مذاکرات فرسایشی با عراق

خبر: بار دیگر چانه‌زنی بر سر یافتن چارچوبی برای وصول مطالبات ایران از عراق آغاز شده، این بار ماجد مهدی حنتوش، وزیر برق عراق، دیداری با رضا اردکانیان وزیر نیرو و بیژن زنگنه وزیر نفت ایران داشته است. اردکانیان دنبال گرفتن پول برق ایران است و زنگنه هم دنبال پول گاز ایران. اما طرف عراقی همچنان وعده می‌دهد.
نقد: مذاکرات بانک مرکزی و وزارتخانه‌های نفت و نیروی ایران با مقامات عراقی برای وصول مطالبات ناشی از صادرات گاز و برق به روشنی به مذاکراتی فرسایشی تبدیل شده، به‌نظر می‌رسد طرف مقابل به شیوه مقاومت حداکثری، در پرداخت یا اجازه دسترسی ایران به دلارهایش روی آورده‌است. خبرهای رسمی هم همین گزاره را تقویت می‌کند ازجمله اینکه ایرنا خبرگزاری رسمی دولت خبر داده بیژن زنگنه، وزیر نفت در دیدار با وزیر برق عراق، گفته پرداخت‌ پول گاز با مشکلاتی روبه‌روست که امیدواریم به‌زودی بتوانیم به راه‌حلی در این زمینه برسیم. طرف عراقی هم گفته تلاشمان این است که راه‌حلی برای مشکل پرداخت‌ها پیدا کنیم و پول گاز را به ایران برسانیم.
 همین گفت‌وگو در چند کیلومتر آن طرف‌تر در وزارت نیرو صورت گرفته، به‌گفته اردکانیان، هرچند در مقایسه با بخش گاز، مطالبات بخش برق بسیار عدد کمتری است ولی در حال پیگیری هستیم، وزیر برق عراق در این دیدار هم وعده داده با سرعت بیشتری در هر دو بخش برق و گاز پرداخت‌ها انجام گیرد. نکته جالب اینکه وزیر نیروی ایران می‌گوید: وقتی ما برق از کشور دیگر می‌خریم باید وجه آن را نقدی بپردازیم و بنابراین کشوری که از ما برق می‌خرد هم باید وجه آن را به موقع پرداخت کند و برادران عراقی ما هم در جریان ماجرا هستند. ماجرا وقتی جالب می‌شود که بدانیم، به تازگی حسن روحانی، رئیس‌جمهوری گفته است؛ دولت 1.5میلیارد دلار از طرف بانک مرکزی برای خرید واکسن کرونا درنظر گرفته و در این میان نقش وزیر نیرو تعیین‌کننده است زیرا او هم مسئولیت کمیسیون مشترک ایران و عراق و هم کمیسیون مشترک ایران و روسیه را دارد و به‌معنای دیگر اردکانیان از یک طرف باید تلاش کند عراقی‌ها را مجاب کند تا پول‌های ایران را آزاد کنند و از سوی دیگر با هماهنگی بانک مرکزی این پول‌ها را به سمت روسیه و دیگر کشورها هدایت کند تا واکسن کرونا وارد ایران شود.
2نکته کلیدی در این مذاکرات فرسایشی نباید فراموش شود؛ نخست اینکه ایران هرگز حتی در جنگ تحمیلی از ابزارهای خود برای فشار به طرف مقابل استفاده نکرد که نشانه آشکار آن تعهد ایران به امنیت انرژی جهان در طول جنگ 8ساله با رژیم بعث عراق بود. از سوی دیگر ایران نهایت تلاش خود را برای تامین انرژی مورد نیاز عراق انجام داده و اوج خویشتن‌داری را به خرج داده است و به همین دلیل انتظار از مقامات عراقی این است که مانع دسترسی به دلارهای ایران ‌نشوند. نکته دوم این‌که؛ آیا به راستی وقت آن نرسیده که منتقدان برجام و به یک معنا مدافعان حفظ وضع کنونی به این پرسش پاسخ دهند که چرا کشور بزرگی چون ایران باید برای دسترسی به حق خود، در کشوری دوست و همسایه، باید تا این اندازه تحت فشار قرار گیرد. هزینه جانی و مالی مذاکرات فرسایشی برای دسترسی به دلارهای ایران در عراق، روسیه، چین، کره‌جنوبی و دیگر کشورها را چه کسانی می‌پردازند؟ جز جان و جیب مردم راه دیگری نیست که لااقل هزینه تأمین واکسن کرونا پرداخت شود؟