گزارش
تکه دیگری از اهواز نفتی می‌شود؛ این بار فرودگاه
کشف چاه‌های نفتی در محدوده فرودگاه اهواز و انتخاب محل جدید، بار دیگر موضوع حذف بخشی از مساحت شهری اهواز و واگذاری آن برای استخراج نفت را مطرح کرده است
سیده زهرا عباسی- خبر‌نگار
ماجرای جابه‌جایی فرودگاه اهواز چند سال پیش با کشف چاه‌های جدید نفت زیرساختمان آن مطرح شد. این مسئله چندان مورد توجه قرار نگرفت تا اینکه امسال مشاور وزیر راه و شهرسازی در امور پروژه‌های عمرانی از مذاکره وزرای نفت و راه برای جابه‌جایی فرودگاه اهواز با هدف استخراج چاه نفت کشف شده خبر داد.
خبر این مذاکره در شرایطی منتشر شد که شهر اهواز هم‌اکنون هم چاه‌های نفتی زیادی در خود دارد که استخراج هر کدام کیلومترها زمین را به حرایم نفتی اضافه و از زیرپای مردم بیرون کشیده است؛ مشکلی که در همه سال‌های گذشته مهم‌ترین مانع توسعه اهواز و حاشیه‌های آن بوده.
زمزمه جابه جایی
فرودگاه بین‌المللی اهواز یکی از فرودگاه‌های قدیمی کشور است. قدیمی بودن فرودگاه، توسعه آن و همچنین حجم بالای مسافر و تعداد پروازهای روزانه داخلی و خارجی از چند سال پیش زمزمه جابه جایی آن و ساخت فرودگاه جدید را مطرح کرد؛ زمزمه‌هایی که با طرح موضوع کشف چاه‌های نفتی جدید زیر آن قوت گرفت. مدیرکل فرودگاه‌های خوزستان با اشاره به حجم پروازی فرودگاه و نزدیکی آن به مناطق مسکونی از پیگیری جدی برای جابه‌جایی فرودگاه خبر می‌دهد و می‌گوید: «فرودگاه اهواز سالانه حدود 2.5 میلیون مسافر را پذیرش می‌کند و جایگاه چهارم را در کشور به‌خود اختصاص داده و جابه‌جایی آن جدای از موضوع وجود نفت در محل فعلی در دستور کار است.» «سید مهدی رزاز» محل درنظر گرفته شده برای ساخت فرودگاه را زمینی به مساحت 2450هکتار در اتوبان خلیج‌فارس واقع در جاده ماهشهر می‌داند و تأکید می‌کند که پیشنهاد، تملک اراضی، مسائل قانونی و معارضان آن در حال انجام است. به‌گفته وی، وجود سفره‌های نفتی در زمین فرودگاه دلیل بر این نیست که امکان جابه جایی سریع فراهم شود و هم‌اکنون نیز فعالیت‌های شرکت نفت در اطراف محل کنونی در حال انجام است.
یک شهر و هزار حریم نفتی
مدیرکل فرودگاه‌های خوزستان معتقد است اگر وزارت نفت یا راه و شهرسازی فرودگاهی جدید با همه امکانات بسازند، آن وقت می‌توان فرودگاه فعلی را تخلیه کرد. تصمیمی که به‌گفته شهروندان از 15سال پیش مطرح شده و هنوز سرنوشت آن معلوم نیست. حتی در شرایطی که استاندار از مشکلات تحریم بر سر راه ساخت فرودگاه جدید خبر می‌دهد، برخی از طرح‌های توسعه‌ای فرودگاه فعلی هم با حرایم نفتی و جاگیری لوله‌های نفتی به در بسته خورده است. «حبیب» شهروند اهوازی به همشهری می‌گوید: «چطور مسئولان از جابه‌جایی فرودگاه می‌گویند و آن وقت مدتی پیش یک سالن پرواز خارجی هم در آن ساختند؟ من که فکر نمی‌کنم به این زودی‌ها قرار بر جابه‌جایی باشد.»
هرچند مسئله جابه‌جایی فرودگاه اهواز از دید شهروندان و مدیران شهری اهواز یک ضرورت است، اما فارغ از مسئله زمین، آلایندگی استخراج نفت چه خارج از محیط فرودگاه و چه زیر پای آن یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شهروندان است.
مسئولیت فراموش‌شده نفت
گلایه مردم از آلایندگی فلرهای نفتی و عملیات استخراج نفت در شرایطی مطرح می‌شود که منتقدان می‌گویند شرکت نفت سهم خود را به‌طور کامل از آلایندگی و مسئولیت اجتماعی پرداخت نمی‌کند. این در حالی است که مسئولان شرکت نفت پیش از این در گفت‌وگو با همشهری از پرداخت سهم آلایندگی تا پایان سال98 به‌طور کامل خبر داده بودند. شهردار اهواز اما معتقد است مسئولان وزارت نفت در قبال یک و نیم میلیون نفر مردم اهواز هیچ احساس مسئولیتی نمی‌کنند.
«موسی شاعری» فعالیت شرکت نفت و استخراج را با تبعاتی چون آلودگی و محرومیت برای اهواز همراه می‌داند که هر روز گسترده‌تر می‌شود. او به همشهری می‌گوید: «مسئولان نفتی باید توضیح دهند که چرا در زمین‌هایی که متعلق به همین مردم است و در آن زندگی می‌کنند، محصول یعنی نفت برداشت می‌کنند، اما کمترین خدماتی به ساکنان که از آلایندگی ناشی از این تولید آسیب می‌بینند، نمی‌دهند.» او درباره طرح جابه‌جایی فرودگاه هم تأکید می‌کند که جابه‌جایی و توسعه فرودگاه نیاز به زمین دارد. در شرایطی که زمین‌های اهواز هم‌اکنون هم گرفتار شرکت نفت است و هر جای آن یا چاه است یا لوله و حریم نفتی. شاعری از اعتراض‌های مکرر به وزیر نفت خبر می‌دهد و تأکید می‌کند شرکت نفت یا باید از تکنولوژی‌های جدید برای استخراج استفاده کند و حریم نفتی را برای توسعه شهر باز کند یا هزینه کرده و زمین‌های جدیدی در اختیار شهر قرار دهد.
اهواز را فراموش نکنید
تکلیف فرودگاه اهواز هنوز روشن نیست و بعد از گذشت 15سال طرح فرودگاه جدید در همان حد جانمایی زمین باقی مانده است. اما دعوای مسئولان ادامه دارد. نفتی‌ها و شهرداری و استانداری و سایر نهادها هر کدام سنگ خود را به سینه می‌زنند و فراموش شده، اهوازی‌ها هستند و زمین آبا و اجدادی‌شان که از توسعه عقب مانده است.
مکث
شهرهای جدید، پیش روی اهواز
مدیر روابط عمومی شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب اما در پاسخ به گلایه‌های مطرح شده به همشهری می‌گوید: «فرودگاه اهواز روی بخشی از میدان نفتی اهواز قرار داد و در واقع هم‌اکنون هم در اطراف فرودگاه در حال برداشت هستیم و اینطور نیست که قبلا حفاری نشده باشد. هنوز تصمیمی برای استخراج نفت زیربنای فرودگاه نگرفته‌ایم و اگر وزارت راه و شهرسازی فرودگاه را جابه جا کند، این بخش زیرساختمان هم ممکن است بررسی شود و مورد حفاری قرار بگیرد یا ممکن است تصمیم دیگری برای آن گرفته شود.» «شهرام وردک» درباره تداخل توسعه اهواز با حرایم نفتی هم تصریح می‌کند: «نباید مشکلاتی که در توسعه شهر اهواز به‌خاطر تداخل با حرایم میادین و مخازن نفتی و خطوط لوله و چاه‌ها وجود دارد مشکل با شرکت نفت معرفی کنیم. اینها مشکلات شهر اهواز با میدان نفتی است. شرکت نفت که میدان نفتی را اینجا نگذاشته است. صرفا از این میدان مطابق قانون تولید می‌کنیم. با وجود این استفاده از تکنولوژی‌های جدید مثل حفاری مورب هم گران است و تا‌کنون به آن نیازی نبوده. درباره فرودگاه هم فعلا تولیدمان در حد نیاز است و ضرورتی برای هزینه گزاف و حفاری مورب برای استخراج نفت از زیرساختمان فرودگاه وجود ندارد.»او در پاسخ به این سؤال که با توجه به حرایم نفتی، اهواز برای توسعه باید چه کند، ادامه می‌دهد: «بخش‌هایی از شهر اهواز با میدان نفتی تداخل ندارد و مثلا شهر از بخش جنوبی امکان توسعه دارد. در بخش‌های دیگر شاید باید سراغ ساخت شهرهای جدید رفت. شهر جدید رامین و شیرین شهر بدون مشکل و تداخل با میدان نفتی مجوز گرفته و ساخته شده‌اند.»
