نوروز بی‌مصرف افتاد

یاور یگانه- روزنامه نگار

سال گذشته حال سینما آنقدر بد بود که هرکس سررشته‌ای از سازوکار سینما دارد، خبر کلید خوردن پروژه‌های جدید را جدی نگیرد یا به برگزاری جشنواره فجر با 16فیلم دل خوش نکند. دخل و خرج کردن یا نکردن فیلم‌هایی که روی پرده می‌روند، مدت‌هاست که نه برای مسئولان دولتی و نه آن دسته از سینماگرانی که امکان کار کردن برای‌شان مهیاست، اهمیتی ندارد. همین که بودجه دولتی یا سرمایه بخش خصوصی متصل به بودجه‌های دولتی در کار باشد تا فیلمی با اهدافی جز فروش و موفقیت در گیشه تولید شود، کفایت می‌کند. برای همین، از همان روزهای نیمه اسفند سال پیش که بحث انتخاب فیلم‌های اکران نوروزی به راه افتاد، کسی انتظار شق‌القمر از این فیلم‌ها نداشت. رسمِ اکران نوروزی - مثل رسم جشنواره فیلم فجر - باید تحت هر شرایطی اجرا می‌شد، حتی اگر فیلم‌ها نمی‌فروختند که نفروختند و سال نوی سینما با سوز سردی که برای سالن‌های خالی شلاق می‌کشید تحویل نشد. دَر، همچنان بر همان پاشنه‌ای می‌چرخد که نوروز سال1399 می‌چرخید؛ کرونا دل و دماغ سینما رفتن را از سینماروها گرفته و مدیریت سینما هم که از هر ابتکار عملی خالی است، راهکاری برای بهبود وضع آن ندارد. میزان فروش فیلم‌های اکران نوروزی چنان ناامیدکننده است که احتمالا دیگر تا زمانی که حداکثر جمعیت کشور واکسینه نشوند، هیچ تهیه‌کننده‌ای به اکران فیلمش رضایت نمی‌دهد.

فروش‌های ناامیدکننده
بنا بر اطلاعات «سامانه مدیریت فروش و اکران سینما» (سمفا) میزان فروش، تعداد تماشاگران و تعداد سالن فیلم‌های اکران نوروزی که از 27اسفند به روی پرده رفته‌اند، تا زمان نگارش این گزارش، مطابق جدول زیر بوده است:

میزان فروش فیلم‌ها نشان می‌دهد که مردم به‌طور طبیعی و دوراندیشانه‌ای به حضور در سالن‌های سینما تمایل ندارند و نگران سلامتی‌شان هستند. خصوصا اینکه این روزها وزارت بهداشت با ارسال پیامکی درباره قطعیت اوج‌گیری خیز چهارم کرونا در کشور اطلاع‌رسانی کرده و درباره عواقب حضور در اجتماعات هشدار داده است. از طرف دیگر، همین میزان اندک فروش نشان می‌دهد که ذائقه مردم طی سال‌ها به‌گونه‌ای پرورش داده شده که کمدی تکراری مثل «تکخال» به تهیه‌کنندگی حسین فرحبخش از فیلمی مثل «لاله» که چندین و چند میلیارد بودجه دولتی صرف تولید آن شده یا حتی از فیلمی مثل «خون شد» که از نام کارگردانش، مسعود کیمیایی، اعتبار می‌گیرد، شانس بیشتری برای جلب مردم به‌سوی خود، حتی در همین وضعیت کرونایی دارد. علی سرتیپی، پخش‌کننده فیلم و سینمادار، روز پنجم فروردین در گفت‌وگو با ایسنا دلایل استقبال نکردن مردم از فیلم‌های نوروزی را اطلاع‌رسانی ناکافی درباره باز بودن سینماها و زود تعطیل شدن سینماها به‌دلیل ممنوعیت‌های تردد ارزیابی کرده بود.

   به رنگ تعطیلی  
یکشنبه 8 فروردین با افزایش آمار مبتلایان به کرونا و نارنجی شدن شهر تهران، سینماهای تهران دوباره تعطیل شدند. محمدرضا فرجی، مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم‌سازمان سینمایی، در این‌باره به مهر گفت: «تعطیلی سینما براساس تصمیماتی است که ستاد ملی مبارزه با کرونا می‌گیرد یعنی به‌صورت اتوماتیک این اتفاق رخ می‌دهد. وقتی شهر به حالت نارنجی درمی آید، گروه‌های کاری که در گروه 3 قرار دارند، به‌صورت خودکار تعطیل می‌شوند. با توجه به اینکه سینماها هم درجه بندی مشاغل گروه3 را دارند دچار تعطیلی می‌شوند، متأسفانه سینماها هنوز با وجود درخواست سازمان سینمایی، به گروه شغلی درجه2 منتقل نشده‌اند؛ به همین ترتیب مادامی که شهرها نارنجی هستند، سینماها را باید تعطیل کنند.» تعطیلی سینماها در تهران و سایر شهرهای نارنجی با نارضایتی سینماداران و واکنش محمد قاصد اشرفی، رئیس انجمن سینماداران، همراه بود. قاصد  اشرفی با انتقاد از قرار گرفتن سینماها در گروه شغلی3 به ایسنا گفت: «سینماها جزو امن‌ترین مکان‌ها هستند که تمام پروتکل‌های بهداشتی را کاملا رعایت می‌کنند و در حیرتم که چرا ستاد ملی مقابله با کرونا این موضوع را به‌صورت کارشناسی بررسی نمی‌کند؛ درحالی‌که بسیاری از مکان‌های پرتردد همچنان در شرایط خطرناک، به فعالیت خود ادامه می دهند. دولت به‌جای کمک کردن به سینماها، مدام مشکلی به مشکلات آنان اضافه می‌کند.» همچنین، سیدمصطفی حسینی، مدیرعامل مؤسسه «بهمن سبز» که در 19استان کشور صاحب سینماست، با انتقاد از قرار گرفتن سینماها در گروه شغلی3 کرونا گفته بود: «چطور می‌شود سفرهای نوروزی، کافه‌ها، رستوران‌ها، موزه‌ها، باغ وحش، کنسرت، استخر و شنا در سواحل آزاد باشد، کسی هم دستور به تعطیلی آنها ندهد، اما سینما مورد چنین بی‌مهری قرار گیرد؟! اگر شعار احیای سینما می‌دهیم قدم اول تجدیدنظر در مصوبه ستاد ملی کرونا برای گروه شغلی سینما است. متأسفانه این ستاد بدون کار کارشناسی و با تصمیمات غلط، مردم را از سینما ترسانده و از آن بدتر آنکه بر این تصمیم تداوم می‌ورزد.»

  بساز و نفروش  
این انتقادات و فشارها باعث شد تا در نهایت با موافقت مسئولان ستاد کرونا مبنی بر انتقال مشاغل سینمایی از گروه ۳ به گروه ۲، از عصر چهارشنبه 11فروردین سالن‌های سینما کار خود را از سر بگیرند. ولی این بازگشایی را باید نوشدارو پس از مرگ سهراب دانست. نیاز به تخصص در امور پزشکی و همه‌گیری‌شناسی نبود تا کسی بگوید، در تعطیلات 2هفته‌ای سال نو، چنانچه جلوی سفرهای نوروزی گرفته نشود، کرونا دوباره سر به فلک می‌گذارد. اما مسئولان با پا پس کشیدن از اجرای سفت و سخت محدودیت‌های کرونایی در ایام عید، زمینه را برای خیز جدید کرونا مهیا کردند و در این وضعیت طبیعی است کسانی که به فکر سلامت‌شان هستند، حاضر به سینما رفتن نباشند. هرچند همانطور که در ابتدای این گزارش آمد، میزان فروش فیلم‌ها مطلقا اهمیت ندارد که اگر جز این بود، «یدو» به‌عنوان بهترین فیلم جشنواره فجر سال پیش و «تک‌تیرانداز» به‌عنوان بهترین فیلم از نگاه ملی همین جشنواره، بدون اکران در سینماها، سر از تلویزیون درنمی‌آوردند. تا اطلاع ثانوی، در سینمای ایران، سود در تولید است نه اکران.