رکوردشکنی دوباره نفت

به‌دنبال آغاز روند صعودی قیمت نفت از هفته گذشته، دیروز قیمت هر بشکه نفت رکورد 3ماه گذشته را شکست و به مرز 64دلار رسید. آیا قیمت نفت هم مانند مس، تحت‌تأثیر جهان پس از واکسن کرونا، وارد یک ابرچرخه می‌شود؟ 
به گزارش همشهری، تازه‌ترین آمارها از کاهش ذخایر نفتی آمریکا خبر می‌دهد، میزان عرضه نفت اعضای اوپک هم با کاهش مواجه شده است؛ با این حال تحلیلگران می‌گویند: امیدواری به رشد اقتصادی جهان، به‌دلیل کشف واکسن کرونا و تزریق منابع مالی از دولت‌ها برای ایجاد شوک اقتصادی، می‌تواند به رشد بیشتر قیمت نفت منجر شود.
کمتر کارشناسی پیش‌بینی می‌کرد قیمت نفت به سرعت خود را به مرز 64دلار برساند اما این اتفاق دیروز رخ داد به‌ویژه آنکه برخی خبرهای موقتی یا فصلی در کنار عوامل بنیادین به این رشد قیمت کمک کردند. دیروز عربستان اعلام کرد پهپادی مملو از مواد منفجره را سرنگون کرده و این مسئله نگرانی از تنش‌های تازه در خاورمیانه را افزایش داد این خبر در کنار عوامل بنیادین یک شوک تازه برای قیمت نفت بود و موجب شد قیمت هر بشکه نفت برنت به 63دلار و 35سنت برسد اما این همه ماجرا نیست و ریشه‌های بنیادی افزایش قیمت دلار را باید در عوامل دیگری جست‌وجو کرد.

عوامل بنیادین رشد قیمت دلار 
تحلیل‌های موجود نشان می‌دهد دست‌کم 3عامل پر قدرت در افزایش قیمت نفت نقش کلیدی داشته‌اند. نخستین عاملی که به محرک اولیه رشد قیمت نفت تبدیل شد کاهش عرضه اعضای اوپک، به‌ویژه عربستان، بود. عربستان چندی پیش در واکنش به دورنمای تهدیدآمیز تقاضا، متعهد شد در ماه‌های فوریه و مارس تولیدش را تا یک‌میلیون بشکه در روز کاهش دهد همین موضوع زمینه‌های اولیه را برای کاهش عرضه و رشد قیمت نفت فراهم کرد. اما این فقط نخستین عامل است. عامل بعدی به کشف واکسن کرونا و افزایش امیدواری به رشد اقتصادی جهان مربوط است. شیوع کرونا در یک سال گذشته به کاهش شدید مصرف در جهان منجر شده بود و اکنون با آغاز واکسیناسیون این امیدواری ایجاد شده است که اقتصاد جهان وارد چرخه بهبود شود و همین عامل می‌تواند بار دیگر بر سطح تقاضا در جهان بیفزاید. ضمن اینکه این روزها اغلب دولت‌ها مشغول تصویب بسته‌های تزریق و مشوق‌های مالی برای تزریق به اقتصاد هستند. تزریق منابع مالی دولت‌های اروپایی، آسیایی و آمریکایی می‌تواند به رشد اقتصادی منجر شود که مهم‌ترین محرک برای افزایش تقاضا برای خرید نفت در جهان است. مهم‌ترین بسته اقتصادی که زمینه تزریق آن فراهم شده است تزریق یک تریلیون و ۹۰۰میلیارد دلاری دولت آمریکا است که می‌تواند اقتصاد دنیا را به تحرک وادارد و به افزایش تقاضا برای نفت منجر شود. سومین عاملی که به زعم تحلیلگران خارجی در افزایش قیمت نفت اثر داشته کاهش سطح ذخایر نفتی آمریکا به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازار‌های مصرف نفت است.کاهش این ذخایر می‌تواند سطح تقاضا را افزایش دهد.حالا اما در کنار این سه عامل دیروز انتشار خبر‌هایی در مورد افزایش تنش در خاورمیانه شوکی موقت به بازار نفت وارد کرد و موجب شد قیمت نفت به مرز 64دلار برسد.
دیروز نیروهای ائتلاف به سرکردگی عربستان سعودی در جنگ یمن اعلام کردند یک پهپاد مسلح به مواد انفجاری را که به‌سوی عربستان سعودی پرواز می‌کرد، رهگیری و نابود کرده‌اند. این خبر بیم افزایش تنش‌ها در خاورمیانه را برانگیخت و باعث خریدهای بیشتر در بازار نفت شد.
کازوهیکو سایتو، تحلیلگر بین‌المللی بازار نفت در این‌باره می‌گوید: افزایشی که دیروز در ابتدای معاملات بازار نفت مشاهده شد، تحت‌تأثیر خبر افزایش تنش‌ها در خاورمیانه بود اما بازارهای نفت تحت‌تأثیر افزایش امیدها به تصویب بسته کمک مالی کرونایی در آمریکا و تسهیل محدودیت‌های قرنطینه، روند صعودی پیدا کرده‌اند. ساتورو یوشیدا تحلیلگر بازار نفت نیز معتقد است: با عرضه پول ارزان و سیاست‌های «تسهیل پولی» که در سراسر جهان به اجرا گذاشته شده و عرضه محدود اوپک پلاس و تولیدکنندگان نفت آمریکا، قیمت نفت ممکن است تا مرز ۷۰دلار در هر بشکه پیشروی کند.

ورود نفت به ابرچرخه کالایی
همزمان با رشد دوباره قیمت نفت برخلاف پیش‌بینی‌ها اکنون این پرسش مطرح شده است که با درنظر گرفتن عوامل بنیادی و فصلی قیمت نفت تا کجا رشد خواهد کرد؟ این پرسش به این دلیل مطرح شده که پیش از این بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول میزان رشد قیمت نفت را در سال‌جاری میلادی حداکثر بین 50تا 55دلار پیش‌بینی کرده بودند اما قیمت نفت برخلاف این تحلیل‌ها پیش رفت. جف کیوری، رئیس پژوهش کالایی گلدمن ساکس معتقد است بازار نفت در آستانه ورود به یک ابرچرخه کالایی است.
کیوری در مصاحبه با پلتس استدلال می‌کند: نباید نفت را به‌صورت ایزوله تحلیل کرد و بر وابستگی درونی کالاهایی از این دست تأکید می‌کند. بر همین مبنا، او معتقد است ریسک‌های صعودی نفت به‌شدت قوی هستند و احتمال دارد قیمت نفت هم مانند مس در جریان یک چرخه بزرگ کالایی قرار گیرد؛ ابرچرخه‌ای که یادآور جهش قیمت‌ها در دهه 1970میلادی است.
جف کیوری معتقد است فلزات کلیدی مانند مس پیش از این در سطوح ابرچرخه قرار گرفته و ماجرای افزایش قیمت‌ها تازه شروع شده است. او با طرح این سؤال که آیا قیمت نفت 150دلار بر بشکه بازمی‌گردد، ‌می‌گوید: نمی‌دانم زیرا ما داریم در مورد یک قیمت‌گذاری مجدد حرف می‌زنیم و همه‌‌چیز باید دوباره قیمت‌گذاری شود با این حال او هشدار می‌دهد: در این بازار روندهای افزایشی زیادی در پیش است و ما به‌دلیل یک تغییر ساختاری صعودی در تقاضا شاهد ظهور یک ابرچرخه هستیم.
به‌گفته او عوامل ایجاد تغییر در تقاضا و شرایط به‌وجود آمدن این ابرچرخه بیشتر از اینکه مانند رالی قیمتی اوایل دهه اول این قرن باشد، شبیه روندی است که در دهه 1970رخ داد. او توضیح می‌دهد:تنش‌های آن دوره را که به‌دلیل فقر و ناآرامی‌های اجتماعی به اجرای سیاست‌های بازتوزیع منجر شد، می‌توان با فشارهای تغییرات اقلیمی هم‌اکنون مقایسه کرد. علاوه بر این، کیوری درخصوص زنجیره عرضه هم معتقد است: جنگ سرد آمریکا و شوروی سابق در دهه70 را می‌توان مشابه مشکلات فعلی آمریکا و چین تصور کرد.
او درباره تشابهات این 2دوره می‌گوید: تابستان گذشته زمان خرید چین برای پر کردن ذخایر استراتژیک غلات، مس و نفت بود. وقتی به این فکر کنیم که اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها چه زمانی همه ذخایر استراتژیک‌شان را ساختند می‌بینیم که این اتفاق در دهه1970 رخ داده است که مشابه شرایط فعلی است.
کیوری همچنین درگفته‌هایی برخلاف دیدگاه‌های رایج می‌گوید: بسته‌های عظیم محرک اقتصادی برای توسعه انرژی‌های سبز تأثیری غیرمستقیم برای افزایش تقاضای نفت خواهد داشت.
او همچنین بر این باور است که قیمت نفت را نمی‌توان جدا از قیمت سایر مواد پایه(کامودیتی) درنظر گرفت.به طور مثال قیمت مس برای تخمین چشم‌انداز نفت حیاتی است. درحالی‌که گلدمن ساکس هدف قیمتی مس را 10هزار دلار می‌بیند، که با نفت 65دلاری همبستگی دارد.
او با بیان اینکه قیمت مس ممکن است به 40هزار دلار هم برسد می‌افزاید: ما هیچ مسی نداریم، موجودی‌های مس بزرگ‌ترین کاهش قابل مشاهده را در 5هفته گذشته ثبت کرد، قیمت‌ها به سطوح ابرچرخه رسیده و هنوز داستان برقی‌سازی‌ جهان آغاز نشده است.
پیش از این کریس میجلی، رئیس بخش تجزیه و تحلیل اس‌اند‌پی گلوبال پلتس هم درباره رشد قیمت نفت گفته بود: بازار نفت در حال وارد شدن به یک ابرچرخه است با این حال، ممکن است برای اعلام یک ابرچرخه کامل اندکی زود باشد چراکه موانعی مانند نرخ بالای ابتلا به کووید-19 برسر ورود به ابرچرخه وجود دارد. به‌گفته او تقاضا در حال بازیابی است به همین دلیل قیمت بسیاری از مواد پایه(کامودیتی) شامل زغال سنگ بیش از 20درصد نسبت به  اواخر فصل سوم سال گذشته رشد کرده‌اند.