بازی با پول کثیف
کارشناسان و مربیان بسکتبال و والیبال میگویند شرطبندی و تاثیرات منفی آن از فوتبال به والیبال و بسکتبال هم سرایت کرده است
لیلی خرسند ـ روزنامه‌نگار
شرطبندی؛ این واژه چند سالی است که به ورزش اضافه شده. اگر تا دیروز فقط صحبت از شرطبندی در فوتبال بود، حالا نتایج بعضی از مسابقات بسکتبال و والیبال در لیگ‌های برتر و دسته‌یک به حدی مشکوک است که بعضی‌ها با اطمینان میگویند این نتایج تحت تاثیر شرطبندی است. کسانی که موضوع شرطبندی در والیبال و بسکتبال را مطرح می‌کنند، کم نیستند ولی هیچ کدام مدرک معتبری برای اثبات حرفشان ندارند. با این حال اضافه شدن والیبال و بسکتبال به منوی سایت‌های شرطبندی تایید می‌کند عده‌ای از پیش‌بینی نتایج بازی‌ها سود مالی می‌برند. شاید گفته شود این کار چه ایرادی دارد؟ به خصوص اینکه در بعضی از رشته‌ها مثل سوارکاری شرطبندی رسمی برگزار می‌شود. سوای بحث حلال و حرام شرعی آن، ایراد به این است که بعضی از بازیکنان به خواست سایت‌ها یا بعضی از کسانی که شرط می‌بندند، بازی می‌کنند.
روال عادی در شرطبندی این است که اتفاقات بازی، برنده و بازنده، امتیازات و... را پیش‌بینی کنی و اگر پیش‌بینی‌ات درست بود، مبلغی را که شرط بسته بودی، ببری. اما در پشت پرده اتفاقات دیگری می‌افتد؛ سایت‌ها یا خود کسانی که شرط‌های عجیب و غریب می‌بندند، از بازیکنان می‌خواهند به خواست آنها بازی کنند و مبلغ قابل توجهی به دست بیاورند. این مبالغ به قدری بالاست که بازیکنان وسوسه می‌شوند، به‌خصوص آنهایی که در لیگ‌های دسته پایین بازی می‌کنند و دستمزد پایین می‌گیرند. به خاطر همین است که وقتی در سِت پنجم از یک بازی والیبال یک بازیکن چند بار پشت هم توپ را به تور می‌زند یا در دو سه دقیقه اول یک بازی بسکتبال، فقط یک شوت وارد سبد می‌شود، عده‌ای با اطمینان میگویند بازیکنان هم‌دست شده‌اند تا پولی جابه‌جا شود.
چندی پیش علی باهران و ایمان زندی در یک لایو اینستاگرامی شرطبندی در لیگ‌های بسکتبال را بررسی کردند، ساسان خداپرست از بلایی گفت که شرطبندی بر سر والیبال آورده و ناخدا مهری دست یکی از شرط‌بندان در لیگ‌یک والیبال را رو کرد. باهران و زندی از بازیکنان قدیمی تیم ملی بسکتبال معتقدند بعضی از اتفاقات در مسابقات بسکتبال، به خاطر این است که بعضی از بازیکنان و حتی مربیان با سایت‌های شرطبندی همکاری می‌کنند. زندی که تا فصل قبل در لیگ برتر بازی می‌کرد، مدعی شده است که خودش با پیشنهاد یکی از سایت‌های شرطبندی روبه‌رو شده بود: «2 سال پیش یکی از بازیکنان از طرف یکی از سایت‌های شرطبندی برای من پیغام آورده بود که اگر بچه‌های دیگر تیم همکاری کنند، ما هستیم. شماره تماس هم داده بودند.» این یعنی از 2 سال قبل بسکتبال درگیر شرطبندی بوده است.
درسایت‌های شرطبندی پیش از این شرطبندی سر بازی‌های NBA باب بود. اینکه بازی با چه امتیازی به پایان می‌رسد، کدام بازیکن امتیاز بیشتری می‌گیرد، چند بازیکن 5خطایی می‌شوند. در لیگ‌های ایران هم سر این موارد شرط بسته می‌شود اما بعضی از اتفاقات بیش از حد مشکوک هستند. مثلا بعید است که در یک بازی 5بازیکن 5فوله شوند یا باخت تیم قوی به تیم انتهای جدولی هرازگاهی اتفاق می‌افتد اما تکرار بیش از حد این شکست‌ها تایید می‌کند که خبرهایی هست. آیدین مقیمی، گزارشگر و کارشناس بسکتبال به همشهری می‌گوید: «شرطبندی در بسکتبال قطعا وجود دارد، نشانه‌اش هم نتایج غیرعادی آخر فصل است. تیم مدعی قهرمانی که بدون باخت است، چرا باید به تیم ته‌جدولی ببازد؟ یا یک بازیکن سوپراستار چرا باید در یک بازی یک امتیاز هم به دست نیاورد؟!» آنهایی که شرطبندی در لیگ‌های بسکتبال را تایید می‌کنند، میگویند فدراسیون در جریان شرطبندی هست. چراکه تا سال قبل نتایج آنلاین روی سایت فدراسیون منتشر می‌شد اما برای جلوگیری از سوءاستفاده شرط‌بندان این نتایج زنده حذف شد. با این حال مقیمی می‌گوید فدراسیون برای مقابله با شرطبندی کار خاصی انجام نداده است: «نماینده‌های بعضی از بنگاه‌های شرطبندی در سالن حضور دارند و اتفاقات را لحظه به لحظه گزارش می‌کنند. بیشتر آنها هم شناخته‌شده هستند، اما کسی دغدغه این را ندارد که بخواهد با آنها مقابله کند.»
700میلیون برای یک شرط؟
با توجه به پایین بودن دستمزد بازیکنان –به‌خصوص آنهایی که در لیگ‌های دسته پایین بازی می‌کند- ایمان زندی به بعضی از بازیکنان حق می‌دهد که با سایت‌های شرطبندی همکاری کنند: «بازیکنی که برای یک فصل 30، 40میلیون تومان می‌گیرد، در مقابل پیشنهاد 700میلیون تومانی وسوسه می‌شود. بازیکن 10، 12دوره لیگ بازی کند، این دستمزد را نمی‌تواند بگیرد اما با یک حرکت و در همکاری با یک سایت شرطبندی، یک‌شبه به این همه پول می‌رسد.» اما این همه پول از کجا به بازیکن می‌رسد؟ کاربران سایت طبق اتفاقات عادی بازی شرط می‌بندند اما یک یا چند بازیکن هم‌دست می‌شوند تا اتفاقات بازی غیر از چیزی باشد که شرط‌بندان پیش‌بینی کرده‌اند. در این شرایط پول‌هایی که کاربران داده‌اند بین سایت و بازیکن تقسیم می‌شود. بعضی از مواقع یکی از شرط‌بندان با خود بازیکنان وارد معامله می‌شود، روی یک مورد خاص و غیرقابل‌پیش‌بینی شرط می‌بندد و از بازیکنان می‌خواهد تا طبق شرط او بازی کنند. اما آیا مربیان و داوران هم در بازی شرط‌بندان نقشی دارند؟ مقیمی می‌گوید آنها هم بعضی از مواقع شرط می‌بندند: «حتما داوران و مربیان هم شرطبندی می‌کنند. اگر در یک بازی 3بازیکن 5خطایی شوند عادی است اما در یک بازی 2 بازیکن به طرز مشکوکی 5خطایی شدند تا تعداد بازیکنان 5خطایی 5نفر شود. یا اینکه یک مربی چرا باید ستاره تیمش را در امتیاز 18 بازی روی نیمکت بنشاند؟ بعضی از باخت‌های تیم‌ها هم عجیب است. شاید این باخت‌ها خواست مربی هم باشد، بعید نیست.»
شرط‌بندان حامی دارند؟
در والیبال هم ساسان خداپرست که تا چندی پیش سرمربیگری تیم آذرباتری ارومیه را داشت، درباره شرطبندی می‌گوید: «شرطبندی پدر والیبال را درآورده.» در لیگ‌یک والیبال، سرمربی ملوان دست یکی از شرط‌بندان را رو کرد. ناخدا مهری، سرمربی تیم دسته‌یکی ملوان انزلی در یکی از بازی‌های تیمش از ماموران نیروی انتظامی خواست تا فردی را که روی سکو نشسته بازداشت کنند. این فرد و پاسور تیم ملوان متهم به شرطبندی بودند. البته با توجه به پیشرفتی که والیبال در سال‌های اخیر داشته، دستمزد زیادی به بازیکنان داده می‌شود و خیلی‌ها بعید می‌دانند که بازیکنان والیبال با شرط‌بندان همکاری داشته باشند. جمشید حمیدی، کارشناس والیبال می‌گوید: «بعید می‌دانم در لیگ برتر از این خبرها باشد. هر چه هست در لیگ یک است.» اما خداپرست می‌گوید در لیگ‌برتر هم شرطبندی هست: «شرطبندی در لیگ‌یک بیشتر است چون آنجا درآمد بازیکنان کمتر است. در لیگ برتر هم اینطور نیست که به‌خاطر پول کسی شرط نبندد. 30بازیکن لیگ برتری داریم که خیلی خوب پول می‌گیرند ولی این پول به همه نمی‌رسد، بعضی از بازیکنان برای یک فصل 50، 60میلیون تومان و حتی کمتر درآمد دارند. بازیکنی که 40میلیون تومان می‌گیرد به خودش می‌گوید دو تا شرط ببندم دو برابر قراردادم پول دستم را می‌گیرد.» حمیدی معتقد است این شرط‌بندان حامیانی دارند، حامیانی که در ورزش قدرت دارند: «در روزهای کرونایی که تماشاگری در سالن نیست، همه بازی‌ها هم پخش مستقیم نمی‌شود، چطور بعضی از بازی‌ها تحت‌تاثیر شرطبندی قرار می‌گیرد؟»
طبق گفته‌های ساسان خداپرست، شرطبندی از 3سال قبل وارد والیبال شده است: «با اطمینان می‌توانم بگویم که از سال1396 شرطبندی وارد لیگ والیبال ایران شده است. چند بازیکن هستند که این کار را انجام می‌دهند و به تیم و به‌خصوص به مربی لطمه می‌زنند. 20بازیکن فدای خواسته‌های یکی دو بازیکن می‌شوند که قصدشان به دست آوردن چند میلیون تومان پول است.» اما چقدر پول در یک شرطبندی والیبالی جابه‌جا می‌شود؟ خداپرست می‌گوید: «من شنیده‌ام که یک بازیکن در یک بازی 50میلیون تومان می‌گیرد. بیشتر این اتفاقات در بازی‌هایی می‌افتد که نتیجه خیلی روی جایگاه تیم تاثیر نمی‌گذارد. شده که تیم قوی به تیم ضعیف ببازد اما چرا این اتفاق در این چند سال زیاد تکرار می‌شود؟ چرا یک بازیکن در ست پنجم، یعنی حساس‌ترین ست بازی، سه چهار بار پشت سر هم توپ را به تور می‌زند؟» خداپرست می‌گوید کاملا مشخص است که این بازیکنان چه کسانی هستند: «مربی و دیگر بازیکنان تیم متوجه می‌شویم که چه بازیکنانی شرط بسته‌اند. از نوع بازی بازیکن همه چیز معلوم است. سال قبل تیم ما در لیگ‌یک بازی می‌کرد. نظر من این بود که دو سه نفر باید اخراج شوند. باشگاه همراهی نکرد. از اول فصل کارشان شرطبندی بود. همه بازیکنانی که این کار را انجام می‌دهند، تقریبا شناخته‌شده هستند. اسمشان را خیلی‌ها می‌دانند. آنها هر سال با هم به یک تیم می‌روند.» این نگرانی وجود دارد که شرطبندی وارد رشته‌های دیگر هم بشود. بعضی از بنگاه‌ها و سایت‌های شرطبندی، آموزش شرطبندی در کشتی، هندبال و... را در میان آموزش‌های دیگرشان گنجانده‌اند.
