گزارش تحلیلی همشهری از نحوه افزایش درآمد شرکتها
رشد 12هزار میلیارد تومانی سود شرکتهای بورس
آمارها نشان میدهد همزمان با خروج اقتصاد از رکود، درآمد شرکتهای بورس هم شروع به رشدکرده است. در ماههای پایان سال قبل دستکم 12هزار میلیارد تومان به درآمد واقعی شرکتهای بورس اضافه شده است. انتظار میرود با بهبود عملکرد شرکتهای بورس نسبت قیمت به درآمد بازار سهام هم کاهش یابد. این بهمعنای آن است که گزینه سرمایهگذاری در بورس جذابیت بیشتری نسبت به نیمه دوم سال قبل پیدا خواهدکرد.
به گزارش همشهری، آن طور که گزارشهای مرکز آمار و بانک مرکزی نشان میدهد، اقتصاد ایران پس از طی کردن یک دوره رشد منفی، رفته رفته در حال خروج ازرکود است. اگرچه رشد اقتصادی ثبت شده در ماههای پایان سال قبل، چندان محسوس نبوده اما این امیدواری را ایجاد کرده است که درصورت تداوم رشد، منجر به بهبود کسبوکار در مشاغل کوچک و بزرگ شود. یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی ایران در چند سال گذشته در کنار تورم دو رقمی، کاهش رشد اقتصادی بوده است در چنین شرایطی چنانچه شرایطی مهیا شود که رشد اقتصادی افزایش یابد در آمد شرکتها هم متناسب با آن رشد خواهد کرد و شاید بسیاری از شرکتهایی که در طول چند سال گذشته با مشکلات بزرگ مالی مواجه بودند تا حدی از بند این مشکلات رهایی پیدا کنند. به زعم اقتصاددانان افزایش قیمت ارز یکی از دلایل رشد تولید در برخی صنایع داخلی است با این حال بهبود تولید فقط مرتبط به نرخ ارز نیست و با توجه به کاهش سطح معیشت مردم، رشد تقاضای کل در اقتصاد با چالشهای بزرگی مواجه شده است که ترمیم آن شاید به چندین سال زمان نیاز داشته باشد.
با این حال با رصد عملکرد شرکتهای بورس از ابتدای زمستان سال قبل تاکنون متوجه میشویم که یک روند پایدار رو به رشد در میزان درآمد شرکتهای بورس بهوجود آمده و منجر به افزایش درآمد واقعی و سود خالص آنها شده است.با توجه به نزدیک شدن به فصل برگزاری مجامع در تیرماه، که طی آن هلدینگها و شرکتهای بزرگ صنعتی گزارشهای مالی تلفیقی خود را تهیه و به بورس گزارش میدهند، این احتمال که سود شرکتهای بورس حتی تا قبل از تابستان با رشد بیشتری مواجه شود تقویت شده است.
رشد در آمد شرکتهای بورس یک محرک قدرتمند برای افزایش سرمایهگذاری در بورس است. تحلیلگران بنیادی از میزان در آمد شرکتهای بورس بهعنوان یک متغیر اصلی برای سرمایهگذاری در بورس استفاده میکنند و با محاسبه نسبت قیمت به در آمد بازار سهام، صنایع و شرکتها اقدام به ارزشگذاری سهام میکنند. نسبت قیمت به درآمد، مدت بازگشت سرمایه را در بازارهای مالی محاسبه میکند و به ما میگوید جذابیت سرمایهگذاری در سهام شرکتهای بورس تا چه میزان است. هرچه این نسبت پایینتر باشد بهمعنای آن است که جذابیت سرمایهگذاری در بورس افزایش یافته است. آمارها نشان میدهد بهدنبال افزایش میزان سود شرکتهای بورس در چندماه گذشته این نسبت هم از 40مرتبه در مرداد 1399اکنون به محدوده 16.5مرتبه رسیده است و نشان میدهد با درنظر گرفتن افزایش میزان سودآوری شرکتهای بورس و کاهش یک میلیون واحدی شاخص تا چه حد قیمت سهام شرکتهای بورس ارزان شده است.
هرچند شاخص کل بورس از ابتدای سال قبل تا 20مردادماه با یک صعود افراطی تا محدوده 2میلیون 100هزار واحد پیشروی کرد اما در همین دوره درآمد شرکتهای بورس با یک شیب نزولی تحتتأثیر رکود اقتصادی و تحریمها در حال نزول بود.بسیاری از شرکتها در این دوره بهدلیل کاهش تقاضای کل و تحریمها با مشکلات مالی مواجه شدند و هنوز هم این مشکلات مالی در بسیاری از صنایع ادامه دارد. اثر تحریمها حتی منجر شده بود بسیاری از شرکتها در زمینه صادرات و نقل و انتقالهای مالی با مشکل مواجه شوند و حتی مجبور شوند برای فروش محصولاتشان در بازارهای منطقهای تخفیفهای زیادی به مشتریان بدهند.
این موضوع در کنار رکودی که اقتصاد ایران، در ماههای نخست سال قبل با آن مواجه شده بود منجر شد تا میزان درآمد شرکتهای بورس بهطور میانگین با 22درصد کاهش مواجه شود، بهطوری که میزان درآمد شرکتهای بورس در مرداد و شهریور سال قبل، که سراشیبی نزول بورس هم دقیقا از همان زمان آغازشد، با 39هزار میلیارد تومان کاهش به پایینترین سطح خود رسید. این دوره مصادف بود با زمانی که شاخص کل بورس تهران و نسبت قیمت به درآمد(P/E) بازار سهام به بالاترین نقطه تاریخی خود رسیده بود. در این دوره بهدلیل رشد شدید قیمت سهام شرکتها میانگین نسبت قیمت به درآمد کل بورس تهران به محدوده 40مرتبه رسیده بود اما با وجود رشد قیمتها نمودار درآمدزایی شرکتهای بورس صعودی نبود تا از رشد قیمت سهام شرکتهای بورس پشتیبانی کند و شاید یکی از مهمترین دلایل آغاز نزول بازار سهام از 20مردادماه تاکنون همین موضوع باشد که دوره بازگشت سرمایه در بازار سهام به بالاترین حد خود در نیم قرن گذشته رسیده بود.
اما با پایان تابستان فصل ترمیم آغاز شد و درآمد شرکتهای بورس در این فصل اندکی بهبود یافت؛ طوری که سود واقعی شرکتهای بورس از محدوده 136هزار میلیارد تومان در مردادماه به 199هزار میلیارد تومان در پاییز امسال رسید.در این دوره زمینههای اولیه خروج اقتصاد از رکود هم مهیا شد. این روند رو به رشد با بهبود عملکرد اقتصادی کشور در ماههای آخر سال قبل تداوم یافت و مطابق تازهترین آمارها جمع کل سود شرکتهای بورس در چندماه گذشته که زمینههای اولیه آن از پاییز آغاز شده بود 12هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. با این میزان رشد جمع کل سود شرکتهای بورس در سال قبل با 25درصد افزایش مواجه شد.
رشد درآمد هلدینگها و تولیدکنندههای پتروشیمی
آن طور که آمارها نشان میدهد در میان صنایع مختلف بورس برخی صنایع درآمدشان نسبت به صنایع دیگر با رشد بیشتری مواجه شده است. با مقایسه آمارهای یک سال گذشته متوجه میشویم که بیشترین رشد درآمد از نظر ارزش متعلق به هلدینگهای صنعتی بوده که جمع کل درآمد هایشان 207درصد رشد کرده و از 9هزارو 700میلیارد تومان به بیش از 20هزار میلیارد تومان رسیده است. همچنین صنایعی مانند دباغی و چرم، استخراج نفت و گاز و زراعت ازدیگر صنایعی هستند که درآمد هایشان به میزان زیادی افزایش یافته است. آمارها نشان میدهد رتبه نخست بیشترین رشد در آمد در یک سال گذشته مربوط به صنعت دباغی و چرمسازی بوده که جمع کل درآمد هایش پس از افزایش صادرات بیش از 1164درصد در یک سال گذشته افزایش یافته است.دو صنعت استخراج نفت و گاز و زراعت هم در این مدت درآمدشان بهترتیب 253و 208درصد افزایش یافته است.اما یکی از دیگر صنایعی که در یک سال گذشته در آمد هایش پس از فراز و فرودهای مختلف و عبور از تحریمها با رشد مواجه شده شرکتهای تولیدکننده محصولات پتروشیمی هستند.طبق آمارهای موجود جمع کل درآمد گروه محصولات شیمیایی در یک سال گذشته با 19هزارو 500میلیارد تومان افزایش اکنون به 64هزارو 300میلیارد تومان رسیده است. شرکتهای انبوهسازی و تولیدکننده سیمان هم در یک سال گذشته با وجود مشکلات بزرگی که داشتند درآمدشان بهترتیب 180و 120درصد افزایش یافته است.گروه لاستیک و پلاستیک و داروسازی هم از دیگر صنایعی هستند که در سال گذشته با رشد مطلوب درآمد هایشان مواجه شدند.