گفت‌وگو با پرستار هنرمندی که آثارش را به نفع بیماران نیازمند می‌فروشد
گره به گره تا عشق
حسن حسن‌زاده
مثل هر پرستار دلسوز دیگری برای بهبود بیمارانش دغدغه دارد.
در این روزهای کرونایی که کمک به بهبود بیماران قلبی بیمارستان قلب شهید رجایی به دلیل لزوم رعایت پروتکل‌ها دشوارتر از گذشته شده است اما باز هم پرستار هنرمند این بیمارستان وقتی به خانه می‌رود، برای تولید آثار هنری تازه وقت می‌گذارد.
«فروزان عسگری» پرستار باسابقه بیمارستان شهید رجایی یکی از هنرمندان سختکوش و خوشنام هنر تاپستری است؛ پرستار نمونه‌ای که مدتی پیش با برگزاری یک نمایشگاه تاپستری (پرده نقاشی) در بیمارستان، عواید فروش آثارش را به بیماران نیازمند اهدا کرد. با این پرستار هنرمند درباره هنر تاپستری و انگیزه‌هایش از فعالیت‌های خیرخواهانه گفت‌وگو کرده‌ایم.
علاقه به هنر را باید در دوران کودکی او جست‌وجو کرد. گلیم‌ها و جاجیم‌های رنگارنگی که مادربزرگش با ظرافت بسیار می‌بافت و زینت‌بخش چهاردیوار خانه می‌کرد، نخستین بارقه‌های علاقه به هنر را در وجودش روشن کرد. اگرچه دشواری‌های شغل پرستاری فرصت زیادی برای یادگیری هنر باقی نمی‌گذاشت اما فروزان عسگری با همان عشق و علاقه‌ای که از کودکی در وجودش نهادینه شده بود، یک روز سراغ یادگیری هنر تاپستری رفت و تا امروز آثار بسیاری خلق کرده و در معرض نمایش گذاشته است. می‌گوید: «هنر دست مادربزرگم و تصویر آن گلیم‌ها و جاجیم‌های رنگارنگ همیشه در خاطرم بود.
اگرچه هنر بافتنی را یاد گرفته بودم اما رشته پرستاری و پس از آن کار در بیمارستان اجازه ورود حرفه‌ای به یک شاخه هنری را به من نمی‌داد. با وجود این وقتی به‌صورت اتفاقی در فضای مجازی با تاپستری و سازگاری این هنر با طبیعت و محیط‌زیست آشنا شدم، بدون درنگ در دوره‌های آموزشی آن شرکت کردم.»
شوق و علاقه فراوان این پرستار هنرمند به تاپستری مشکل کمبود وقت و خستگی بعد از شیفت‌های سخت‌کاری را هم برطرف کرده است. عسگری ادامه می‌دهد: «تاپستری هنری است که نیاز به خلاقیت فراوان دارد. شاید ساعت‌ها و روزها برای یک طرح ذهنی وقت می‌گذارم و از طبیعت اطراف و آثار هنری دیگر الهام می‌گیرم. همین رهایی ذهن در هنگام ساخت یک اثر خستگی‌های شیفت‌کاری را هم از تنم بیرون می‌کند و گاهی حتی با ساخت یک اثر هنری برای یک شیفت‌کاری سخت در بیمارستان آماده می‌شوم.»
- هنر سازگار با محیط‌زیست
اگرچه در ایران هنرمندان بسیاری در این رشته هنری فعالیت می‌کنند و آثار تاپستری فروانی نیز خلق کرده‌اند اما این رشته هنری هنوز شناخته شده نیست. تاپستری بافت مدرنی است که اصول بافته‌های سنتی را در هم می‌شکند و در عین حال از بافت‌ها، نقوش و دوخته‌های سنتی استفاده می‌کند.
عسگری از ویژگی‌های این هنر می‌گوید: «تاپستری به پارچه‌هایی می‌گویند که براساس گلیم‌بافت تهیه شده باشند. شبیه همان گلیم‌بافی خودمان البته با مقادیر زیادی از چاشنی نوآوری. این هنر و شاخه‌های مختلف آن در هر اقلیم و فرهنگی ویژگی‌های متفاوتی دارد. به‌عنوان مثال یک هنرمند در مناطق گرمسیری که الیاف نخی در بافته‌ها و دوخته‌های آن مناطق رایج است، از این الیاف برای خلق اثر تاپستری استفاده می‌کند و در مناطق کوهستانی هم الیاف پشمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
با وجود این، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های تاپستری خلاقیت است. هنرمند با تزریق چاشنی خلاقیت به الهام‌های خود از طبیعت یا بافته‌ها و دوخته‌های سنتی یک اثر تازه خلق می‌کند.» در بسیاری از آثار این پرستار هنرمند هم الهام از طبیعت دیده می‌شود؛ شاخصه‌ای که البته با ماهیت هنر تاپستری که هنری سازگار با محیط‌زیست است هماهنگی کامل دارد.
عسگری از علاقه‌اش به طبیعت و استفاده از مواد دورریختنی در خلق آثارش می‌گوید: «به طبیعت و حفظ محیط‌زیست علاقه دارم. حتی پیش از یادگیری تاپستری هم هر وقت به سفر می‌رفتم، کیسه زباله‌ای به همراه داشتم تا سهم خودم را در پاکسازی محیط‌زیست و حفظ طبیعت ادا کنم. وقتی فهمیدم یکی از ویژگی‌های این هنر سازگاری با طبیعت و استفاده از لوازم دورریختنی مثل پلاستیک، کاغذها و پارچه‌های رنگی و حتی شاخه‌های خشک و الیاف‌های گیاهی است، حالا دیگر بیشتر از قبل از این لوازم در آثارم استفاده می‌کنم.»
حالا وقتش است...
هنر تاپستری و شغل پرستاری جایی در زندگی او با هم گره خوردند. پرستار باسابقه بیمارستان قلب شهید رجایی که در ۳ دهه خدمتگزاری دلسوزانه‌اش در این بیمارستان شاهد درمان بیماران نیازمند بسیاری بود، در آخرین ماه‌های قبل از شیوع کرونا یک نمایشگاه متفاوت در بیمارستان برپا کرد. او با برگزاری این نمایشگاه، آثار تاپستری را که طی ۲ سال اخیر خلق کرده بود به نفع بیماران نیازمند به فروش رساند.
حرف نمایشگاه که می‌شود، عسگره‌ای خاطره‌ای تعریف می‌کند: «حدود ۳ دهه پیش، وقتی هنوز یک پرستار تازه کار بودم ماجرایی در بیمارستان رخ داد که از همان روزهای نخست کار در بیمارستان مسیر پیش رو را برایم روشن کرد. در یکی از بخش‌های بیمارستان، پیرمردی روستایی برای درمان بیماری قلبی بستری شد. پیرمرد حال وخیمی داشت و باید هرچه سریع‌تر خون گرم که متناسب با گروه خونی او باشد به او تزریق می‌شد. پزشک متخصصی بر بالین او حاضر شد و ناگهان پیرمرد را شناخت. پیرمرد همان چوپانی بود که سال‌ها پیش جان او را نجات داده بود.
گروه خونی آنها شبیه هم بود. آن اتفاق در سال‌های آغاز شغل پرستاری درس بزرگی برای من بود.» عسگری مکثی می‌کند و ادامه می‌دهد: «آن خاطره را همیشه در ذهنم مرور می‌کنم. وقتی تعداد آثارم به اندازه برپایی یک نمایشگاه رسید، با خود گفتم حالا وقتش است. مسئولان بیمارستان هم وقتی از نیت من باخبر شدند با برگزاری نمایشگاه موافقت کردند. پزشکان و همکاران دغدغه‌مند هم برای خرید آثار پای کارآمدند تا همگی با هم سهمی در کمک به بیماران داشته باشیم.»
- بازارچه‌ای برای کمک به بیماران
فعالیت‌های خیریه این پرستار هنرمند به برپایی نمایشگاهی در بیمارستان ختم نمی‌شود. او و همکارانش که این روزها با وجود همه‌گیری کرونا شرایط سخت‌تری برای خدمت‌رسانی به بیماران قلبی دارند، یک گروه خودجوش برای کمک به بیماران نیازمند تشکیل داده‌اند؛ گروهی که باعث شده از حال بیماران بی‌خبر نمانند و هرازگاهی که امکان کمک مالی داشته باشند، دست بیماران نیازمند را بگیرند.
عسگری می‌گوید: «سال گذشته در یک بازارچه خیریه در تالار فرمانیه که هدف آن کمک به بیماران بود شرکت کردم و آثارم را به نفع این بیماران به فروش رساندم. یکی از اهداف من از یادگیری این هنر هم ایجاد شرایطی برای کمک به برخی از اقشار نیازمند بود؛ ویژگی که البته آن را مدیون شغل پرستاری هستم. در بیمارستان شهید رجایی هم گروهی خودجوش متشکل از چند پرستار و پزشک داریم که گاهی برای کمک به بیماران نیازمندی که توان مالی ندارند وارد میدان می‌شویم.»
در همینه زمینه :