صنعت
آب‌شیرین‌کن‌ها به کمک صنعت می‌آیند
برخی از مسئولان معتقدند استقرار صنایع با نیاز آبی بالا بحران کم‌آبی را در استان تشدید نمی‌کند
فریده ستایشگر| گرگان ـ خبرنگار:
در یک دهه گذشته به سبب بروز عواملی همچون گرمایش زمین و تغییرات پرشتاب اقلیمی، رژیم بارش‌ها دچار دگرگونی شدیدی شده است. مدیریت نادرست در بخش مصرف آب و بهره‌وری پایین در بخش کشاورزی به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده را نیز باید به این شرایط اضافه کرد. در چنین اوضاعی بحران کم‌آبی بیش از هر زمان دیگری رخ می‌نماید و نتیجه‌اش را می‌توان در قطعی مکرر آب آشامیدنی در برخی شهرها و روستاها دید.
حفاظت محیط‌زیست مجوز نمی‌دهد
در چنین شرایطی که کشور و البته برخی استان‌ها از جمله گلستان دچار بحران کم‌آبی هستند، توسعه صنعتی نیز چالش‌هایی به وجود آورده است. مجوز ساخت صنایعی که نیاز آبی بالایی دارند طبق گفته‌های «عیسی کلانتری»، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست، ممنوع شده است. او در این باره گفته است: «نباید هیچ بار جدیدی بر بیلان آبی کشور اضافه کنیم و از این پس به هیچ صنعت آب‌بری در مناطق بی‌آب یا کم‌آب کشور مجوز نمی‌دهیم». بحران کم‌آبی گلستان در سال‌های اخیر خشکسالی‌های متعددی را پشت سر گذاشته است و در سال آبی جاری هم ذخیره سدهای آن نسبت به مدت مشابه سال قبل 35 درصد کاهش را نشان می‌دهد. چند سالی است که با تغییر رویکردها و محورهای توسعه استان، صنعت به عنوان یک پیشران مورد توجه قرار گرفته است، اما مسئولان عمدتا از صنایعی سخن می‌گویند که آب‌بر هستند و راه‌اندازی آنها با شرایط کنونی استان شاید چندان معقول و منطقی به نظر نرسد.
برخی از کارشناسان به دلیل مشکلات کم‌آبی که گریبانگیر استان شده است، اجرای طرح‌هایی مانند کارخانه فولاد و احداث شهرک صنعتی متالورژی را چندان موفق نمی‌دانند. اما برخی مسئولان و صاحب‌نظران هم معتقدند گلستان ظرفیت‌هایی مانند دریای خزر دارد که می‌توان با بهره‌گیری از آن چنین صنایعی را در برخی مناطق استان مستقر کرد.
مشکلی برای تأمین آب بخش صنعت وجود ندارد
معاون آب منطقه‌ای استان در این باره به همشهری گفته بود: سهم بخش صنعت در کل کشور 2 درصد آب استحصالی است و در استان هم این میزان 2 تا 3 درصد است، البته این بدین معنا نیست که این میزان آب در حال استفاده است بلکه این میزان آبی است که برای صنعت کنار گذاشته شده است. مثلا در سد گلستان 5 میلیون مترمکعب آب را برای صنعت پیش‌بینی کردیم اما صنعتی شکل نگرفته است که بتواند از آن استفاده کند.
«سیدمحسن حسینی» افزود: برای اینکه آب مورد نیاز بخش صنعت تأمین شود از سال 86 تاکنون تخصیص جدید آب برای بخش کشاورزی نداشتیم. بخشی از آب باقیمانده را هم برای صنعت و آشامیدن که هر 2 لازم است در نظر گرفتیم. به طور کلی در هر نقطه‌ای که صنعتگر وارد شود ما این امکان را داریم که به سرمایه‌گذار اجازه دهیم یک چاه کشاورزی خریداری کند و پس از تغییر نام آن را مسدود می‌کنیم تا در نقطه‌ای که می‌خواهد صنعت مستقر شود چاه دیگری حفر شود. همچنین در سدهایی مانند گلستان، بوستان، نگارستان و حتی نرماب که در حال ساخت است بخشی از آب ذخیره‌شده را برای تخصیص بخش صنعت در نظر گرفتیم.
به این ترتیب آبی که مهار می‌شود برای استفاده صنعت و از جمله برخی از صنایع بزرگ پیش‌بینی شده است، اما درباره صنایعی که خیلی آب‌طلب باشند مانند فولاد و متالورژی بنا داریم روی شیرین‌سازی آب دریا کار کنیم. سرمایه‌گذارانی هم هستند که تمایل دارند تا تأسیسات آب‌شیرین‌کن را در کنار دریای خزر مستقر کنند. با این کار آب مورد نیاز صنایعی که در منطقه ویژه اقتصادی یا منطقه آزاد تجاری مستقر می‌شوند تأمین خواهد شد. اگر این الزامات فراهم شود و همه‌چیز براساس برنامه‌ریزی پیش برود مشکلی در زمینه تأمین آب این صنایع نخواهیم داشت.
استفاده از آب‌شیرین‌کن به عنوان راهکار اصلی
«حسینقلی قوانلو» رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در خصوص راهکارهای این مسأله گفت: اجرای طرح‌های آب‌شیرین‌کن در سواحل یکی از این راه‌هاست که در این باره مذاکراتی با شرکت گروه «مپنا» انجام شده است و می‌توان از آب خزر برای صنایع استفاده کنیم.
هرچند مسئولان معتقدند با وجود کم‌آبی در استان استقرار صنایعی مانند فولاد این بحران را تشدید نمی‌کند اما برخی از کارشناسان هم می‌گویند: استقرار این‌گونه صنایع می‌تواند فشار مضاعفی را بر بدنه آبی استان وارد کند. آنان معتقدند اجرای طرح‌های آب‌شیرین‌کن گرچه می‌تواند این مشکل را تا حدودی برطرف کند، اما هزینه تولید و انتقال آب چندان صرفه اقتصادی برای این مسأله متصور نیست. در شرایطی که شهرها و روستاهای استان حتی در مناطق ساحلی درگیر کم‌آبی است، استفاده از طرح‌های آب‌شیرین‌کن برای تأمین آب آشامیدنی می‌تواند موضوعیت بیشتری داشته باشد.
گلستان جزو استان‌های ممنوعه نیست
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در این باره گفت: ممنوعیت صدور مجوز برای صنایعی که نیاز آبی بالایی دارند در مناطق درگیر با بحران کم‌آبی مربوط به امسال نیست، بلکه حدود 3 تا 4 سال است که این ممنوعیت اعمال می‌شود.
«حسینقلی قوانلو» افزود: حفاظت محیط‌زیست برای ایجاد صنایع آب‌بر فقط در سواحل جنوبی کشور و در استان‌هایی مانند گلستان که در حاشیه خزر قرار گرفته‌اند، مجوز صادر می‌کند. وی با بیان اینکه گلستان جزو استان‌های ممنوعه برای ایجاد صنایع آب‌بر نیست اظهار کرد: بین 3 استان شمالی کشور، گلستان شرایط مطلوب‌تری برای استقرار این صنایع دارد و اراضی ساحلی آن مناسب برای این کار است. از سویی دیگر حدود 180 هزار هکتار زمین لم‌یزرع در شمال استان وجود دارد که باید از این ظرفیت برای توسعه صنعتی استفاده کرد.
