سبدهای سهام زیر 10میلیون تومان بیمه می‌شود

براساس طرحی که در شورای بورس تصویب شده، سهامدارانی که ارزش سبد سهام‌شان ۱۰میلیون تومان یا کمتر است و امسال وارد بورس شده‌اند، می‌توانند با دریافت ضمانت حداقل بازده، از صندوق توسعه بازار سرمایه، سبد سهام خود را در برابر نزول، بیمه کنند. به‌دلیل محدودیت‌هایی که در این طرح درنظر گرفته شده و همچنین با در نظر گرفتن نرخ تورم، مشخص نیست آیا این روش می‌تواند برای 4.5میلیون سهامدار مشمول این طرح توجیه اقتصادی داشته باشد.
به‌گزارش همشهری، رئیس جدید سازمان بورس تاکنون 2 اقدام برای نجات بورس انجام داده که نخستین آن یعنی اجرای دامنه نوسان نامتقارن بی‌اثر بوده و دومی که افزایش سقف سرمایه‌گذاری صندوق‌های با درآمد ثابت است، هنوز به‌طور کامل آزمایش خود را پس نداده است. دیروز محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس اعلام کرد؛ طرحی را به شورای بورس برده است که براساس آن سبدهای سهام 4.5میلیون سهامدار، که ارزش سبد سهامشان زیر 10میلیون تومان است، با استفاده از قرارداد‌های اختیار معامله (اوراق آپشن) بیمه می‌شوند.

5/4میلیون سهامدار بیمه می‌شوند
دهقان دهنوی در تشریح این طرح گفت: صندوق توسعه بازارسرمایه برای سهامدارانی که امسال وارد بورس شده‌اند و ارزش سبد سهامشان کمتر از 10میلیون تومان است، یک اختیار فروش به تاریخ پایان اردیبهشت۱۴۰۱ قائل می‌شود و تا این تاریخ کسب حداقل بازده ۲۵درصدی تضمین می‌شود، چنانچه بازده سهام کمتر از این میزان بود، زیان سرمایه‌گذار جبران و مابه‌التفاوت به سهامداران پرداخت خواهد شد.
او اما شرط لازم برای پرداخت این مبلغ جبرانی را تغییر ندادن سبد سهام سهامدار خرد تا تاریخ سررسید اعلام کرد و در عین حال افزود: البته افراد می‌توانند سهام جدید بخرند و به سبد خود اضافه کنند ولی بخش جدید مشمول این حمایت نخواهد بود، همچنین مقدار سهامی را که امروز بیمه می‌کنند می‌بایست حفظ و نگهداری کنند و درصورت تغییر هر بخش، کل حمایت لغو خواهد شد.

ترجمه معنایی تصمیم‌تازه سازمان بورس
اما ترجمه طرح رئیس سازمان بورس چیست؟ این طرح مشتمل بر حمایت از سبد‌های سهام، با منابع صندوق توسعه بازار سرمایه است. این صندوق با فروش قراردادهای اختیار معامله (آپشن)، سبد سهام سرمایه‌گذاران را در مقابل نزول بیشتر بیمه می‌کند. طبق ضوابط موجود، اوراق آپشن به سهامداران این حق را می‌دهد که در زمان تعیین شده در قرارداد، سهام خود را بفروشند یا آن را مطابق با قیمتی که از قبل در قرارداد تعیین شده به فروشنده (که در اینجا صندوق تثبت بازار سرمایه است) واگذار و از زیان جلوگیری کنند. حفاظت از سبدهای سهام در دنیای مالی یک اصل پذیرفته شده است و از ابزارهای مختلفی برای این کار استفاده می‌شود که مهم‌ترین آنها ابزار اختیار معامله است که در بورس‌های دنیا از آن با نام آپشن‌ها یاد می‌شود.

ترجمه آماری تصمیم جدید
آمارها نشان می‌دهد از ابتدای امسال ۶میلیون‌و۱۰۰هزار سهامدار جدید وارد بورس شده‌اند، از این تعداد ارزش سبد سهام ۴میلیون‌و۵۰۰هزار نفر کمتر از ۱۰میلیون تومان است که همین افراد مشمول طرح سازمان بورس برای بیمه سبد سهامشان خواهند شد.
سازمان بورس وعده داده در اردیبهشت۱۴۰۱ اگر ارزش سبد سهام این سهامداران کمتر از ارزش دارایی‌ها، به اضافه ۲۵ درصد شده باشد، مابه‌التفاوت آن به همه این افراد پرداخت خواهد شد. به‌عنوان مثال اگر سبد سهام یک سهامدار امروز ۱۰میلیون تومان باشد و در اردیبهشت۱۴۰۱ ارزش آن کمتر از ۱۲میلیون‌و۵۰۰هزار تومان باشد، مابه‌التفاوت آن را صندوق توسعه بازار سرمایه به سهامدار پرداخت می‌کند و اگر هم ارزش سبد سهام او بیشتر از این رقم باشد سهامدار خود می‌تواند سهامش را مستقلا بفروشد. این به‌معنای تضمین حداقل 25درصد سود تا اردیبهشت1401 است. اما اکنون باید پرسید آیا با درنظر گرفتن نرخ تورم که پیش‌بینی می‌شود سال آینده با رشد فزاینده‌ای مواجه باشد نگهداری سهام در طول یک سال صرفه اقتصادی دارد؟

آیا آپشن اروپایی موفق می‌شود؟
با وجود آنکه قراردادهای اختیار معامله یکی از پرکاربردترین قراردادهای مشتقه در دنیا هستند اما استفاده از آنها بدون درنظر گرفتن سایر عوامل اقتصادی و زمانبندی این اوراق خیلی راهگشا نیست. به‌طور کلی در دنیا 2نوع اوراق اختیار معامله یا آپشن وجود دارد که یکی عموما در آمریکا و دیگری در اروپا استفاده می‌شود. این قراردادها از نظر زمانبندی با یکدیگر تفاوت دارند. روش مدنظر طرح سازمان بورس برای بیمه سبدهای سهام در ایران از روش اروپایی آپشن بهره گرفته است.
 اختیار معامله آمریکایی، در هر زمان تا سررسید قابل اجراست، اما اختیار معامله اروپایی فقط در تاریخ انقضا اجرا پذیر است. به بیان دیگر در اختیار معامله اروپایی، خریدار فقط در زمان سررسید مشخص شده می‌تواند از اختیار خود استفاده کند. به‌عنوان مثال اگر قرارداد اختیار معامله یکساله بسته شده باشد، خریدار فقط در پایان یک سال می‌تواند حق اختیار خود را اعمال کند، اما در اختیار معامله آمریکایی خریدار در طول زمان مشخص شده، هرگاه احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود می‌تواند سود بیشتری به‌دست آورد، می‌تواند از اختیار خود بهره‌مند شود و نیاز نیست حتما زمان تعیین شده در قرارداد به‌پایان برسد.
این تفاوت و بهره‌گیری سازمان بورس از شیوه اروپایی، میزان کارایی و اثر بخشی این اوراق را با ابهام مواجه کرده زیرا نرخ تورم و هزینه نگهداری پول در ایران با اروپا تفاوت‌های فاحشی دارد، سرمایه‌گذاران ایرانی باید از خود بپرسند باتوجه به میانگین نرخ تورم سالانه در ایران و انتظارات تورمی، آیا نگهداری سبد سهام و استفاده از اوراق آپشن پیشنهادی سازمان بورس به‌نفعشان است یا نه؟

طبق وعده رئیس سازمان بورس با استفاده از اوراق آپشن، سبد سهام 4.5 میلیون بورس‌اولی که سبدشان کمتراز 10میلیون تومان است مطابق شروط تعیین شده، بیمه می‌شود