کشاورزی یزد صرفه‌جو می‌شود

علی مختاری | یزد - خبرنگار:

جهاد کشاورزی یزد با برنامه‌ای که از ابتدای سال 96 آغاز شده، درصدد است طی 5 سال 9 هزار هکتار از اراضی تحت کشت برای تولید محصولات پر آبخواه را تغییر دهد و 6400 هکتار به محصولات کم آبخواه استان 
بیفزاید. چند سالی است که مسئولان استانی با توجه به خشکسالی‎‎های پیایی که این خطه را به‌شدت دچار بحران  کرده است، موضوع توسعه‎‎ کشت و فرآوری گیاهان کم‌آبخواه و کاهش محصولات پرآبخواه را به‌عنوان یکی از مسیرهای پیشرفت استان مورد اهتمام قرار داده‎‎ و در سال 96 نیز برنامه جامعی برای آن تهیه کرده‌اند.


صرفه‌جویی 350 میلیون متر‌مکعبی در مصرف آب

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان با بیان اینکه افق 5 ساله جهاد کشاورزی برای تغییر الگوی کشت از ابتدای سال 96 آغاز شده است، می‌گوید: در انتهای این برنامه 350 میلیون مترمکعب صرفه‌جویی در مصرف آب خواهیم داشت.
«علی‌اصغر مصطفوی» درباره کاهش سطح زیر کشت محصولات پر آبخواه می‌گوید: در این برنامه، کاهش محصولات زراعی و باغی از 117 هزار و 476 هکتار به 108 هزار و 476 هکتار دیده شده که در مجموع 9 هزار هکتار کاهش سطح زیر کشت خواهیم داشت.
وی درباره کاهش سطح زیر کشت محصولات باغی می‌گوید: سطح کشت محصولات باغی از 26 هزار و 535 هکتار در انتهای سال 95 به 22 هزار و 750 هکتار در سال 1400 می‌رسد.
این مقام مسئول ادامه می‌دهد: در محصولات زراعی، سطح کشت گندم از 12 هزار و 400 در سال 95 به 9100 هکتار، جو از 2950 به 2500 هکتار، ذرت از 2355 به 1505 هکتار، یونجه از 4600 به 2100 هکتار، سبزی و صیفی از 5170 به 3500 هکتار و دیگر محصولات زراعی از 10925 به 8805 هکتار خواهد رسید.


افزایش سطح کشت محصولات کم‌آبخواه

مدیر آب و خاک جهاد کشاورزی استان با اشاره به اینکه سیاست اصلی حفظ کشاورزی از طریق توسعه محصولات کم‌آبخواه است، می‌گوید: سطح زیر کشت این محصولات را از 52 هزار و 421 هکتار در سال 95 به 58641 هکتار در سال 1400 خواهیم رساند.مصطفوی ادامه می‌دهد: سطح زیر کشت پسته از 44 هزار و 819 هکتار در سال 95 به 48 هزار و 169 هکتار، زیتون از 2877 به 3252 هکتار، خرما از 2609 به 2759 هکتار، گیاهان دارویی و زعفران از 816 به 2316 هکتار و محصولات گلخانه‌ای از 1420 به 2150 هکتار افزایش خواهد یافت.

وی با اشاره به توسعه سیستم‌های نوین آبیاری در این طرح می‌گوید: این سیستم‌ها از 23 هزار و 500 هکتار به 43 هزار و 500 افزایش خواهند یافت. همچنین بازدهی آبیاری را در پایان طرح از 42 به 52 درصد خواهیم رساند، این در حالی است که بازدهی آبیاری کشور در حدود 38 درصد است.
مصطفوی درباره لزوم فراهم‌سازی زیرساخت‌ها برای اجرای این طرح می‌گوید: تاکنون اجرای این طرح طبق برنامه پیش رفته، ولی در صورتی که در تخصیص منابع خوب عمل نکنیم و فرهنگسازی برای تغییر کاربری در بین کشاورزان انجام نشود، با مشکلات جدی روبه‌رو خواهیم بود؛ موضوعی که در بخش ترویج کشاورزی جهاد کشاورزی در حال انجام و جزو برنامه‌های ماست.
وی درباره تغییرات سطح کشت که به دلیل خشکسالی‌ها در استان انجام شده است، می‌گوید: تغییر کاربری‌ها به صورت خودجوش در بسیاری از مناطق استان در حال انجام است و درآمد خوبی برای کشاورزان داشته است.


کاشت گیاهان دارویی، جایگزین مناسب 

یکی از کارشناسان حوزه کشاورزی و محیط‌زیست استان درباره لزوم جایگزینی گیاهان کم‌آبخواه می‌گوید: در صنعت کشاورزی پیشرفت نخواهیم داشت، مگر اینکه زمینه نوآوری را در این صنعت ایجاد کنیم. با توجه به اقلیم خشک، کم‌آب و بیابانی بودن استان بهتر است به جای کشت محصولات پرآبخواه مانند یونجه، ذرت و جو، گیاهان دارویی بکاریم.
«رضا شریفی» ادامه می‌دهد: کشت هر هکتار گیاهی مانند گل گاو زبان، برای حداقل ۱۵۰ تا ۳۰۰ نفر اشتغال ایجاد می‌کند و ۱۶۰ میلیون تومان در هر هکتار درآمدزایی خواهد داشت؛ این در حالی است که برای کشت ذرت رقم بالایی در ایجاد شغل و درآمدزایی نداریم و ذرت به آب زیادی برای کشت نیاز دارد.

وی ادامه می‌دهد: باید به این موضوع توجه ویژه کرد و در زمینه تولید داروهای گیاهی جزو کشورهای پیشتاز بود؛ چراکه قدمت داروهای گیاهی و تنوع آنها در کشور زیاد است. ما دانش تولید داروهای گیاهی را داریم و با توجه به اینکه مشکل اشتغال به روستاهای استان رخنه کرده است، باید بتوانیم با کشت گیاهان دارویی کم‌آبخواه، درصدد رفع مشکل کم‌آبی و اشتغال روستاییان برآییم.
شریفی می‌افزاید: نهادینه‌سازی و توسعه کشت گیاهان دارویی در کشور مهم است، زیرا با اشتغال و در آمدزایی ارتباط دارد. باید توجه کرد که کشت محصولات پرآبخواه مقدار زیادی از ذخایر آبی ما را نابود می‌کند. می‌توان چنین پنداشت که واردات محصولاتی چون گندم، ذرت و یونجه امکان‌پذیر است، ولی آب را نمی‌توان جزو اقلام وارداتی دانست. 
به گفته وی، با واردات  اقلامی چون گندم، ذرت و یونجه که برای کشت نیاز به آب فراوانی دارند، منابع آبی حفظ و اقلام مورد نیاز کشور تامین  می‌شود.


کم‌آبی در روستاهای استان

یکی از کارشناسان حوزه کشاورزی و محیط‌ زیست با اشاره به خشکسالی و کم‌آبی در روستاهای استان، می‌گوید: وقتی روستای دورافتاده‌ای به جای۱۰ اینچ آب یک اینچ آب دارد، مقرون به صرفه نیست که گیاهان پرآبخواه در آن روستا کشت شود.
«رضا شریفی» می‌افزاید: کشت‌های ارزان‌قیمت به نفع ماست، در نتیجه باید محصولات گیاهی چون آویشن، گل گاو زبان و زعفران... و گل‌های زینتی را به دلیل اینکه کم‌آبخواه هستند، کشت کنیم. با این کار علاوه بر بیابان‌زدایی،    اشتغال‌زایی و درآمد از شهرها به روستاها منتقل می‌شود.

وی درباره تاثیرات اقتصادی کاشت گیاهان دارویی می‌گوید: با کاشت یک هکتار جو، درآمد یک روستایی ۴ میلیون تومان می‌شود، ولی زمانی که یک هکتار آویشن کاشته شود، این درآمد برابر است با ۴۰ تا ۸۰ میلیون تومان و می‌توان گفت، در این صورت  برای ۲۵ تا ۱۵۰ نفر اشتغال‌زایی می‌شود.
وی عنوان می‌کند: باید به کمک متخصصان کشور گیاهان ما به دارو تبدیل شوند و این دور از انتظار نیست و شدنی است؛ البته علاوه بر درآمدزایی، اشتغال روستاییان، حفظ منابع آبی کشور، بیابان‌زدایی و... می‌توان به صادرات هم فکر کرد.