بازار پول
همشهری از تحول تکنیکی در نظام پرداخت‌های بانکی گزارش می‌دهد
موبایل،جایگزین کارت در شبکه‌خرید
کم‌کم با دنیای خرید، با کارت‌های بانکی خداحافظی کنید. در آینده نزدیک می‌توانید همه خریدهای خود را با موبایل و بدون نیاز به کارت کشیدن پرداخت کنید. این اتفاق با اجرای طرح جدیدی با نام کهربا امکان‌پذیر شده، اقدامی که از آن به‌عنوان گامی بلند به سمت خریدهای تمام موبایلی یادشده است. البته به‌گفته عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هدف از این تغییر در نظام پرداخت‌های بانکی ایران به‌ویژه در حوزه کارت‌های بانکی « ارتقای امنیت تراکنش‌ها»، «افزایش رفاه و دسترسی آسان مردم » و البته «مقابله با جرم و پولشویی» است. رئیس‌کل بانک مرکزی دیروز در مراسم بهره‌برداری از پروژه جدید پرداخت موبایلی از بانک‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت (psp)ها دعوت کرد تا در این حوزه به رقابت بپردازند. او گفت: این خدمت، راحتی و امنیت مناسبی را در اختیار مشتریان شبکه بانکی قرار خواهد داد.
برخورد با قمار و شرط‌بندی
به گزارش همشهری، گذشته از آنکه در یک سال گذشته شیوع کرونا ضرورت حذف کارت‌های بانکی در خریدهای روزانه را افزایش داده، واقعیت مهم‌تر آن است که نظام بانکی ایران سال‌هاست درگیر نقل و انتقال پول‌های کثیف و معاملات غیرمجاز است. طبق خبرهای رسمی 500هزار کارت بانکی در حوزه قمار و و پولشویی فعال هستند و همین موضوع می‌تواند دلیل اصلی تغییر مسیر پرداخت‌ها از کارت به موبایل تلقی شود؛ چنانکه رئیس شورای پول و اعتبار هم از تشدید برخوردها با سایت‌های قمار شرط‌بندی خبر داده و تأکید کرده است: با همکاری قوه قضاییه 2هزار کارت بانکی که در مراکز قمار استفاده می‌شد، شناسایی شد. همچنین 500هزار حساب بانکی نیز شناسایی شده که قرار است در 3مرحله اخطار، هشدار و پیگیری قضایی با دارندگان حساب‌ها برخورد شود.
خرید بدون کارت چیست؟
آن‌طور که بانک مرکزی اعلام کرده، در روش جدید پرداخت با موبایل که به تراکنش‌های «حضوری بدون کارت» معروف است، از قابلیت NFC استفاده شده، یعنی اگر گوشی کاربر دارای قابلیت NFC باشد و دستگاه کارتخوان نصب شده نیز از چنین قابلیتی برخوردار باشد، کاربر می‌تواند با نزدیک کردن گوشی تلفن همراه خود به دستگاه کارتخوان و بدون نیاز به استفاده از فیزیک کارت بانکی، وجه مورد نظر را پرداخت کند. البته دارنده کارت باید پیش از آن اطلاعات کارت بانکی خود را در یکی از برنامه‌های پرداخت تأیید شده بانک مرکزی، ذخیره کند. در قالب این نوع تراکنش‌ها اطلاعات کارت بانکی به‌صورت امن از دستگاه کارتخوان دریافت و به سوئیچ شاپرک ارسال می‌شود. این اطلاعات با استفاده از سامانه سهند که ازجمله سامانه‌های حاکمیتی بانک مرکزی به‌حساب می‌آید، تحلیل و در مسیر ارسال به شتاب و بانک‌ها قرار می‌گیرند. اگرچه در این فرایند همچنان وارد کردن مبلغ تراکنش و رمز اول کارت بانکی ضروری است، اما حذف فیزیک کارت بانکی را می‌توان ازجمله امتیاز‌های استفاده از مدل تراکنش حضوری بدون حضور کارت برای سهولت و رعایت بیشتر شیوه‌نامه‌های بهداشتی در دوره‌هایی مانند دوره فراگیری بیماری‌ها تلقی کرد.
شروع با 4بانک؛ کارت‌ها حذف نمی‌شود
مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی دیروز از تلاش 4بانک برای ارائه خدمات پرداخت موبایلی تا پایان سال خبر داد. او افزود: این کار مبتنی بر استانداردهای بین‌المللی است که در دنیا چند سالی است شروع شده، ولی ما به‌دلیل تحریم مشکلاتی در این حوزه داشتیم که با تلاش مهندسان ایرانی این کار انجام شد. او تأکید کرد: مشتریان بانک‌ها نگران حذف کارت‌ها و نداشتن گوشی تلفن همراه مناسب نباشند زیرا همزمان دستگاه‌های کارتخوان قدیمی به همان روش قبلی قابلیت انجام کار را خواهند داشت و حذف نمی‌شوند. او با بیان اینکه این کار به هیچ عنوان اجباری نیست، گفت: در سایر نقاط دنیا فیزیک کارت حذف نشده و استفاده از این تکنولوژی اختیاری است.
پایان کلاهبرداری با کارت
به گزارش همشهری، در سال‌های اخیر پرونده‌های زیادی در ارتباط با کلاهبرداری از طریق کارت‌های بانکی در محاکم قضایی و پلیس فتا تشکیل شده بود.
اما به‌گفته معاون فناوری بانک مرکزی، طرح جدید پرداخت موبایلی در حوزه تخلفات از کارت‌های بانکی تأثیر مستقیم و شفافی خواهد داشت و کلاهبرداری‌ها در این حوزه را به‌صورت جدی کاهش خواهد داد، بنابراین سطح امنیت کار بسیار بالا خواهد رفت و در عین اینکه امنیت را افزایش می‌دهد، مردم هم سهولت بیشتری برای پرداخت خواهند داشت.
«کهربا» به آهستگی می‌آید
سهم کارت‌های بانکی از جریان پرداخت‌ها کاهش خواهد یافت و سیستم پرداخت موبایلی جای آن را در پایانه‌های فروشگاهی خواهد گرفت. پرداخت موبایلی قرار بود 3سال پیش رونمایی شود، اما به‌دلیل آماده نبودن زیرساخت‌ها و البته دست‌اندازهای ایجاد شده در مسیر دسترسی ایران به فناوری روز دنیا به تأخیر افتاد. ضمن اینکه درگیر شدن بانک مرکزی با نوسان‌های بی‌پایان ارزی، باعث شد تا دگرگونی فناوری در حوزه بانکی با تأخیر صورت پذیرد. به‌نظر می‌رسد چالش اصلی پیش روی سامانه «کهربا» این است که بسیاری از دستگاه‌های کارتخوان با فناوری قدیمی کار می‌کند و قابلیت استفاده از آنها در پرداخت‌های موبایلی وجود ندارد. از این منظر موفقیت طرح و اقبال مردم و فروشگاه‌ها به استفاده از موبایل برای پرداخت‌ها، مشروط به سرمایه‌گذاری در این حوزه خواهد بود. حال باید دید بانک‌ها چگونه با این چالش روبه‌رو خواهند شد. برآوردهای همشهری حاکی است هم‌اکنون دست‌کم 7میلیون پایانه فروشگاهی در ایران فعال است طبیعتا جایگزینی این تعداد دستگاه قدیمی با دستگاه‌های پرداخت موبایلی مبتنی بر فناوری NFC، به‌صورت تدریجی امکان‌پذیر خواهد بود و هنوز زود است که از وداع با کارت‌های بانکی سخن بگوییم. شاید به همین دلیل است که محرمیان، معاون فناوری بانک مرکزی می‌گوید: دنبال پروژه‌ای هستیم تا کارت بانکی فیزیکی حذف شود و روی موبایل قرار گیرد و دیگر نیازی به حمل آن نباشد. اینکه تا چه میزان بانک مرکزی بتواند عموم مردم را به پرداخت‌های موبایلی، به جای استفاده از کارت‌های بانکی سوق دهد، البته از منظر دیگر هم اهمیت دارد و تقاضا برای رول‌های کاغذ وارداتی جهت دریافت رسید خرید هم به‌شدت افت خواهد کرد. حالا باید منتظر ماند و دید بانک‌ها و شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت تا چه میزان به فراخوان رئیس‌کل بانک مرکزی برای پیوستن به طرح جدید روی خوش نشان می‌دهد آن‌هم در شرایطی که از «کهربا» در هفته‌های پایانی سال بهره‌برداری شده و بانک‌ها دست‌کم دغدغه‌های دیگری هم دارند و شاید فعلا اولویت‌شان حرکت به سمت پرداخت‌های موبایلی نباشد.
