مناطق آزاد ناکام

25 سال پیش بود که اولین مناطق آزاد کشور در کیش، قشم و چابهار ایجاد شدند؛ مناطقی که قرار بود سهم پررنگی در اقتصاد کشور بازی کنند،‌ اما تا همین سال پیش در نهایت یک یا 2درصد از صادرات کشور را به خود اختصاص دادند و بیش از هرچیز، ایستگاهی برای واردات کالاهای خارجی شدند. کیش، قشم، چابهار، ارس، انزلی، اروند، ماکو و شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) در حال حاضر 8 منطقه آزاد تجاری- صنعتی ایران را تشکیل می‌دهند که با تصویب لایحه 7 منطقه آزاد تجاری دیگر و ۱۳ منطقه ویژه اقتصادی که در سال 97 به مجلس دهم رفته بود، این آمار در مجموع به 62 مورد رسید.با رأی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام ، ایجاد 7 منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی مهران در استان ایلام، سیستان در استان سیستان و بلوچستان، بانه ـ مریوان در استان کردستان، بوشهر در استان بوشهر، قصر شیرین در استان کرمانشاه، اردبیل در استان اردبیل و اینچه برون در استان گلستان در روزهای اخیر به تصویب رسید.  همچنین اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام با ایجاد ۱۳منطقه ویژه اقتصادی شامل لار و فسا در استان فارس، ابرکوه و میبد در استان یزد، زنجان در استان زنجان، گچساران در استان کهگیلویه و بویراحمد، سرو در استان آذربایجان‌غربی، خواف و قوچان در استان خراسان‌رضوی، خرم آباد در استان لرستان، تاکستان در استان قزوین، شاهین شهر در استان اصفهان و ساوجبلاغ در استان البرز موافقت کردند.

عملکرد ضعیف مناطق آزاد
در شرایطی که مناطق آزاد موجود از نگاه بسیاری از کارشناسان اقتصادی به هدف اصلی خود نرسیده‌اند، تصویب 7منطقه آزاد جدید و 13منطقه ویژه اقتصادی انتقادهای فراوانی را به دنبال داشته است.رئیس کمیسیون توسعه بازرگانی بنیاد امید ایرانیان و کارشناس اقتصادی با بیان اینکه مناطق آزاد به جای بهره‌وری اقتصادی به محلی برای درآمدزایی و سودآوری افراد محدودی تبدیل شده‌اند به همشهری می‌گوید: «مناطق آزاد یعنی توسعه صادرات در حالی که مناطق آزاد امروز خودشان یک بحران شده‌اند و از کنار فعالیت مناطق آزاد به سود و درآمدهای آنچنانی می‌رسند و مردم مناطق که آگاهی لازم را ندارند از این سود و درآمد بی‌نصیب مانده‌اند و در نهایت سهم‌شان از مناطق آزاد، کارگری است.»«محمد صادق مشایخ» با تاکید بر اینکه مردم محدوده مناطق آزاد باید در فعالیت آن‌ها سهیم شوند، می‌افزاید: «باید سهمیه‌ای برای مردم در نظر گرفته شود و مثلا بگویند در طول سال فلان قدر دلار می‌توانند تجارت کنند. منافع مناطق آزاد باید به مردم برسد و جز این بی‌عدالتی است.»وی معتقد است نظارت بر فعالیت مناطق آزاد ضعیف است در حالی که با مدیریت و نظارت قوی و همچنین تبادل تهاتری می‌توان به دنبال سودآوری برای منطقه بود. مشایخ البته تاکید می‌کند که منطقه آزاد قشم در میان مناطق آزاد ضعیف‌ترین عملکرد را داشته است در حالی که مردم این جزیره محرومیت زیادی دارند و منطقه آزاد می‌توانست کمک زیادی به آن‌ها و همچنین توسعه این جزیره زیبا و توریستی کند. 

سیستان و بلوچستان
سال‌هاست منطقه سیستان با مشکلات و معضلاتی مانند خشکسالی، ریزگرد‌ها، بیکاری، فقر و نبود صنایع اشتغال‌زا روبه‌روست. به همین دلیل مسئولان استان سیستان و بلوچستان و منطقه چند سال پیش برای حل و رفع مشکلات یاد شده، طرح ایجاد منطقه آزاد سیستان را مطرح کردند که این طرح بعد از چند سال کش و قوس به تصویب رسید و منطقه آزاد سیستان دارای شناسنامه شد.حالا از منطقه آزاد سیستان به عنوان بال دوم توسعه و آبادانی سیستان و بلوچستان در کنار منطقه آزاد تجاری- صنعتی چابهار در جنوب و سواحل مکران یاد می‌شود. با تصویب منطقه آزاد، سیستان می‌تواند نقش مهمی در تجارت و ترانزیت کالا به کشور‌های آسیای میانه به‌ ویژه افغانستان داشته باشد و بنا به گفته مسئولان استانی قرار است منطقه آزادی در بخش نیمروز افغانستان نیز برپا شود که می‌تواند مکمل مناطق ایران باشد و تاثیر زیادی بر زندگی مردم منطقه خواهند گذاشت.زیرساخت‌هایی مانند گاز، راه‌آهن و فرودگاه در منطقه وجود دارد و همین مساله موجب می‌شود راه‌اندازی این ظرفیت اقتصادی زمان کمتری را سپری کند. تجار داخلی و خارجی خوبی برای سرمایه‌گذاری در منطقه آزاد سیستان برای فعالیت‌های صنعتی و تجاری اعلام آمادگی کرده‌اند. همچنین ایجاد این منطقه در تجمیع صنایع خرد و پراکنده نقش مهمی خواهد داشت و به هدفمند‌تر شدن فعالیت‌ آن‌ها و افزایش سرمایه‌گذاری، تولید و تجارت، ماندگاری و مهاجرت معکوس مردم منطقه منجر خواهد شد.

گلستان
لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون در گلستان در حوزه جغرافیایی شهرستان گنبدکاووس قرار دارد و از سال ۹۳ و در خلال سفر استانی رئیس جمهوری در دستور کار دولت قرار گرفت.کارشناسان اقتصادی از این منطقه به عنوان ظرفیتی کم نظیر برای اقتصاد ملی و تعمیق روابط فرهنگی ایران با ترکمنستان و سایر کشورهای آسیای میانه یاد می‌کنند.همچنین راه‌اندازی این منطقه اقتصادی از نظر کارشناسی و دغدغه ملی حائز اهمیت است و به تقویت جمهوری اسلامی در عمل به پیمان اوراسیا منجر خواهد شد.ایجاد منطقه آزاد تجاری - صنعتی اینچه برون در سال ۹۳ و همزمان با سفر رئیس‌جمهوری و هیات دولت به گلستان اعلام شد و در خرداد سال ۹۴ در شورای عالی مناطق آزاد به تصویب رسید و از سوی دولت به مجلس فرستاده شد.این لایحه در مجلس نهم دوبار به صحن مجلس آمد، اما به دلیل رای نیاوردن مجموعه لوایح مناطق تقدیمی به مجلس کنار گذاشته شد و در نهایت در جلسه ۲۶ آذر 98 به تصویب نمایندگان رسیده و پس از آن مجدد در شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت، از جهاتی خلاف قانون تشخیص داده شد و بر همین اساس برای رفع اختلاف مجلس و شورای نگهبان به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد.اینچه برون، تنها گمرک زمینی و ریلی گلستان در بخش داشلی برون شهرستان گنبدکاووس در مرز ایران و ترکمنستان است.

اردبیل
اردبیل دارای 380کیلومتر مرز خشکی با جمهوری آذربایجان است و لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری، صنعتی در این استان از چند سال پیش در مجلس مطرح بود که هفته گذشته خبر تصویب کلیات این لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نظام موجب خوشحالی اهالی استان شد.این لایحه ابتدا شامل نقاطی از شمال استان (گرمی، بیله‌سوار و پارس‌آباد) بود، اما با درخواست مردمی شهرستان‌های دیگر مانند مشگین‌شهر و نمین هم به آن اضافه شدند. با وجود این در تصویب لایحه هنوز نقطه مورد نظر تعیین نشده و تعیین آن به عهده دولت واگذار شده است.استان مرزی اردبیل تاکنون نتوانسته است از موقعیت جغرافیایی خود در توسعه استفاده ببرد و امید مردم بر این است که با تصویب منطقه آزاد تجاری توسعه اقتصادی در این استان پررنگ‌تر شود.در حال حاضر دغدغه اصلی بعد از تصویب کلیات لایحه، فراهم کردن زیرساخت‌های منطقه است. راه ارتباطی را می‌توان مهم‌ترین زیرساخت برای منطقه آزاد تجاری عنوان کرد. بهره‌برداری از راه‌آهن اردبیل- میانه که وعده آن به پایان دولت داده شده است، می‌تواند نقش مهمی در موفق بودن منطقه آزاد داشته باشد. از سوی دیگر چهاربانده کردن جاده‌های شمال استان که به احتمال زیاد منطقه تعیین شده در این محدوده خواهد بود، از ضروریات است و نباید به اما و اگرها و بودجه‌ها قطره چکانی سپرد و باید با جدیت ادامه داشته باشد.

ایلام
اردیبهشت سال۹۳ بود که دولت در سفر استانی ایلام به پیشنهاد مسئولان استان مبنی بر ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی مهران مهر تایید زد و بلافاصله پس از آن پیگیری‌ها برای تحقق این خواست مردم از سوی مسئولان محلی آغاز شد. پس از کش و قوس‌هایی، شورای عالی مناطق آزاد و هیات دولت با راه‌اندازی آن موافقت کردند. هفتم اردیببهشت سال 97 نیز مجلس شورای اسلامی نظر مثبت خود را نسبت به تبدیل مهران به منطقه آزاد تجاری اعلام و اردیبهشت امسال این طرح به تصویب رسید. تصویب منطقه آزاد تجاری مهران در واقع مطالعه عمومی مردم، فعالان اقتصادی و اجتماعی بود که صدها فرصت شغلی را برای جوانان جویای کار این استان فراهم خواهد کرد. ایلام با ۴۳۰کیلومتر دارای بیشترین مرز مشترک با کشور عراق است و تصویب منطقه آزاد تجاری مهران گشایش و رونق اقتصادی، تامین امنیت مرزنشینان و همچنین توسعه پایدار استان را به دنبال دارد. همچنین ایلام دروازه عتبات عالیات است و سالانه بیش از 4میلیون زائر در ایام اربعین و 4میلیون نیز در طول سال از این مرز تردد می‌کنند. این شرایط و نیاز بازار عراق به کالاهای تجاری ضرورت ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی مهران را دوچندان کرده بود. به گفته مسئولان استان طی سال‌های اخیر زیرساخت‌های لازم برای ایجاد منطقه آزاد تجاری مهران فراهم شده و راه‌اندازی این منطقه کاهش هزینه‌های تولید در استان ایلام را به همراه خواهد داشت.

بوشهر
پس از کش و قوس فراوان و بعد از چندبار دست به دست شدن پرونده منطقه آزاد بوشهر بین مجلس و شورای نگهبان، سرانجام  هفته گذشته مجمع تشخیص مصلحت نظام بر تصویب این منطقه مهر تایید زد.بر اساس آنچه که اعلام شده محدوده منطقه آزاد خارج از شهر فعلی بوشهر دیده شده و مزارع پرورش میگو در سمت جاده ساحلی گناوه، جزیره عباسک و جزیره نگین (توسعه زیرساخت بندری در آن در دست اجراست) و همچنین منطقه ویژه اقتصادی بوشهر به سمت شهرک صنعتی و حوالی دلوار که صنایع کشتی‌سازی و تولید ماهی در قفس در آن قرار دارد را در برمی‌گیرد. این مساحت با تراکم جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار نفر می‌تواند انگیزه‌های سرمایه‌گذاری را بیشتر کند. این در حالی است که منطقه آزاد بوشهر صرفا صنعتی دیده شده و از امتیاز تجاری نظیر واردات خودرو بدون عوارض یا کالای چمدانی همراه مسافر محروم است. در حال حاضر استان بوشهر از اتصال به خط راه‌آهن سراسری محروم است و از سال‌ها پیش ایجاد راه‌آهن شیراز به بوشهر به دلیل کمبود اعتبار متوقف شده و علاوه بر این، فرودگاه فعلی بوشهر باید متناسب با ظرفیت منطقه آزاد توسعه یابد یا ایجاد فرودگاه جدید در دستور کار قرار گیرد.   به نظر می‌رسد با توجه به ظرفیت‌های بی‌نظیر استان در حوزه انرژی نفت و گاز، شیلات، کشاورزی و اقتصاد در پایانه، منطقه آزاد می‌تواند در زمینه تولید، فرآوری، صادرات، ارزش افزوده و اشتغال این استان تحول اساسی ایجاد کند مشروط به اینکه از سرنوشت تلخ مناطق آزاد قبلی که لنگرگاه واردات شدند، درس عبرت بگیرد.

اصفهان 
منطقه ویژه شاهین‌شهر در اصفهان ظرفیت‌هایی چون باند فرودگاه و خط مترو اصفهان-شاهین‌شهر را در اختیار دارد و از سوی دیگر، شهرستان شاهین شهر و میمه رتبه اول ارزش افزوده و رتبه دوم تولیدات صنعتی در استان اصفهان را دارند و همین ویژگی‌ها موجب شده از نگاه کارشناسان شاهین‌شهر مناسب ایجاد منطقه ویژه اقتصادی باشد. روند دریافت مجوز برای راه‌اندازی این منطقه ویژه از حدود 10 سال پیش آغاز شده است و تا همین یک سال پیش برآورد هزینه برای راه‌اندازی آن 20 میلیون دلار بوده است. یکی از نکات مورد توجه مسئولان اصفهان در راه‌اندازی این منطقه ویژه توسعه با ملاحظه‌های زیست‌محیطی است. با توجه به شرایط کم‌آبی و خشکسالی در اصفهان به نظر می‌رسد این نکته بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد.

البرز
در روزهای گذشته نیز ایجاد منطقه ویژه اقتصادی ساوجبلاغ در استان البرز تصویب شد. نکته جالب اینکه هم‌زمان با اعلام این خبر، فاز اول تولید واکسن کووایران برکت به صورت رسمی آغاز و قرار شد تا تیر امسال حدود ۱۰ میلیون دوز از این واکسن عرضه ‌شود. شهرک دارویی برکت به عنوان تولیدکننده این واکسن در منطقه ویژه اقتصادی ساوجبلاغ مستقر است. بیش از 150 برند ملی در البرز مستقر هستند که بخش بزرگی از آن در شهرک صنعتی ساوجبلاغ قرار دارند و البرز  را به قطب علم و فناوری، قطب تولید دارو، مواد غذایی و قطعات خودرو در کشور تبدیل کرده ‌اند.  

کرمانشاه
منطقه آزاد قصرشیرین ۷۲۲۳ هکتار از اراضی نوار مرزی شهرستان حدفاصل 2 مرز رسمی پرویزخان و خسروی را در برمی‌گیرد که از نظر زیرساخت و استعداد توسعه یکی از بهترین مناطق کشور خواهد بود.این منطقه آزاد بر سر مسیر تاریخی ابریشم قرار دارد و همه مسیرهای جاده‌ای منتهی به آن آزادراه یا بزرگراه هستند.اقدامات عمرانی خط راه‌آهن سراسری تا ۷۰ کیلومتری این منطقه انجام شده و قرار است به زودی مرز خسروی را ابتدا به راه‌آهن سراسری عراق و پس از آن به بندر لاذقیه در سوریه متصل کند.زیرساخت‌های موجود 2پایانه مرزی بزرگ پرویزخان و خسروی از امکانات موجود در شهرستان قصرشیرین است و تاسیس هتل‌های متعدد امکان پذیرایی از مسافران و سرمایه‌گذاران را فراهم کرده.ویژگی مهم دیگر این است که منطقه آزاد قصرشیرین به طور هم‌زمان با بخش کردی و عربی دولت عراق مجاور بوده و به بازار هر 2بخش دسترسی دارد.فلسفه و هدف اصلی ایجاد مناطق آزاد افزایش تولید صادرات محور و جذب سرمایه داخلی و خارجی به هدف صادرات است؛ مسیری که در بسیاری از مناطق آزاد موجود عملی نشده و همین امر نگاه به مناطق آزاد را منفی کرده است.منطقه آزاد قصرشیرین اما به دلیل سابقه صادراتی درخشان 2 مرز پرویزخان و خسروی در مجاورت بازار جذاب عراق و دسترسی به بازارهای دیگر منطقه از جمله سوریه متفاوت عمل خواهد کرد و می‌تواند رویای توسعه تولید صادرات محور را محقق کند به طوری که متقاضیان زیاد خارجی از چین و عراق برای سرمایه‌گذاری در این منطقه اعلام آمادگی کرده‌اند.

لرستان 
لرستان دو منطقه ویژه اقتصادی در ازنا و بروجرد دارد که ازنا فعال است و بروجرد از آن‌جایی متولی مشخصی نداشت به شرکت شهرک‌های صنعتی سپرده شده است.مسئولان لرستان پیشنهاد دادند منطقه ویژه اقتصادی که برای این استان تصویب شده در محل شرکت پارسیلون خرم‌آباد ایجاد شود. این شرکت قبلا بزرگترین کارخانه تولید نخ نایلونی در کشور بود که بر اساس اصل 44 به بخش خصوصی واگذار شده بود، اما بخش خصوصی نتوانست آن را مدیریت کند و ورشکست شد.این شرکت 220 هکتار زمین دارد و نزدیکی فرودگاه خرم‌آباد و آزاد راه بندر عمان به مرکز و شمال کشور قرار دارد. پیشنهاد شده افرادی که در حوزه مصالح ساختمانی، داروسازی و موادغذایی فعال هستند در این منطقه فعالیت کنند چون لرستان جزو قطب‌های دارویی کشور محسوب می‌شود.

کهگیلویه و بویراحمد
از جمله زیرساخت‌ها و امکانات زیربنایی برای ایجاد منطقه ویژه اقتصادی گچساران وجود فرودگاه بین‌المللی، جاده‌های ترانزیتی، پایانه حمل و نقل کالا  و مسافری، سایت انبار کالا، وجود آب شیرین و مجموعه ورزشی مجهز برای استفاده نیروی انسانی است.شهرستان گچساران یک فرودگاه دارد که هنوز بین‌المللی نشده و باید برای آن برنامه‌ریزی شود. مانع دیگر در مسیر فعالیت این منطقه آزاد نبود جاده‌های استاندارد برای ترانزیت است. جاده‌های چند بانده از مبدا گچساران به خوزستان و بنادر جنوبی از سال‌ها پیش آغاز شده اما هنوز به سرانجام نرسیده است. با وجود این، تولید ۲۰ درصد نفت خام کشور و منابع بزرگ گازی و تاسیسات فراوری در کنار آن ظرفیت‌هایی است که می‌تواند این منطقه ویژه را به محلی برای اشتغال‌زایی در استان تبدیل کند.

قزوین
بعد از سال‌ها تاکستان در استان قزوین منطقه ویژه اقتصادی و هاب صادراتی مرکز و شمال کشور شد. اعطای معافیت‌های مالیاتی به واحد‌های تولیدی و صنعتی تاکستان و ایجاد بارانداز کالا در این شهرستان از مزایای تبدیل تاکستان به منطقه ویژه اقتصادی است که با ایجاد این ظرفیت، واردات کالا به قزوین و صادرات محصولات از آن تسهیل خواهد شد.همچنین ایجاد منطقه آزاد اقتصادی تاکستان می‌تواند زمینه رونق و جهش تولید در استان را از طریق رونق صادرات محصولات تولیدی و سهل‌الوصول شدن واردات مواد اولیه و ماشین‌آلات تولید مهیا کند.

زنجان 
زنجان پس از ۱۵سال انتظار به جرگه استان‌های دارای منطقه اقتصادی ویژه اقتصادی کشور پیوست. این منطقه ویژه اقتصادی در یک محدوده ۱۰۰ هکتاری در غرب شهر زنجان ایجاد می‌شود و زنجانی‌ها از سال‌ها پیش منتظر تصویب این منطقه بودند.  کارشناسان معتقدند ایجاد منطقه ویژه اقتصادی زنجان زمینه جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی را در استان فراهم می‌کند تار در کنار سایر ظرفیت‌های اقتصادی استان، امتیاز خوبی برای سرمایه‌گذاری و تولید فراهم شود.البته در این میان زیرساخت‌هایی مانند ۲خطه کردن راه‌آهن زنجان - قزوین نیز از اهمیت زیادی برخوردار است و باید هر چه زودتر به نتیجه برسد.

فارس 
منطقه ویژه اقتصادی لارستان با گرایش صنعتی، تجاری و خدماتی و محوریت صنایع پایین دستی پتروشیمی در محور لار - بندرعباس در ۱۰ کیلومتری شرق شهر لار قرار دارد. میزان اراضی مدنظر برای ایجاد این منطقه حدود ۹۴۸هکتار است. این منطقه ویژه در افق چشم‌انداز ۱۴۱۵ منطقه‌ای پیشرو در حوزه صنعت و خدمات به ویژه صنایع گاز، پتروشیمی، شیمیایی، صنایع پایین‌دستی و پشتیبان بنادر ساحلی به عنوان بندر خشک هدفگذاری شده است. همچنین منطقه ویژه اقتصادی فسا با توجه به میزان قابل ملاحظه تولید محصولات کشاورزی در این شهرستان و شهرستان‌های همجوار آن با گرایش اصلی صنایع تبدیلی کشاورزی و گرایش فرعی صنایع پتروشیمی به تصویب رسیده است.

خراسان‌رضوی
منطقه ویژه اقتصادی خواف حد فاصل خواف و سنگان قرار است منطقه ویژه اقتصادی انرژی‌های تجدیدپذیر باشد. این منطقه باتوجه به این که در مجاورت راه آهن خواف - هرات قرار دارد، می‌تواند موجب تحول اقتصادی خواف شود و از طرفی می‌توان بندر خشک را در این منطقه ایجاد کرد. همچنین ایجاد منطقه ویژه اقتصادی قوچان در مرز ایران و ترکمنستان و مسیر دالان تجارت بین‌المللی اقدامی مناسب برای توسعه بازرگانی خارجی کشور به سمت آسیای میانه و شرق قاره کهن است. قوچان به‌ عنوان نقطه تلاقی محور شرق و محورهای شریانی منتهی به آسیای میانه از ۲ گذرگاه مرزی باجگیران و لطف‌آباد، به‌ عنوان جایگاهی ژئواستراتژیک، می‌تواند در ترسیم تجارت فی‌مابین اعضای پیمان اکو و کشورهای حاشیه خلیج‌ فارس نقشی مؤثر داشته باشد.

آذربایجان‌غربی 
 با وجود مصوب شدن 2منطقه آزاد تجاری-صنعتی ماکو و سلماس روند اجرای این مناطق در استان آذربایجان‌غربی به کندی پیش می‌رود. به تازگی هم منطقه ویژه سرو در این استان به تصویب رسیده که این منطقه و همچنین منطقه ویژه پیشنهادی ارومیه جمعیتی حدود یک میلیون و 100هزار  نفری را دربر می‌گیرد. آذربایجان غربی با 3 کشور ترکیه، عراق و آذربایجان مرز مشترک دارد، اما به اعتقاد کارشناسان زیرساخت‌های ایجاد مناطق آزاد تجاری-صنعتی در آن مهیا نیست.به گفته مسئولان در صورت راه‌اندازی مناطق اقتصادی در آذربایجان غربی اشتغال‌زایی مستقیم 10هزار نفری و غیرمستقیم 50هزار نفری در افق 10 ساله دور از دسترس نیست.

یزد
اعضای مجمع تشخیص بالاخره با ایجاد منطقه ویژه اقتصادی ابرکوه و میبد در استان یزد موافقت کردند. در حال حاضر جانمایی و تمهید مقدمات راه‌اندازی این مناطق در دستور کار استان است. به نظر می‌رسد این مصوبه موجب فراهم شدن زمینه‌های توسعه و سرمایه‌گذاری بیشتر در استان خواهد شد.پیش از این در سال ۹۸ ایجاد ۴ منطقه اقتصادی ویژه مهریز، بافق، یزد و ابرکوه در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده بود و این مناطق با توجه به ظرفیت‌های موجود از جمله تقاطع ریلی و خطوط جاده‌ای مهم به عنوان منطقه ویژه اقتصادی انتخاب شده بودند.