مسافران یک‌سوم شدند، قیمت‌ تجهیزات مترو 6برابر

زینب زینال‌زاده- خبر‌نگار

«خسارت سهمگین کرونا به مترو»؛ تیتری که چند روز پیش در صدر خبرهای همشهری قرار گرفت و نشان از عمق فاجعه آسیب‌های ناشی از کرونا بر پیکر حمل‌ونقل عمومی داشت. چیزی نمانده تا روزهای کرونایی در کشور به عدد 365برسد؛ یعنی پشت سرگذاشتن یک‌سال زندگی همراه با کوویدـ19. اما این ویروس کروی که اینگونه دنیا را به هم ریخته و اینچنین آشوب به پا کرده، فقط به سلامت مردم صدمه نزده است. براساس آمار صندوق بین‌المللی پول(آی اف ام) خسارت‌های اقتصادی ناشی از شیوع کرونا در فاصله سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵، حدود ۲۲ تریلیون دلار پیش‌بینی شده است. کشور ما هم از خسارت‌های اقتصادی بی‌نصیب نبوده و طبق اعلام معاونت اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق اصناف ایران، پیش‌بینی می‌شود زیان واحدهای صنفی کشور تا پایان سال به حدود 202هزار میلیارد تومان برسد. وقتی پرونده اقتصادی را با این برآوردها ببندیم و نگاهی هم به ورق‌های جمع‌آوری شده در پوشه حمل‌ونقل عمومی بیندازیم، اعداد و ارقام مهر تأییدی هستند بر تیتر چند روز گذشته همشهری؛ چراکه کرونا در 11ماه، چنان ضربه سختی بر پیکر فرسوده و بی‌رمق حمل‌ونقل عمومی کلانشهرهای کشور ازجمله تهران زده است که اگر درایت مدیریت شهری نبود، چه بسا ناوگان حمل‌ونقل عمومی از خدمت‌رسانی بازمی‌ماندند. فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو در گفت‌وگو با همشهری این موضوع را تأیید می‌کند و می‌گوید که میزان خسارت‌های کرونا به مترو بسیار زیاد و حتی جبران‌ناپذیر است. این جمله یعنی متروی تهران به‌شدت آسیب دیده و نیاز به حمایت جدی دولت دارد.  گفت‌وگوی همشهری با مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران را در ادامه می‌خوانید.

چرا گفته می‌شود مترو نقطه ثقل حمل‌ونقل عمومی است؟
در شرایط کنونی که تهران با معضلات ترافیک و کمبود پارکینگ، مواجه است، استفاده از حمل‌ونقل عمومی می‌تواند بهترین گزینه باشد. در این بین، مترو وسیله حمل‌ونقل پاک محسوب می‌شود و روزانه میلیون‌ها نفر در سفرهای درون‌شهری و برون‌شهری از آن استفاده می‌کنند. جابه‌جایی این حجم از مسافر سبب شده تا مرکز ثقل حمل‌ونقل عمومی قرار گیرد.
منظورتان از میلیون‌ها مسافر دقیقاً چه تعداد مسافر است؟
قبل از شیوع کرونا روزانه یک‌میلیون و 950هزار نفر از مترو استفاده می‌کردند، اما با پاندمی کوویدـ 19آمارها به‌شدت کاهش یافت و در زمان پیک بیماری و اعمال محدودیت‌ها تعداد مسافران به 500تا 600نفر در روز هم رسید. اکنون با بهبود وضعیت و رفع برخی از محدودیت‌ها، تعداد مسافران یک‌میلیون نفر در روز است و هنوز به آمار قبل از کرونا نرسیده‌ایم. امیدواریم با رعایت پروتکل‌ها و کاهش آمار مبتلایان و مرگ‌ومیرهای ناشی از این ویروس منحوس، به‌زودی شاهد افزایش آمار مسافران مترو باشیم.
آیا کاهش مسافر و کاهش درآمدها تأثیری بر خدمت‌رسانی به مسافران داشته است؟
بخش قابل‌توجهی از درآمد مترو از طریق فروش بلیت تأمین می‌شود و همانطور که اشاره کردید با کاهش مسافران درآمد مترو هم کاهش یافته است. خدمت‌رسانی مطلوب به مسافران مستلزم اورهال کردن قطارها و تأمین تجهیزات و قطعات یدکی است. در بخش تعمیر و اورهال کردن تا جایی که برایمان مقدور است به‌طور مستمر انجام می‌شود، اما در شرایط نابرابری که تعداد مسافران به یک‌سوم کاهش یافته و قیمت لوازم یدکی و تجهیزات مورد نیاز 6برابر شده است، قطعاً مشکلاتی پیش می‌آید که تلاش می‌کنیم مسافران از آنها آسیب نبینند و چون گذشته خدمات مطلوب از مجموعه مترو دریافت کنند. برای ما در مدیریت مترو همیشه خدمات‌رسانی مطلوب به مسافران و شهروندان مهم است.
مگر قطعات یدکی و تجهیزات موردنیاز با ارز دولتی تأمین نمی‌شود؟
سال گذشته قطعات یدکی و سایر تجهیزات مورد نیاز ناوگان مترو با ارز 4200تومانی تأمین می‌شد، اما با  افزایش تحریم‌ها و قیمت دلار، امسال ارز دولتی اختصاص داده نشده است و قطعات با ارز آزاد 23تا 24هزار تومانی خریداری می‌شود.
در شرایطی که درآمد مترو کاهش یافته و هزینه‌ها زیادشده است، قطعاً با کمبود بودجه و نقدینگی مواجه شده‌اید. در این مورد توضیح می‌دهید؟
کرونا خسارت بسیار زیاد و شاید بهتر است بگویم خسارت سهمگینی به مترو زد و شاید نتوان میزان خسارت‌ها را به اعداد و ارقام یا حتی درصد بیان کرد، اما در کل باید بگویم به‌دلیل شیوع بیماری کرونا و کاهش مسافران، شرکت بهره‌برداری مترو حدود 400میلیارد تومان کم آورده و با کسری بودجه روبه‌رو است.
برآورد شما از خسارت سهمگین کرونا به مترو چقدر است؟
حقیقتاً نمی‌توان در این مورد یک عدد بیان کرد، اما به‌طور میانگین کرونا ماهانه بیش از 70میلیارد تومان به مترو خسارت می‌زند.
گفتید همین الان حدود 400میلیارد تومان کمبود بودجه دارید. با توجه به اینکه هنوز کرونا مهار نشده و آمار مسافران هم چون گذشته به یک‌میلیون و 950هزار نفر نرسیده است، پیش‌بینی می‌کنید میزان کمبود بودجه تا پایان سال چقدر افزایش یابد؟
به هر حال قطارهای مترو نیازمند تعمیرات اساسی هستند و برخی هم نیاز به تعویض قطعات دارند و هر روز که می‌گذرد، وضعیت بحرانی‌تر می‌شود. با توجه به این شرایط امیدواریم و سعی می‌کنیم کمبود بودجه  تا پایان سال زیر 500میلیارد تومان بماند.
آیا کمبود بودجه مترو شامل بدهی‌ها هم می‌شود؟
بله. تا همین الان حدود 15میلیارد تومان به شرکت برق بدهی داریم. در مورد سازمان تأمین‌اجتماعی صحبت نکنم که این سازمان بزرگ‌ترین طلبکار شرکت متروست.
به‌اصطلاح خودتان برای اورهال کردن شرکت مترو چقدر نیاز دارید؟
در شرایط کنونی به 400میلیارد تومان نیاز داریم تا شرایط شرکت مترو را ساماندهی کنیم. البته این مبلغ باید در قالب تسهیلات بلاعوض باشد؛ چراکه مترو متعلق به مردم است و نیاز به حمایت دارد و شرایط مالی و اعتبارات ما به‌گونه‌ای است که امکان پرداخت تسهیلات را نداریم.

در شرایط کرونا، مترو و حمل ونقل عمومی در کشورهای دیگر باچه مشکلاتی مواجه شده‌اند؟ آیا کمک دولتی دریافت می‌کنند؟
در اکثر کشورها، دولت از حمل‌ونقل عمومی حمایت می‌کند و از این‌رو شرایط متفاوتی وجود دارد و نمی‌توانیم وضعیت تهران را با شهر بزرگی چون پکن یا سایر کشورها مقایسه کنیم؛ چراکه دولت از حمل‌ونقل عمومی تهران و حتی سایر کلانشهرهای کشور حمایت بسیار اندک و ناچیزی دارد.
اخیراً خبری مبنی بر تصویب 480میلیارد تومان تسهیلات کرونایی دولت به متروی کشور منتشر شده است. در این مورد توضیح می‌دهید؟
بنده هم این خبر را شنیده‌ام و امیدوارم این تسهیلات بلاعوض باشد و تهران به‌صورت ویژه‌تر مورد توجه قرار گیرد. قرار بود همزمان با فعال شدن ایستگاه‌های جدید حدود 630واگن جدید هم تأمین شود که به‌دلیل تحریم‌ها این کار محقق نشده است. توسعه خطوط مترو و افزایش خدمت‌رسانی لازم است و باید انجام شود؛ بنابراین تلاش می‌کنیم این کار آسیبی به خدمت‌رسانی در خطوط نزند.
اما بهره‌برداری از ایستگاه‌های جدید یعنی افزایش تعداد مسافران به ناوگان موجود و افزایش سرفاصله حرکت قطارها ...
این تحلیل درست است، اما در تلاش هستیم تا 2رام قطاری که در کرج بلااستفاده هستند را پس از توافقات لازم دریافت و وارد ناوگان کنیم؛ به این معنا که در تلاش هستیم تا تغییری در سرفاصله حرکت قطارها ایجاد نشود، اما درصورتی که مجبور شویم ناگزیر خواهیم بود، سرفاصله برخی از خطوط مثل خط 7را یک دقیقه افزایش دهیم.

  سال 1400  شبکه مترو در مرکز شهر  تکمیل می‌شود

چندی پیش 2ایستگاه برج میلاد و امیرکبیر به جمع ایستگاه‌های متروی تهران اضافه شدند. تا پایان امسال 10ایستگاه جدید هم در خطوط مختلف مترو بهره‌برداری می‌شوند. فرنوش نوبخت،مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو درباره برنامه‌های ریلی تهران در سال 1400 می‌گوید: « با ایستگاه‌های جدید در مجموع 140ایستگاه فعال و در حال بهره‌برداری را خواهیم داشت. فعال شدن پایانه اکباتان و راه‌اندازی تعمیرگاه شهید کلاهدوز، مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌بینی شده برای سال جدید هستند. همچنین با بهره‌برداری از بخش غربی خط 6مترو و افتتاح 2ایستگاه تقاطعی این خط در میدان هفت‌تیر با خط یک و در میدان ولیعصر با خط 3، شبکه مترو در هسته مرکزی شهر کامل می‌شود.»