دیدگاه
دریغ از توجه دولت‌ها به ناوگان حمل‌ونقل
شهربانو امانی- عضو شورای شهر تهران
حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه حمل‌ونقل ریلی در کلانشهر تهران نیازمند منابع سنگین برای سرمایه‌گذاری اولیه است. طبیعتا با درآمدهای شهرداری تهران پاسخگویی به نیازهای حمل‌ونقل عمومی امکان‌پذیر نیست و این موضوع نیازمند توجه ویژه دولت است. هم‌اکنون طبق قوانین حمایت از سامانه‌های حمل‌ونقل ریلی شهری و حومه، مصوب سال۸۵، قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت مصوب سال ۸۶، قانون استفاده از تسهیلات حساب ذخیره ارزی برای حمل‌ونقل ریلی و عمومی شهری مصوب سال۸۸، قانون هدفمند کردن یارانه‌ها مصوب سال۸۸، قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب سال۸۹ و قانون هوای پاک مصوب سال۹۶، دولت موظف به حمایت از حمل‌ونقل عمومی است اما متأسفانه تاکنون کمک جدی در این زمینه صورت نگرفته است.
علاوه بر نیاز به سرمایه‌گذاری اولیه، حمل‌ونقل عمومی دارای هزینه‌های تعمیر و نگهداری زیرساخت‌ها و ناوگان است که سالانه بخش مهمی از بودجه را به‌خود اختصاص می‌دهد و بدیهی است در چنین شرایطی سرمایه‌گذاری سنگین در حمل‌ونقل عمومی از عهده مدیریت شهری خارج است و دولت باید از این حوزه حمایت کند.
در بودجه1400 حدودا 8500میلیارد تومان برای حمل‌ونقل عمومی درنظر گرفته شده است.
سهمی که ناچیز است اگرچه دولت‌های پیشین نیز توجه به‌مراتب از این کمتر به حمل‌ونقل عمومی شهرهای بزرگ به‌ویژه تهران به‌عنوان یک کالای اساسی داشتند. این در حالی است که به واسطه این بی‌توجهی و افزایش هزینه، توسعه و نوسازی مترو و اتوبوسرانی بسیار سخت شده؛ چرا که امروز هزینه احداث یک کیلومتر خط مترو، 1000میلیارد تومان و قیمت روز یک رام قطار 8میلیون‌و400هزاردلار است که با قیمت دلار روز، حدودا 210میلیارد تومان می‌شود. این بدان معناست که با فرض اختصاص کامل این بودجه به حمل‌ونقل ریلی در سال1400 تنها می‌توان 8.4کیلومتر مترو ساخت یا 280واگن تهیه کرد. تهران هم‌اکنون دارای 1450واگن فعال است و برای تحقق اهداف پیشبینی شده نیازمند 1500دستگاه واگن دیگر است.
در حوزه اتوبوسرانی هم با فرض اینکه قیمت هر اتوبوس شهری 5میلیارد تومان باشد، 1680دستگاه اتوبوس جدید می‌توان تهیه کرد درحالی‌که اکنون در شهر تهران حدود 5000دستگاه اتوبوس وجود دارد و تقریبا به همین تعداد اتوبوس هم نیاز است تا وضعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی بهتر شود. موضوع توسعه حمل‌ونقل عمومی همواره مورد توجه نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تمامی ادوار بوده و نگرانی اصلی تخصیص منابع پیشبینی شده است که عموما دولت‌ها در این خصوص اقدامات لازم را انجام نمی‌دهند. سال‌هاست ده‌ها هزار میلیارد تومان از سرمایه‌های مردم شهر زیر زمین خاک می‌خورد و تنها به‌دلیل کمبود تأمین منابع مالی قادر به بهره‌برداری از آنها نیستیم. همچنین مدت‌ها طول می‌کشد تا بتوانیم ناوگان مورد نیاز خطوط جدید مترو را فراهم کنیم تا بتوانیم با حداکثر ظرفیت از آنها بهره‌برداری کنیم. برای عمل به تکالیف مربوط به امور حمل‌ونقل عمومی، اگر نگاه یک‌سویه خود را از مترو برداشته و در توسعه ناوگان اتوبوسرانی نیز قدم‌های بزرگتری برداریم، در مقایسه با مترو در مدت زمان بسیار کوتاه‌تری به نتیجه‌ای مطلوب خواهیم رسید. البته برای افزایش کارایی و استقبال عمومی از سیستم اتوبوسرانی، باید حتما خطوط ویژه اتوبوس ایجاد شود تا اتوبوس‌ها در پشت ترافیک خودروهای سواری نمانند. بر این اساس، یکی از اقدامات مهم شورای پنجم برای تأمین منابعِ توسعه حمل‌ونقل عمومی، اختصاص تمامی درآمدهای حاصل از صدور پروانه در محدوده
زون‌هایTOD ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی به توسعه حمل‌ونقل عمومی است. به‌طور کلی تغییر سیاست‌ها از سرمایه‌گذاری سنگین به توسعه ناوگان عمومی به‌ویژه اتوبوسرانی و تلاش برای تأمین منابع جدید از مهم‌ترین سیاست‌های شورای پنجم است.