رمز و رازهای داخلی برای رمزارز

عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار

روزهای پایانی هفته گذشته برای فعالان و قانونگذاران حوزه رمزارزها در ایران روزهای پرماجرایی بود. شاپرک با استناد به یک مصوبه، مانع ارائه خدمات به فعالان حوزه رمزارز از سوی پرداخت‌یارها و شرکت‌های پرداخت شد. این در حالی بود که یک شرکت دانش‌بنیان در همان روز از یک دستگاه خودپرداز رمزارز (BTM) رونمایی کرد تا به ابهامات در مورد معاملات این حوزه اضافه کند. همچنین واکنش‌های بخش خصوصی و متخصصان این حوزه بیانگر آن بود که رضایت چندانی از تصمیم شرکت شاپرک حاصل نشده است.

دستور توقف درگاه‌های پرداخت
پس از آنکه چالش واردات دستگاه‌های استخراج رمزارز با ابلاغ مصوبه‌ای از سوی هیأت دولت مبنی بر اینکه «فعالان حوزه ماینینگ با ثبت دستگاه‌های خود در سامانه بهین‌یاب، می‌توانند فعالیت خود را به‌صورت قانونی آغاز کنند» رفع شد، حالا نوبت به مسئله معاملات رمزارزها رسیده بود تا محل بحث‌های داغ شود. درنهایت، مدیرعامل شرکت شاپرک طی گفت‌وگویی، با استناد به یک مصوبه، اعلام کرد: «طبق بند یک مصوبه دولت درخصوص استخراج رمزارز، مبادلات رمزارزی ممنوع است.»
با این حال، آن بند از مصوبه که «کاظم دهقان» به آن اشاره کرده، با تفسیرهای متفاوتی روبه‌روست، چراکه این مصوبه تصریح می‌کند که «استفاده از رمزارزها صرفا با قبول مسئولیت خطرپذیری (ریسک) از سوی متعاملین صورت می‌گیرد و مشمول حمایت و ضمانت دولت و نظام بانکی نبوده و استفاده از آن در مبادلات داخل کشور مجاز نیست.» آنچه در این بند از مصوبه قابل توجه به‌نظر می‌رسد، واژه «متعاملین» و عبارت «استفاده از رمزارز در مبادلات داخل کشور» است. به‌عبارت دیگر، وجود «متعاملین» پذیرفته شده، اما مسئولیت معامله بر عهده آنها گذاشته شده است. همچنین در این مصوبه استفاده از رمز ارز برای مبادلات داخل کشور منع شده و نه معامله خود رمزارزها.

رونمایی از یک BTM ایرانی
در همان روزی که شاپرک دستور مورد اشاره را صادر کرد، یک شرکت دانش‌بنیان اقدام به رونمایی از یک دستگاه خودپرداز رمزارز کرد.
علی زنجانی، مدیرعامل خانه بلاکچین ایران، در مراسم رونمایی از این خودپرداز گفت که این دستگاه که نسل سوم دستگاه‌های خودپرداز رمزارز است، به وسیله خانه بلاکچین ایران اختراع شده و اکنون ارزهای بیت‌کوین، لایت‌کوین، بیت‌کوین‌کش و پرفکت‌مانی به وسیله آن قابل خرید و فروش است.

واکنش‌های فعالان حوزه رمزارز
پس از آنکه نامه شاپرک به پرداخت‌یارها ارسال شد، بروز واکنش از سوی فعالان حوزه رمزارز دور از انتظار نبود. شاید مهم‌ترین واکنش مربوط به کمیسیون بلاکچین و رمزارز سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور بود که طی بیانیه‌ای اعلام کرد «انداختن تقصیر وضعیت طبیعی بورس ایران به گردن هر حوزه یا موضوع دیگری، چیزی جز فرافکنی نیست.» این کمیسیون ایجاد هرگونه انحصار در حوزه تبادل و برای رمزارزهای داخلی کشور را در بیانیه خود به‌شدت محکوم کرده است.
این کمیسیون همچنین با اشاره به دستورالعمل شاپرک مبنی بر ممنوعیت ارائه خدمات از سوی پرداخت‌یارها به فعالان حوزه رمزارز اعلام کرد که تغییرات دستوری اعلام شده توسط شرکت شاپرک به پرداخت‌یارها چیزی جز به هم زدن امنیت و آرامش و شفافیت و کنترل موضوعات مجرمانه حوزه تبادل رمزارزها را در پی نخواهد داشت و عواقب بسیار سنگینی برای مردم و نهادهای نظارتی به‌وجود خواهد آورد.

راهکارهایی برای یک مسئله
رئیس کمیسیون بلاکچین و رمزارز سازمان نصر کشور در گفت‌وگو با همشهری ضمن اشاره به دغدغه‌های نهادهای امنیتی و نظارتی کشور، راه‌حل‌هایی را برای این مسئله ارائه می‌دهد. عباس آشتیانی می‌گوید: اول باید از هراساندن مردم، فعالان و مصرف‌کنندگان نسبت به پلتفرم‌های داخلی پرهیز شود. او گام دوم را احراز هویت و ابزارهای بررسی زنجیره بلاکچین و احراز هویت آدرس‌ها می‌داند، چراکه مسیر ردیابی جرم از طریق بلاکچین بسیار کوتاه‌تر از ردیابی تراکنش‌ها در سیستم‌های فعلی پولی و بانکی است. بنابراین این حوزه برخلاف آنچه تصور می‌شود، حوزه‌ای بسیار پردردسر و دشوار برای مجرمان خواهد بود. آشتیانی راه‌حل سوم را در بورس جست‌وجو می‌کند و می‌گوید: ما هم مانند بعضی از کشورها می‌توانیم در سازمان بورس، نمادی از رمزارزها را اضافه کنیم. به این ترتیب، افراد با احراز هویت در یک کارگزاری، می‌توانند نماد و مشابه سهام معادل یک بیت‌کوین یا یک اتریوم یا سهام شرکت‌های سبدگردانی و صندوق‌های با پشتوانه رمزارزی را خریداری کنند. این اتفاق، امکان کلاهبرداری و ریسک خرید و فروش امن و ریسک نگهداری رمزارز در کیف پول مردم را به‌شدت کاهش می‌دهد.