یک بحران، چند راهکار

جغرافیای غالبا خشک و نیمه‌خشک، کاهش بارندگی‌ها در سال‌های اخیر و سوء‌مصرف آب توسط بخش‌های مختلف، باعث شده که بحث بحران آب به‌وجود بیاید یا دست‌کم مطرح باشد. قطعا ما تنها آدم‌هایی نیستیم که با این بحران دست‌به‌گریبان هستند. طبیعی‌است که دیگران نیز با این بحران‌ها دست‌وپنجه نرم کرده‌اند. اما آنها برای غلبه بر آن، چه راهکارهای موفقی را در پیش گرفته‌اند؟ بد نیست بخشی از راهکارهایی را که کارشناسان مناطق مختلف جهان پیشنهاد و تجربه کرده‌اند، مرور کنیم تا ببینیم که مدیریت بحران آب، می‌تواند شدنی باشد. بخش‌هایی از این راهکارها، از نظرسنجی 2مؤسسه معتبر پژوهشی از 1200کارشناس بین‌المللی آب در 80کشور جهان استخراج شده است.



الگوی مصرف را عوض کنید

این توصیه در بیشتر کشورهای جهان، شدنی‌است؛ به این شرط که غالب مردم با معضل کم‌آبی کنار بیایند و سبک زندگی متناسب با آن را در پیش بگیرند. اما در ایران، مصرف آب، داستان دیگری دارد. در همین تهران خودمان، از آب شرب برای حمام و شست‌وشوی ظروف و آبیاری باغچه‌ها، استفاده و درنهایت این آب‌ها تبدیل به فاضلاب می‌شود. این، در نوع خودش یک فاجعه بزرگ است.



فاضلاب‌ها را تصفیه کنید

کشورهایی همچون سنگاپور، در این زمینه پیشگام هستند. آنها آب پسماندها و فاضلاب‌ها را تصفیه و قابل استفاده می‌کنند. البته مشکل در مورد ایران، این است که مواد شیمیایی چون شوینده‌ها با این آب ترکیب می‌شود و تصفیه آن را مشکل می‌کند اما به هر حال تصفیه این آب‌ها، می‌تواند در دستور کار قرار بگیرد.



روش‌های مصرف آب در کشاورزی را اصلاح کنید

کمی کمتر از سه‌چهارم آب شرب دنیا در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ پس اگر بتوانیم برای آبیاری زمین‌های کشاورزی کاری بکنیم، اتفاق مهمی خواهد افتاد. آمریکا و استرالیا و بخش‌هایی از کشورهای آسیای‌مرکزی در این زمینه پیشگام هستند. متأسفانه سوءمصرف آب در کشاورزی ایران فوق‌العاده نگران‌کننده است.



قیمت آب واقعی‌تر شود

طبق آمارهایی که به دست‌ آمده، در بیشتر کشورهای ثروتمند جهان، وقتی قیمت آب بالاتر می‌رود، مصرف آن نیز معقول‌تر می‌شود و کاهش می‌یابد. در ایران نیز قیمت آب، واقعی نیست و کلی سوبسید بابت آن پرداخت می‌شود. درصورتی‌که این قیمت واقعی شود، مصرف آب با احتیاط بیشتری صورت خواهد گرفت.



سدهای کوچک ایجاد کنید

بخش اعظمی از نزولات آسمانی و آب‌های جاری هدر می‌رود و برای جلوگیری از این هدررفت، می‌توان از سدهای کوچک مخزنی استفاده کرد. هند و پاکستان در این زمینه کارهای مفیدی انجام داده‌اند. این سدها، به جمع‌آوری آب‌های سطحی و آب‌های مصرف‌شده در کشاورزی و امثالهم کمک خواهند کرد.



قوانین جدی و جدید و قاطع تصویب کنید

اگر در ایران کسی آب آشامیدنی را صرف شستن ماشینش کند، چه برخوردی با او خواهد شد؟ هیچ؛ چراکه اساسا قانونی در این زمینه وجود ندارد. تصویب قانون‌های جدید و نیز نظارت جدی بر اجرای آنها، می‌تواند از هدررفت و سوءمصرف آب‌ جلوگیری کند.



مصرف آب کارخانه‌های صنعتی را کاهش دهید

معروف است که می‌گویند آب صنعتی، کمی بیشتر از یک‌پنجم مصرف جهانی آب را به خودش اختصاص داده است. شرکت‌ها و کارخانه‌های بزرگ در این زمینه پیشتاز هستند. اگر بشود روش‌هایی برای بهره‌وری از این آب‌ها ایجاد کرد، کاهش چشمگیری در مصرف آب خواهیم داشت.
 


از دوش‌های پیشرفته استفاده کنید

در سوئد دوش‌هایی ابداع شده که می‌تواند آب استفاده‌شده را به ‌صورت خودکار تا 90درصد تصفیه و دوباره وارد چرخه مصرف کند. متأسفانه بیشتر آب استفاده‌شده در حمام‌های ایرانی، راهی فاضلاب می‌شود درحالی‌که می‌تواند کارکرد کشاورزی یا شست‌وشو و... داشته باشد.



از آب باران استفاده کنید

همه ما می‌دانیم که آب باران می‌تواند به ‌صورت مستقیم یا بهداشتی‌شده، برای شرب مورد استفاده قرار بگیرد ولی نکته اینجاست که هیچ طرحی برای جمع‌آوری این آب‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. در روزگار قدیم، ناودان‌ها و نیز سقف‌هایی طراحی شده بود که آب باران را به یک مخزن هدایت می‌کرد و این یکی از راهکارهای اجراشده برای استفاده از آب باران بود اما هم‌اکنون این راهکارها کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.



از فناوری هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کنید

با بهره‌مندی از تکنولوژی هسته‌ای، می‌توان میزان مصرف آب را در تولید محصولات کشاورزی، از طریق ایجاد تغییر در ویژگی‌های این محصولات، کاهش داد. همچنین با استفاده از انرژی باد و خورشید و امثالهم که جغرافیای نیمه‌خشک ایران از آن سرشار است، می‌توان نیاز به سوخت‌های فسیلی را کاهش داد و به‌این‌ترتیب از مصرف آب در نیروگاه‌ها و نیز تغییرات آب‌وهوایی جلوگیری کرد.



روی اختراعات و تحقیقات این حوزه سرمایه‌گذاری کنید

بهره‌مندی از تاسیسات و ابزار مناسبی مانند همان دوشی که از آن صحبت کردیم یا دستگاه آب‌مقطرگیری بدون هدررفت، می‌تواند در صنعت و کشاورزی و زندگی روزمره ما در دستور کار قرار بگیرد و سرمایه‌گذاری در این زمینه‌ها می‌تواند منجر به اتفاقات مفیدی شود.