تجارت خارجی17.6 درصد کوچک‌ شد

تجارت خارجی ایران فراز و نشیب کرونا در 11‌ماه گذشته را با افت 17.65درصدی ارزش پشت سر گذاشته؛ افزایش تراز منفی تجارت از 343میلیون دلار در بهمن سال گذشته به 3.1میلیارد دلار در بهمن امسال برایند کارنامه صادرات و واردات کشور در 11‌ماه اخیر بوده است.
به گزارش همشهری، آخرین آمارهای ارائه‌شده از سوی گمرک ایران نشان می‌دهد در 11ماهه 1399، بالغ ‌بر 134میلیون تن کالا با ارزش 65میلیارد و 500میلیون دلار در حوزه تجارت خارجی مبادله شده که ۱۰۳ میلیون تن از آن به ارزش ۳۱ میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار جزو صادرات ایران و 31میلیون تن از آن به ارزش 34میلیارد و 300میلیون دلار جزو واردات ایران بوده است.

کاهش 21.2درصدی صادرات
اطلاعاتی که رئیس‌کل گمرک ایران در گفت‌وگو با رسانه‌ها مطرح کرده است، نشان می‌دهد در 11ماهه امسال، صادرات کالا از ایران نسبت به‌مدت مشابه در سال قبل ازنظر وزنی 17.8درصد و ازنظر ارزش 21.21درصد کاهش داشته است. به‌عبارت‌دیگر، کرونا و تحریم از ابتدای سال 1399تاکنون توانسته‌اند راه حدود یک‌پنجم صادرات ایران را سد کند.
بررسی آمارها نشان می‌دهد در این مدت، کشور چین همچنان بزرگ‌ترین مشتری کالاهای صادراتی ایران بوده و با واردات ۲۴میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالا از ایران به ارزش ۸ میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار در رتبه نخست فهرست مقاصد صادراتی ایران قرار گرفته است. در ادامه عراق با واردات ۲۳میلیون و ۹۰۰هزار تن کالا از ایران به ارزش ۶میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار در رتبه دوم قرار دارد و امارات متحده عربی با واردات ۱۴میلیون تن کالا از ایران به ارزش ۴میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار جایگاه سوم را به‌خود اختصاص داده است. در این بازه زمانی، رتبه چهارم مقاصد صادراتی ایران به کشور ترکیه تعلق گرفته است که ۵میلیون و ۹۰۰هزار تن کالا به ارزش ۲میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار از ایران وارد کرده است. 
همچنین افغانستان با واردات ۶میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا از ایران به ارزش ۲میلیارد و ۱۰۰میلیون دلار، پنجمین مشتری عمده محصولات ایران در 11ماهه 99بوده است. براساس آمارها، این 5کشور درمجموع 72درصد وزن و 75درصد ارزش صادرات ایران در 11ماهه 99را به‌خود اختصاص داده‌اند و ۵ قلم اول کالاهای صادراتی بنزین، گاز، میعانات، محصولات پتروشیمی و پسته بوده است.

افت 14.1درصد واردات
براساس آمارهای گمرک ایران، در 11ماهه امسال ۳۰میلیون و ۸۰۰هزار تن کالا به ارزش ۳۴میلیارد و ۳۰۰میلیون دلار وارد کشور شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ازنظر وزن ۶درصد و ازنظر ارزش ۱۵درصد کاهش داشته است. 
رئیس گمرک ایران می‌گوید: در 11ماهه امسال، رتبه نخست واردات کالا از ایران همچنان به چین تعلق داشته و این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری ایران ۳میلیون و ۲۰۰هزار تن کالا به ارزش ۸میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار به کشورمان صادر کرده است. در ادامه رتبه دوم بزرگ‌ترین صادرات کالا به ایران به امارات‌متحده عربی اختصاص داشته که از ابتدای سال‌جاری تا پایان بهمن‌ماه معادل ۴میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۸میلیارد و ۴۰۰میلیون دلار به ایران فروخته است. ترکیه با ۴میلیون و ۳۰۰هزار تن کالا به ارزش ۳میلیارد و ۸۰۰میلیون دلار و هند با ۲میلیون و ۱۰۰هزار تن به ارزش ۲میلیارد دلار در رتبه‌های سوم و چهارم بزرگ‌ترین فروشندگان کالا به جمهوری اسلامی قرار گرفته‌اند و آلمان نیز با یک‌میلیون و ۱۰۰هزار تن به ارزش یک‌میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به‌عنوان تنها کشور اروپایی حاضر در فهرست شرکای عمده تجاری ایران در رتبه پنجم مبادی وارداتی کشورمان قرار گرفته است. طبق آمار این 5کشور، درمجموع 50درصد از وزن و 72درصد از کل ارزش واردات ایران را به‌خود اختصاص داده‌اند.

سهم کالاهای اساسی در واردات
در یک سال گذشته علاوه بر موانع تحریم که با هدف محدودسازی اقتصاد ایران وضع شده‌اند، شیوع بیماری کوویدـ 19نیز به وضع محدودیت‌هایی در حوزه تجارت خارجی منجر شد و برای مدتی به‌خصوص مبادلات منطقه‌ای ایران با کشورهای همسایه را تحت‌تأثیر قرار داد. این محدودیت‌ها و موانع، حوزه واردات کالای ایران را نیز مورد تأثیر قرار دادند، اما با وجود اینکه بنا به ضرورت حفظ منابع ارزی کشور در دوره جنگ اقتصادی، ممنوعیت‌های قابل‌توجهی برای واردات کلاً وضع شد، باز هم میزان کاهش واردات نسبت به کاهش صادرات کمتر بود. یکی از دلایل اصلی این اتفاق، تمرکز دولت بر واردات کالاهای اساسی و نهاده‌های دامی بوده است. 
آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد در 11ماهه گذشته، از مجموع کالاهای وارداتی به کشور در این بازه زمانی ۲۱ میلیون و ۴۰۰ هزار تن کالا معادل 69.5درصد از کل وزن واردات کشور و ۱۱میلیارد دلار معادل 32درصد از مجموع ارزش واردات کشور به کالاهای اساسی اختصاص داشته است.