وقتی هرکول قهرمان می‌شود

مطابق آمار و ارقام سازمان ملل، بیش از یک‌میلیارد نفر یا به‌عبارتی 15درصد جمعیت جهان با نوعی از معلولیت زندگی می‌کنند. چنین جمعیت قابل‌توجهی همواره جامعه هدف برخی از کارگردان‌ها بوده و زندگی بسیاری از افراد معلول دستمایه خوبی برای ساخت فیلم‌ها و مستندهای بعضا پرفروش شده است. فیلم‌ها و مستندهایی که در این ژانر تولید می‌شود تأثیر خودش را روی افکار عمومی خواهد گذاشت و گاهی زندگی افراد عادی که در زندگی دچار یأس و ناامیدی می‌شوند را هم تحت‌الشعاع قرار‌می‌دهد. شاید به همین دلیل تماشای این فیلم‌ها خالی از لطف نباشد و انگیزه زندگی را در افراد معلول افزایش بدهد.

از بغداد تا پکن 

این فیلم مستند آمریکایی در سال ۲۰۰۹ و به کارگردانی برادران رینود ساخته شده است. فیلم روایتگر 4داستان جداگانه از سربازان آمریکایی است که در جنگ عراق آسیب دیده‌اند و بعد از فراز‌و‌نشیب‌های بسیار، برای ورود به تیم پارالمپیک آمریکا و حضور در بازی‌های پارالمپیک پکن تقلا می‌کنند. در این مستند کورتنی کلمنس در دوومیدانی، کالوس لئون در پرتاب وزنه، ملیسا استاکول در شنا و اسکات وینکر در پرتاب وزنه شانس‌شان را برای حضور در پارالمپیک امتحان می‌کنند. در این مستند، کارگردان تلاش می‌کند تا از محیط ورزش برای بازگشت افراد معلول به آغوش جامعه بهره‌ببرد. «از بغداد تا پکن» جزو پرطرفدارترین فیلم‌هایی است که با موضوع افراد معلول ساخته شده و تماشای آن به افراد عادی هم توصیه می‌شود.

اسکار پیستوریوس

کسانی که بازی‌های پارالمپیک را دنبال می‌کنند حتما نام اسکار پیستوریوس را شنیده‌اند؛ دونده معلولی که با پای مصنوعی یک‌مدال طلا در المپیک2004 و 4مدال طلا در المپیک سال2008 صید کرد اما زندگی ورزشی‌اش به شکل دراماتیکی تمام شد. مستند «اسکار پیستوریوس» داستان واقعی زندگی دونده‌ای با پاهای کربنی را روایت می‌کند که بارها قهرمان جهان و پارالمپیک شد اما در نهایت به‌خاطر قتل غیرعمد نامزدش روزهای تلخی را در زندان گذراند. این مستند شامل گفت‌وگو با دوستان، خانواده، معلمان و مربیان پیستوریوس است و هر کدام زندگی او را از دریچه‌ای تازه روایت می‌کنند؛ از دوران کودکی این ورزشکار آفریقایی در دوران آپارتاید گرفته تا قطع دو پایش در 11ماهگی، مرگ مادرش در سال2002 و درخشش در پارالمپیک‌های 2004و 2008 که او را به اوج شهرت رساند.

کوهنورد معلول

اگر می‌خواهید یک فیلم انگیزشی تمام‌عیار تماشا کنید پیشنهاد ما به شما مستند «کوهنورد معلول» است. این مستند داستان گرفتار‌شدن دو کوهنورد در رشته کوه‌های آلپ را روایت می‌کند. جیمی اندرو توسط هلی‌کوپتر امداد نجات پیدا می‌کند اما پزشکان چاره‌ای جز قطع دست و پای جیمی فیشر پیدا نمی‌کنند. او بعد از مدتی با پاهای مصنوعی به زندگی عادی بر‌می‌گردد و سراغ ورزش‌هایی مثل اسنوبورد، دوی ماراتن و مسابقات سه‌گانه می‌رود و سرانجام کوهنوردی را هم از سر می‌گیرد. جیمی در نهایت به کوه‌های آلپ برمی‌گردد تا به یکی از خطرناک‌ترین قله‌های آن صعود کند. مستند «کوهنورد معلول» زندگی فرد معلولی را که برای بازگشت به زندگی عادی مصمم است روایت می‌کند.

بانوی کماندار

 ورزشکاران معلول ایرانی به واسطه درخشش در مسابقات جهانی و پارالمپیک همواره سوژه خوبی برای مستندسازها بوده‌اند. زهرا نعمتی، عضو تیم ‌ملی تیراندازی با کمان بانوان و پرچمدار کاروان المپیک ایران در بازی‌های المپیک 2016 یکی از همین ورزشکاران است. او تا سال 1383عضو تیم ملی تکواندوی ایران بود اما در حادثه رانندگی پاهایش را از دست داد. نعمتی چند سال بعد و به‌رغم معلولیت سراغ تیراندازی با کمان رفت به نخستین بانوی تاریخ ورزش ایران بدل شد که توامان مدال طلای المپیک و پارالمپیک را به گردن آویخت. فراز‌و‌نشیب‌های زندگی زهرا نعمتی سوژه جذابی برای مستندسازان است و شبکه‌های خارجی دنبال ساخت مستندی از زندگی این ورزشکار بودند اما او در نهایت همکاری با یک کارگردان جوان ایرانی به نام میثم بابایی را ترجیح داد. ماحصل این همکاری، تهیه مستند «بانوی کماندار» بود که بارها از شبکه‌های تلویزیونی داخل کشور پخش شد.

نه دستی، نه پایی، نه غصه‌ای

این مستند درباره فرد معلولی به نام «نیک ویچیچ» است که بدون دست و پا متولد شده. نیک ویچیچ تا 8سالگی مورد‌تمسخر اطرافیان قرار می‌گرفت و به همین دلیل دست به‌خودکشی نافرجام زد. او در کودکی دچار افسردگی بود اما با کمک مادرش آموخت از زائده کوچکی که به جای پا در بدنش وجود داشت استفاده کند و کارهای روزمره‌اش را انجام بدهد. نیک بعدها به سطحی از توانایی رسید که در دبیرستان رهبری گروهی را بر عهده گرفت که برای یک خیریه اعانه جمع‌ می‌کرد و به انجام کارهای عام‌المنفعه رو آورد. نیک ویچیچ در سن ۲۱ سالگی با 2مدرک لیسانس در رشته‌های حسابداری و برنامه‌ریزی مالی از دانشگاه گریفیت فارغ‌التحصیل شد. او هم‌اکنون یکی از تأثیرگذارترین سخنرانان دنیا محسوب می‌شود و در رشته‌های موج‌سواری و فوتبال هم فعالیت می‌کند.

می‌خواهم نفر اول باشم

سیامند رحمان، قوی‌ترین مرد معلول جهان بود و بیش از هر وزنه‌بردار معلول دیگری رکوردهای جهان و پارالمپیک را جا‌به‌جا کرد. مستند «می‌خواهم نفر اول باشم» زندگی پرافتخارترین ورزشکار معلول ایران را که به هرکول ایرانی معروف بود، روایت می‌کند. سیامند رحمان به‌رغم زندگی در شهر مرزی اشنویه در استان آذربایجان‌غربی و با وجود امکانات محدود ورزشی در زادگاهش به یکی از ورزشکاران اسطوره‌ای بدل شد و بعد از مرگ ناگهانی‌اش هیچ ورزشکاری هنوز نتوانسته به رکوردهایش نزدیک شود. این مستند 45دقیقه‌ای به کارگردانی علی قادری تولید شده و به خوبی زندگی حرفه‌ای سیامند رحمان و اراده او برای بدل شدن به قوی‌ترین مرد معلول جهان را به تصویر کشیده است.

نجوای اسب

فیلم‌های بلند زیادی هم با موضوع معلولیت ساخته شده و فیلم‌ساختن برای افراد معلول برای سینمای هالیوود اهمیت فراوانی داشته است. «نجوای اسب» به کارگردانی رابرت ردفورد یکی از همین فیلم‌هایی است که جایزه گلدن‌گلوب را هم برده است. فیلم با وقوع یک حادثه تلخ شروع می‌شود. سر خوردن کامیون روی جاده برفی در نهایت به تصادف با دو دختر سوارکار منجر می‌شود. در این حادثه یک دختر سوارکار جانش را از دست می‌دهد و سوژه اصلی فیلم دختر دیگری است که هر دو پایش قطع می‌شود و اسب او به‌شدت آسیب می‌بیند. بعد از این حادثه، اسب از صاحبش می‌رنجد و دیگر به او نزدیک نمی‌شود. دخترک هم دچار ناراحتی روحی می‌شود و از اینجای داستان به بعد شرح تلاش انسانی اطرافیان برای پیوند دوباره انسان با حیوان است. در این فیلم بازیگران مطرحی همچون رابرت ردفورد و اسکارلت جوهانسون بازی کرده‌اند.

محبوب میلیون دلاری

این فیلم، شرح داستان زندگی غم‌انگیز دختری به نام «مگی» است که می‌خواهد به بوکسوری حرفه‌ای بدل شود. مربی ابتدا با درخواست او مخالفت می‌کند اما سماجت‌های مگی باعث می‌شود درخواستش را بپذیرد. مگی آنقدر سخت تمرین می‌کند که به مسابقات جهانی اعزام می‌شود و در مبارزه با یکی از حریفانش که به‌عنوان کثیف‌ترین بوکسور شناخته می‌شد برنده می‌شود اما حریف که عصبانی بود با ضربه‌ای ناجوانمردانه باعث برخورد مگی با چهارپایه و قطع نخاع شدن او می‌شود. «عزیز میلیون دلاری» جزو 250فیلم برتر تاریخ سینماست و چهار جایزه اسکار را از آن خود کرد اما به واسطه پایان‌بندی تلخی که دارد همواره مورد‌انتقاد جامعه معلولان آمریکا قرار گرفته‌است.