت قابل توجه است و تسلا به‌عنوان یک شرکت پیشرو در فناوری‌های سبز در جهان، علاوه بر ردپای کربن باید ردپای آب و زمین را نیز مدنظر قرار دهد.