کنکور از رونق می‌افتد

نیما شایان- خبرنگار

بعد از گذشت 14سال از تصویب قانون حذف کنکور و شکست کامل این قانون در مرحله اجرا، حالا خبر رسیده که تعدادی از اعضای شورای انقلاب فرهنگی، در تلاشند به روش دیگری، قانون مورد نظر را محقق کنند. هدف طرح جدیدی که در این شورا مطرح شده این است که سهم نمرات امتحانات نهایی در پذیرش دانشگاه‌ها افزایش یابد و به 60درصد برسد. این یعنی درصورت نهایی شدن طرح، امتحانات نهایی و آزمون کنکور با نسبت 60به 40 در ورود داوطلبان به دانشگاه‌ها تأثیرگذار خواهند بود. سنگین‌تر شدن کفه ترازوی سنجش و پذیرش دانشجو به سمت معدل امتحانات نهایی، بدون تردید از رونق کنکور خواهد کاست.
وعده حذف کنکور که در ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی و از سوی دولت‌های مختلف مطرح بوده است، در سال 86 در قالب قانون نظام پذیرش دانشجو به تصویب رسید. این قانون، دولت را موظف می‌کرد که حداکثر تا سال 1390کنکور را به‌طور کامل حذف کند و سوابق تحصیلی جایگزین نمرات کنکور در پذیرش دانشجویان شود. اکنون که 10سال از ضرب‌الاجل قانون برای حذف کنکور می‌گذرد و به خاتمه یکی دیگر از دولت‌ها نزدیک شده‌ایم، دوباره بحث حذف کنکور به‌عنوان یک پرونده ویژه روی میز دولتمردان باز شده است.
اما این بار، شورای‌عالی انقلاب فرهنگی میانه‌دار این بحث پرماجرا شده است. البته دیگر از عنوان نخ‌نما و غیرقابل باور «حذف کنکور» صحبتی در میان نیست و اگر هم تغییری قرار است اتفاق بیفتد، در قالب «بازنگری نظام سنجش و پذیرش دانشجو» و «ساماندهی کنکور» از آن نام می‌برند.
طرح جدیدی برای تغییر نظام سنجش و پذیرش دانشجو در سطح شورای‌عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده که تا‌کنون در ۱۸ جلسه کمیسیون آموزش نقشه جامع علمی کشور و در ۵ جلسه ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور با حضور مسئولان عالی حوزه آموزش کشور مورد بحث‌های چالشی قرار گرفته است. این طرح بالاخره در آخرین روزهای فروردین‌ماه 1400در هشتصدوسی‌ونهمین جلسه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهور و با حضور سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه در محل نهاد ریاست‌جمهوری مطرح شد؛ طرحی که به‌گفته منصور کبگانیان، دبیر ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور، کار درباره آن تا نیمه راه جلو رفته و سران قوا هم از آن حمایت کرده‌اند.
بلافاصله پس از ارائه طرح جدید ساماندهی کنکور در صحن شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، جلسه ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور روز گذشته با موضوع بحث درباره نظام سنجش و پذیرش دانشجو در آزمون سراسری با حضور دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، وزرای علوم و آموزش و پرورش، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و چهره‌هایی نظیر عبدالله جاسبی، حسام‌الدین آشنا و... برگزار شد تا کمکی به نهایی شدن این طرح باشد؛ طرحی که اگر هم بخواهد اجرایی شود شامل آزمون سال 1400 نخواهد شد و از سال 1401 شکل عملیاتی به‌خود می‌گیرد.

کنکور به سمت دروس اختصاصی می‌رود
سعیدرضا عاملی، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی در این جلسه درباره طرح جدید ساماندهی کنکور گفت: «هم‌اکنون روش ما در سنجش داوطلبان ورود به دانشگاه، هم آموزش‌وپرورش را خنثی کرده و هم دانشگاه را؛ چراکه آموزش در ارزیابی نهایی دانش‌آموز نقشی ندارد و دانشگاه هم در پذیرش نهایی داوطلب دخالتی ندارد.»
عاملی درباره جزئیات و آهنگ اجرایی شدن تغییرات فرایند سنجش داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها اعلام کرد: «در این روش ۴۰ درصد سهم ارزیابی سازمان سنجش آموزش کشور در کنار ۶۰ درصد سهم آموزش‌وپرورش برای دروس عمومی و اختصاصی قرار می‌گیرد و آموزش و پرورش نیز به‌مرور زمان نظام ظرفیت معنادارتری را در ارزیابی نهایی پیدا خواهد کرد.» دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی افزود: «نگرانی این بود که این تغییر یکباره بازخورد سنگینی از ناحیه داوطلبان داشته باشد، اما درصدد هستیم روشی را جلو ببریم که کارآمدی لازم را داشته باشد و یک تغییر تند محسوب نشود، لذا کنکور سر جای خود باقی می‌ماند و به سمت دروس اختصاصی می‌رود.»
عاملی در جمع‌بندی نتایجی که در پی بررسی طرح جدید ساماندهی کنکور حاصل شده است، گفت: «شاهد وحدت نظر و اجماع مثبت وزرای علوم، آموزش‌وپرورش و بهداشت روی ساماندهی کنکور سراسری و بازنگری نظام سنجش و پذیرش دانشجو هستیم. قرار شده است یک کمیته سه نهاده تشکیل شود و از سازمان سنجش و رئیس آن، ستاد نقشه جامع علمی کشور و مسئولان آموزش و پرورش در آن حضور داشته باشند تا ابهامات موجود در این طرح برطرف شود. البته قرار نیست که این کمیته درباره سیاست‌های کلانی که روی آن جمع‌بندی صورت گرفته است، نظر دهد؛ یعنی اعضای کمیته سه‌جانبه موظفند ابهامات را با حفظ و بدون تغییر ماندن موارد جمع‌بندی شده، برطرف کنند.»
از اظهارات دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی برمی‌آید که تصمیمات جدید درباره تغییر در نظام سنجش و پذیرش دانشجو دیگر به مصوبه مجلس نیاز ندارد. عاملی در این‌باره تأکید می‌کند: «از سال ۶۲ یعنی زمانی که شورای‌عالی انقلاب فرهنگی نداشتیم و ستاد انقلاب فرهنگی وجود داشت، این ارگان به مسئله کنکور ورود کرده است. وظایف شورای‌عالی مشخص است که در حوزه آموزش دارای مسئولیت و اختیار است؛ لذا وقتی شورای‌عالی به این مسئله ورود می‌کند، نباید مجلس شورای اسلامی در این حوزه ورود پیدا کند.»

امتحان تستی به امتحان تستی- تشریحی تبدیل می‌شود
حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس‌جمهوری هم توضیح داد: ما درصدد هستیم با طرح جدید درباره بازنگری نظام سنجش و پذیرش دانشجو، مشکل رابطه آموزش‌وپرورش با آموزش عالی را حل کنیم. مسئله این است که تعدادی رشته محل با متقاضی بسیار بالایی داریم و برای حل این مسئله این طرح را ایجاد کرده‌ایم. با اجرای طرح 40+60، یک امتحان تستی را به یک امتحان تستی - تشریحی تبدیل می‌کنیم. ویژگی این طرح این است که باید سه سال تحصیل دانش‌آموز را بسنجند که استاندارد و اعتبار دارد و به جای تأثیر ۳۰ درصد مثبت معدل، تأثیر ۶۰ درصد مطلق معدل اعمال می‌شود.
اما محمد محمدیان، عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش با اجرای این طرح در کنکور 1401مخالفت کرد و گفت: عقب افتادن دانش‌آموزان مناطق محروم دغدغه ماست و نباید اقدامی شود که طبقه خاصی به دانشگاه وارد شوند. البته هم‌اکنون هم با ترازبندی و منطقه‌بندی این مشکلات حل می‌شود. علاوه بر این برای اعمال تأثیر ۶۰ درصدی سابقه تحصیلی یک زمان پنج‌ساله نیاز است. باید نحوه اعمال سوابق تحصیلی ۶۰ درصد مشخص شود تا دچار برگزاری دو کنکور نشویم.

باید 70 درصد داوطلبان در کنکور شرکت نکنند
عبدالله جاسبی، عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی عقیده دیگری در این‌باره داشت، او توضیح داد: 90درصد از کسانی که وارد دانشگاه می‌شوند بدون کنکور است و باید طرحی تهیه کنیم که حداقل ۷۰ درصد داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها اصلا در کنکور شرکت نکنند و اگر فقط ۱۰ درصد متقاضی رشته‌های پر طرفدار در کنکور شرکت کنند، تب کنکور در کشور می‌خوابد. وقتی تمام داوطلبان (فارغ‌التحصیلان آموزش ‌و پرورش) در کنکور شرکت کنند، مشکلات ما حل‌شدنی نیست. وزیر آموزش و پرورش هم در این جلسه گفت: باید به بحث سوابق‌تحصیلی در نظام سنجش و پذیرش دانشجو اهمیت بدهیم. کنکور هدفش این نبوده که نظام تعلیم و تربیت را ویران کند بلکه هدفش این بوده که در رشته‌های پرمتقاضی با توجه به محدودیت دانشگاه‌ها، داوطلب برتر انتخاب شود؛ اما نتیجه‌اش این شده که نظام تعلیم و تربیت را منهدم کرده است. این طرح هنوز در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است و درصورت تصویب، برای کنکور سال1401 اجرایی خواهد شد.

دانشگاه بایددر پذیرش دانشجو استقلال داشته باشد
منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این جلسه گفت: همه قبول داریم که شیوه فعلی برگزاری کنکور باید اصلاح شود و آموزش‌وپرورش هم باید شیوه فعلی خود را بهبود بدهد. اما در تصمیمات در مرحله اول باید به امکان اجرایی‌سازی تصمیمات توجه کنیم. دوم اینکه تکلیف دانشگاه‌ها باید مشخص شود که به دانشگاه‌ها در پذیرش دانشجو چقدر استقلال داده شود. این طرح اقدام مهمی است و باید نظرات آموزش‌وپرورش در آن لحاظ شود و علاوه بر آن به دانشگاه‌ها که متقاضی جذب دانشجوی بهتر و اختیار بیشتر در جذب هستند، توجه شود. اکنون در سه اصل جداسازی سنجش از پذیرش، تکرار آزمون‌ها و دادن اختیار بیشتر به دانشگاه‌ها اختلاف نظر وجود ندارد.