گزارش رسمی از اختلال اپراتورها در کلاب‌هاوس

عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار

 پس از آنکه کاربران اپلیکیشن صوتی کلاب‌هاوس در اواخر روز پنجشنبه 19فروردین، اختلال شدید در این اپلیکیشن را احساس کردند، گمانه‌زنی‌های بسیاری در این مورد صورت گرفت. با این حال، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، به‌عنوان نهاد ناظر اپراتورها، در نهایت پس از چند روز بحث و بررسی، براساس مصوبه مورخ 29فروردین هیأت وزیران، جزئیات فنی اختلال در دسترسی به اپلیکیشن کلاب‌هاوس از سوی 3اپراتور همراه اول، ایرانسل و مخابرات را منتشر کرد. این در حالی بود که پیش از این، همراه اول هرگونه اختلال را منتفی دانسته بود و ایرانسل و مخابرات هم اظهارنظر خاصی در این مورد نکرده بودند. از سوی دیگر، بررسی‌های رگولاتوری نشان می‌داد که هیچ‌گونه دستور قضایی یا مصوبه‌ای از طرف کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه به این اپراتورها ابلاغ نشده است. به این ترتیب، رگولاتوری به این نتیجه رسید که این اپراتورها بدون طی روال قانونی اقدام به اختلال شدید و عدم‌دسترسی به کلاب‌هاوس کرده‌اند. به‌طوری که کاربران بدون فیلترشکن، امکان دسترسی به این اپلیکیشن را نداشتند. اکنون پس از پایان مهلت 24ساعته به اپراتورهای دخیل در این ماجرا و رفع نشدن اختلال از سوی آنها، رگولاتوری در یک گزارش 7صفحه‌ای به تفصیل، جزئیات نوع اختلال‌های ایجاد شده در این 3اپراتور را به تفکیک بیان کرده است.

اختلال همراه اول
 گزارش سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی حاکی از این است که اختلال ایجاد شده از سوی اپراتور همراه اول به‌علت تغییر DNS‌های این شرکت است. به‌عبارت دیگر، DNS‌های همراه اول در پاسخ به دامنه clubhouseapi.com آدرس صفحه پیوندها را به کاربر بازمی‌گردانند. به این ترتیب، این تغییر باعث مسدودسازی کلاب‌هاوس روی این اپراتور شده است. DNS مخفف عبارت Domain Name Server است. همراه اول علاوه بر این، مسدودسازی را از دامنه کلاب‌هاوس خارج و آدرس www. clubhouseapi.com را مسدود کرده و در ادامه دامنه maintenance.joinclubhouse.com را هم در DNS سرورهای خود مسدود کرده است. براساس این گزارش، تغییر دیگر انجام شده، در روش مسدودسازی این اپراتور است که به جای بازگرداندن آدرس پیوندها، اقدام به عدم‌پاسخ به آدرس سایت مذکور کرده است، به‌طوری که پاسخی برای درخواست این دامنه‌ها از سوی DNS سرورهای آن شرکت داده نمی‌شود. این در حالی است که با DNS‌های دیگر پاسخ داده می‌شود. همین موضوع نشان‌دهنده آن است که این دامنه روی DNS‌های همراه اول مسدود شده است. این نکته قابل توجه است که در ابتدای اختلال با توجه به‌وجودDNS Cache احتمالا همه کاربران با انسداد مواجه نمی‌شدند.

ایرانسل چگونه اختلال ایجاد کرد؟
آنگونه که رگولاتوری اعلام کرده، ایرانسل با 2روش تغییر در نحوه مسیریابی و حذف بسته‌ها اقدام به ایجاد اختلال کرده است.
در اپراتور ایرانسل، مسدودسازی به‌صورت آی پی در برخی مناطق انجام شده است، به این صورت که ابتدا آی پی‌های دامنه www.clubhouseapi.com استخراج شده و سپس روی روتر این اپراتور مسدود شده است. در گراف‌هایی که رگولاتوری منتشر کرده، می‌توان از زمان انسداد و نوع رفتار این اپراتور در قبال انسداد مطلع شد. به‌عنوان مثال در یکی از تصاویر که مربوط به 20فروردین 1400است، مشخص شده که ایرانسل اقدام به مسدودسازی در برخی مناطق خود کرده و در برخی مناطق دیگر انسداد را حذف می‌کند.
این انسداد به‌گونه‌ای انجام شده که کاربر احساس می‌کند اپلیکیشن کلاب‌هاوس دچار اختلال شده است. به‌عبارت دیگر، این اپراتور، کلاب‌هاوس را در مرکز کشور مسدود می‌کند و در مناطق غربی کشور، سیاستی را اعمال نمی‌کند. اما پس از مدتی این سیاست تغییر می‌کند و اپلیکیشن در غرب کشور مسدود می‌شود، اما در مناطق مرکزی باز می‌شود.
ایرانسل همچنین در روش حذف بسته‌ها، بعد از برقراری ارتباط بین کاربر و سامانه مرکزی نرم‌افزار(three way handshaking & client hello) تجهیزات شبکه اپراتور با درصد بالایی بسته‌های ارتباطی را حذف می‌کند. این کار باعث اختلال شدید می‌شود و پیام‌رسان پی‌درپی برای برقراری مجدد ارتباط، اقدام می‌کند و کاربر پس از طی زمان طولانی انتظار، به این نتیجه می‌رسد که ارتباط ممکن نیست.

شرکت مخابرات چه کرد؟
سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نوع اختلال ایجاد شده از سوی شرکت مخابرات را «تغییر در نحوه مسیریابی» این شرکت اعلام کرده است. به‌طوری که در این اپراتور، مسدودسازی به‌صورت آدرس آی‌پی هم انجام شده است. به‌عبارت دیگر، ابتدا آی پی‌های دامنه www.clubhouseapi.com استخراج شده و سپس روی روتر اپراتور مسدود شده است. این انسداد به‌گونه‌ای به‌نظر می‌رسد که کاربر احساس می‌کند اپلیکیشن کلاب‌هاوس دچار اختلال شده است.