تزریق، میان تردید

 حمیدرضا بوجاریان ـ خبرنگار

درحالی‌که شرکت سازنده واکسن روسی اسپوتنیک، فاصله تزریق دوز دوم واکسن را 21روز بعد از تزریق دوز اول آن برای رسیدن به اثربخشی 91.5درصدی اعلام کرده است و مسئولان وزارت بهداشت کشورمان از 21بهمن گذشته با تزریق دوز اول واکسن بر تزریق دوز دوم در فاصله 21روز بعد از تزریق اولیه تأکید کرده بودند، سخنگوی سازمان غذا و دارو از افزایش زمان تزریق دوز دوم واکسن روسی از 21روز به 28روز خبر می‌دهد. 
کیانوش جهانپور، دلیل تعویق 7روزه تزریق دوز دوم واکسن را انتشار مستندات مربوط به واکسن کرونای آستروزنکا در افزایش اثربخشی این واکسن با افزایش فاصله بین نوبت اول و دوم اعلام می‌کند و می‌گوید: با توجه به اینکه واکسن اسپوتنیک نیز با پلتفرم مشابه تولید شده است، فاصله بین نوبت اول و دوم واکسن اسپوتنیک از 21روز به 28روز افزایش یافته است. او از هماهنگی با بیمارستان‌ها برای تعویق 7روزه تزریق دوز دوم واکسن به افراد دریافت‌کننده دوز اول خبر داده و ادامه می‌دهد: افرادی که نوبت اول واکسن را دریافت کرده‌اند 28روز بعد دوز بعدی واکسن را دریافت می‌کنند تا اثربخشی واکسن‌ تزریقی بیشتر شود. این اقدام وزارت بهداشت در به تأخیر انداختن تزریق دوز دوم واکسن روسی، با واکنش‌هایی از سوی کارشناسان روبه‌رو شده است.

اسپوتنیک را با آکسفورد مقایسه نکنید
محمدرضا هاشمیان، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در واکنش به دستورالعمل جدید وزارت بهداشت درباره افزایش فاصله نوبت اول و دوم تزریق واکسن روسی می‌گوید: ما نمی‌توانیم الگوریتم شرکتی که واکسن را تولید و در فازهای مختلف آن را بررسی کرده است تغییر دهیم. او با تأکید بر اینکه در مقاله‌ای که در مورد تأثیر‌گذاری واکسن اسپوتنیک درمجله لنست منتشر شده است، بر تزریق واکسن در فاصله 21روز تأکید شده است، ادامه می‌دهد: شرکت سازنده واکسن اسپوتنیک تا امروز همچنان تأکید بر تزریق دوز دوم در فاصله 21روز را دارد و صحبتی درباره تزریق در روز بیست و هشتم نکرده است. 
هاشمیان با ابراز نگرانی درباره اینکه ممکن است تزریق دیرتر دوز دوم بر عملکرد واکسن اثر منفی داشته باشد، می‌گوید: اگر مطالعه این چنینی در مورد واکسن روسی صورت گرفته، ضرورت دارد نتایج مطالعات در اختیار کارشناسان قرار گیرد.

تعویق زمان تزریق مبنای علمی ندارد
مصطفی نوری زاده، دانشیار دانشکده بیوتکنولوژی دارویی دانشگاه بولنت اجویت ترکیه نیز در گفت‌وگو با همشهری از تصمیم وزارت بهداشت در به تعویق انداختن تزریق دوز دوم واکسن روسی انتقاد می‌کند و می‌گوید این تصمیم مبنای علمی ندارد: براساس پروتکلی که شرکت اسپوتنیک برای اثربخشی بیشتر واکسن اعلام کرده است، تزریق دوز دوم واکسن بعد از 21روز از تزریق دوز اول است. نمی‌توان به‌دلیل شباهت پلتفرم ساخت واکسن با واکسنی دیگر دستورالعمل استفاده از یک واکسن را بدون گذراندن مراحل علمی و تأیید عملکرد و کارایی، تغییر داد. به‌گفته وی، در واکسن روسی از 2 نوع ادنو ویروس انسانی AD5 و AD26 استفاده شده است درحالی‌که در واکسن آستروزنکا که مسئولان وزارت بهداشت دلیل تصمیم به تعویق 7روزه تزریق دوز دوم را شباهت واکسن روسی به آن اعلام کرده‌اند، از یک ادنو ویروس شامپانزه به شناسه CHADOX1 استفاده شده است. او توضیح داد: در ترکیه، واکسنی که اکنون در حال تزریق به مردم است درفرایندی چند ماهه مورد کارآزمایی قرار گرفته و با تزریق واکسن به هزاران نفر و بررسی مقدار ایمنی بخشی، زمان تزریق دوز دوم تغییر کرده است. در ایران چنین شرایطی وجود ندارد؛ چرا که حتی به اندازه‌ای واکسن وارد کشور نشده یا زمانی از آغاز تزریق واکسن نگذشته است که بتوان با کارآزمایی آن زمان تزریق دوز دوم را افزایش داد. بنابراین، اهمیت دارد که براساس پروتکل اعلامی شرکت، تزریق دوز دوم مطابق با دستورالعمل شرکت سازنده در روز بیست و یکم انجام شود.