یادداشت
لزوم تغییر در قانون به‌کارگیری سلاح توسط محیط‌بان‌ها
جمشید محبت‌خانی- فرمانده یگان حفاظت محیط‌زیست
بر اساس قانون به‌کارگیری سلاح، محیط‌بان‌ها می‌توانند تنها برای حفظ جان خود و همکاران‌شان از سلاح استفاده کنند. اگر یک شکارچی متخلف و مسلح به مناطق چهارگانه و حفاظت‌شده ورود کند و اقدام به شکار جانوران کند، محیط‌بان حتی نمی‌تواند پس از فرمان نبردن شکارچی متخلف از فرمان ایست محیط‌بان و اخطارهای او به سمت شکارچی متخلف یا حتی به لاستیک خودروی شکارچیان غیرمجازی که چندین راس حیات‌وحش را شکار کرده‌اند شلیک کند.
استفاده از سلاح توسط محیط‌بان بر اساس قانون حمایت از محیط‌بان‌ها و جنگلبانان تنها در صورتی ممکن است که شکارچی غیرمجاز به سمت محیط‌بان شلیک کند. در آن‌صورت نیز محیط‌بان باید در مرجع قضایی اثبات کند که به‌دلیل در خطر بودن جان خود و همکارش اقدام به شلیک به‌سوی شکارچی متخلف کرده است. قانون به‌کارگیری سلاح توسط محیط‌بان‌ها کاملا متفاوت با قانون به‌کارگیری سلاح توسط دیگر نیروهای مسلح ازجمله پلیس است. به‌عنوان مثال براساس قانون، پلیس می‌تواند لاستیک یک خودروی مسروقه را که به دستور توقف پلیس توجه نکرده، پس از شلیک تیر هوایی هدف قرار دهد. اما محیط‌بان هرگز نمی‌تواند لاستیک خودروی یک شکارچی غیرمجاز را حتی حین فرار و بی‌توجهی به دستور ایست و اخطار محیط‌بان هدف قرار دهد. حتی به سمت شکارچی حین شکار یا در حال فرار نیز نمی‌تواند شلیک کند.
محیط‌بان‌ها باید بتوانند لااقل امکان شلیک تیر هوایی برای اخطار به شکارچیان غیرمجاز یا هدف قرار دادن لاستیک خودروی شکارچیان مسلح در حال فرار را که با ورود بدون مجوز به مناطق چهارگانه و حفاظت‌شده اقدام به شکار گونه‌های حیات‌وحش کرده‌اند داشته باشند؛ اما قانون حمایت از محیط‌بان‌ها و جنگلبانان امکان استفاده از سلاح در چنین مواردی را به محیط‌بان‌ها نداده است.
پس از شهادت 2 محیط‌بان زنجانی اما درخواست‌هایی مبنی بر اصلاح قانون به‌کارگیری سلاح توسط محیط‌بان‌ها مطرح شده است و یگان حفاظت محیط‌زیست هفته آینده و پس از به اتمام رساندن پرونده 2 محیط‌بان شهید در بنیاد شهید و انجام اقدامات بیمه‌ای برای آنها، پیشنهاد تغییر در قانون استفاده از سلاح برای محیط‌بان‌ها را مطرح می‌کند و با تشکیل اتاق فکر در این مورد تلاش‌ها برای اصلاح این قانون آغاز می‌شود.
ایجاد تغییر در قانون استفاده از سلاح توسط محیط‌بان‌ها با هدف مجاز بودن آنها به شلیک پیشگیرانه در جدال با شکارچیان متخلف و غیرمجاز البته نیاز به تدبیر کامل دارد و باید با همکاری صاحب‌نظران و تصمیم‌گیران به گونه‌ای قانون به‌کارگیری سلاح توسط محیط‌بان‌ها را اصلاح کرد که نتیجه آن کاهش تنش بین شکارچی و محیط‌بان، حفظ جان محیط‌بان‌ها و حفاظت بهتر و بیشتر از محیط‌زیست و حیات‌وحش کشور باشد. در فرایند اصلاح قانون نحوه به‌کارگیری سلاح توسط محیط‌بان‌ها این نکته را نیز باید در نظر داشت که زمانی طرف مقابل مانند آنچه در مرزبانی کشور می‌گذرد دشمن است و شیوه به‌کارگیری سلاح در برابر دشمن کاملا متفاوت با به‌کارگیری اسلحه در برابر یک شکارچی متخلف است که دشمن نیست و هموطنی است که تخلف محیط‌زیستی مرتکب شده است. محیط‌بانان ایرانی نیز برای حفظ حیات‌وحش و محیط‌زیست ایران زحمت می‌کشند و قاتل هموطنان متخلف خود نیستند. بنابراین قانون به‌کارگیری سلاح توسط محیط‌بان‌ها باید با در نظر گرفتن تمامی جوانب اصلاح شود.
