یادداشت
کرکس حفاظتشده؛ قربانی هجوم معادن
محمدابراهیم مسعودی- سخنگوی ستاد مردمی احیای کرکس (سماک)
منطقه کرکس طی مصوبه شماره۲۷۸ شورای‌عالی محیط‌زیست مورخ 12/11/1386 با مـساحت ۱۱۴۵۸۰هکتار به‌عنوان منطقه حفاظتشده اعلام شد. این منطقه در غرب شهر نطنز و در شهرستان‌های نطنز و شاهین‌شهر و میمه اصفهان واقع است. منطبق بر قوانین محیط‌زیستی، منطقه حفاظتشده به محدوده‌ای از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل و مرتع و دشت و آب و کوهستان اطلاق می‌شود که از لحاظ ضرورت حفظ و تکثیر نسل جانوران وحشی یا حفظ و یا احیای رستنی‌ها و وضع طبیعی آن دارای اهمیت خاص بوده و تحت حفاظت قرار می‌گیرد.
وجود کوه‌های بلند نظیر رشته‌کوه کرکس و قله بلند آن، موجب تغییرات پردامنه آب‌وهوایی در این منطقه شده است. منطقه کرکس یکی از بهترین زیستگاه‌های طبیعی فلات مرکزی ایران است. به‌طوری که شامل مجموعه ارتفاعات سنگلاخی و بسیار مرتفع و همچنین تپه ماهورهایی است که این ارتفاعات در قسمت‌های مختلف، دشت‌های جلگه‌ای کوچک را احاطه کرده‌اند.
مطابق ماده11 قوانین مناطق حفاظتشده، قطع اشجار و بوته‌کنی و تجاوز و تخریب محیط‌زیست و خارزنی و زغال‌گیری و به‌طور کلی هر عملی که موجب از بین رفتن رستنی‌ها و تغییر اکوسیستم شود در پناهگاه‌های حیات‌‌وحش و مناطق حفاظتشده که اراضی آن متعلق به دولت باشد، بدون اجازه ممنوع است.
هم‌اکنون 69معدن سنگ در منطقه کوهستانی کرکس فعال است که تاریخ صدور پروانه بهره‌برداری 19معدن قبل از سال1386 بود و 50معدن نیز پس از اعلام منطقه، به‌عنوان منطقه حفاظتشده پروانه بهره‌برداری دریافت کرده‌اند که فعالیت آنها مخالف قانون مناطق حفاظتشده است.
در بررسی‌ها و کارشناسی‌های به‌عمل‌آمده توسط تیم‌های مهندسی و حقوقی از 11معدن فعال در بخش طرقرود نطنز، مشخص شد 90درصد از معادن مذکور حداقل فاصله 500متری (به شرط عدم‌آتشباری) از باغات و مزارع و مناطق مسکونی را رعایت نکرده‌اند. 82درصد از معادن مورد مطالعه به حریم باغات و مزارع و مناطق مسکونی تعدی کرده‌اند، 64درصد از معادن فوق نیز به حریم مستثنیات و قنوات و چشمه‌های تاریخی منطقه کرکس تعدی کرده و 27درصد معادن هم برداشت بیش از حد مجاز مندرج در پروانه بهره‌برداری داشته‌اند.
