با جانمان قمار کردیم

هانیه سفری ـ روزنامه‌نگار

حمیدرضا نعیمی کارگردان نمایش «گرگاس‌ها یا روز به خیر آقای وزیر» که در سی‌و‌نهمین جشنواره تئاتر فجر حاضر است، پیش‌تر نمایش‌هایی چون «سقراط»، «آژاکس»، ‌«آوای سرخ»، «داستان‌های کارور» و... را روی صحنه برده و خودش نیز در مقام بازیگر در برخی نمایش‌ها بازی کرده‌است. نعیمی این دوره از جشنواره تئاتر‌فجر را مهم‌ترین و تأثیرگذارترین آن در طول سال‌های برگزاری‌اش می‌داند و عنوان می‌کند جشنواره امسال برای همه اهالی تئاتر محسوب می‌شود. حمیدرضا نعیمی بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر با اشاره به تأثیر جشنواره تئاتر‌فجر بر معرفی آثار نمایشی به جهان در اواخر دهه80 و اوایل دهه90 می‌گوید: «بعد از سکون و رکود یک‌سال اخیر تئاتر به‌دلیل کرونا، جشنواره فجر خون تازه و جان دوباره به کالبد خسته تئاتر برگردانده است. این را به این دلیل نمی‌گویم که خودم در این جشنواره حضور دارم. زیرا من بعد از جشنواره اجرای عمومی خواهم‌داشت اما نیاز است که تماشاگران و تمام مردم ایران دوباره به یاد بیاورند که هنر ارزشمندی به‌عنوان هنر نمایش زنده است و هنرمندان ما در 10روز جشنواره در ارتباط خود با تماشاگران مسئولان را آگاه خواهند کرد که بیشتر به هنر تئاتر توجه‌کنند و برای زنده نگه‌داشتن آن برنامه‌ریزی‌ هدفمند و دقیق‌تری داشته باشند».

اجرای آنلاین، یک تجربه برای تئاتر ایران است

نعیمی در ادامه درباره اهمیت توجه به فضای مجازی به‌عنوان بستر کمک‌کننده در این شرایط توضیح می‌دهد:« زمانی که اعلام کردم نمایش ما اجرای آنلاین خواهد داشت، عده‌ای نظرشان این بود پخش آنلاین ممکن است سوءاستفاده‌هایی را به‌دنبال داشته باشد و نمایش‌ها غیرقانونی ضبط شوند اما این اتفاق گریز‌ناپذیر خواهد بود. اگر ما پیشگام شده‌ایم و در این شرایط سخت و مرگبار کار تئاتر می‌کنیم باید مثل یک سالی که با سرافرازی و متانت تاب آوردیم و فشاری را بر دولت وارد نکردیم، این لحظه را هم جزء همان بخش از والایی و بزرگی خانواده تئاتر بدانیم. حتی اگر به قیمت لطمه خوردن از لحاظ اقتصادی باشد. اجازه بدهیم که خانواده‌ها هر طور که دوست دارند با اثر ما برخورد کنند. حتی اگر فیلم کارهای ما ضبط و پخش بشود، اما در این لحظه دوباره به دوستی و همدلی با تماشاگرها دست پیدا می‌کنیم. بنابراین اجرای آنلاین یک جریان تجربه‌نشده برای تئاتر ماست که شاید بر اساس دستاوردهای آن بتوانیم برای برنامه‌ریزی‌های آینده تئاترمان در شرایطی مثل کرونا و شرایط سخت‌تر صاحب تجربه و دانش شویم».

نباید بگذاریم تماشاگران به تئاتر ندیدن عادت کنند

این مدرس تئاتر درباره حضور پیشکسوتان در این جریان به‌عنوان یک اتفاق امیدبخش نیز یادآور می‌شود:«تمام حرفه‌ای‌های سینما و تئاتر برای لحظه‌ای درنگ نکردند و در ایام کرونا همچنان فعالیت کردند. حرفه‌ای‌های ما همانطور که در شرایط آرامش‌بخش جامعه و روزگار ما تئاتر کار کردند، اکنون نیز باید فداکاری کنند. الان بیشتر از هر لحظه دیگری باید نشان دهند که دلشان برای تئاتر و تماشاگران می‌تپد. من بی‌تعارف به‌عنوان کسی که سال‌هاست در تئاتر به‌صورت جدی فعالیت می‌کند، به محض بازگشایی سالن‌‌ها در کنار یک گروه جوان قرار‌گرفتم. در 2نمایش بازی کردم و اکنون که قرار بود با گروه نمایش شایان نمایشی را کار کنم یک لحظه تردید نکردم. ما به دوستانمان گفتیم که ممکن است به هر دلیلی اجرا اتفاق نیفتد و هیچ درآمدی نداشته باشیم اما باید برای خود تئاتر فکری بکنیم. از گفته کیومرث مرادی وام می‌گیرم و می‌گویم: «در این شرایط وظیفه هنرمندان این است که نگذارند مردم به تئاتر ندیدن عادت کنند.» در این جریان نیز جوانان پیشگام بودند».

اولین بار بود که در ژانر کمدی کار کردم
این نمایشنامه‌نویس در ادامه درباره تلاش گروهش برای تولید نمایش توضیح می‌دهد: «شاهد این بودم که گروه من 3‌ماه در سخت‌ترین شرایطی که خانواده‌ها و همه در نگرانی بودند، عاشقانه کار کردند. نمایش گرگاس‌ها نخستین نمایش من است که کاملا در ژانر کمدی قرار‌می‌گیرد. تا پیش از این آثار من یا کمدی‌تراژدی بودند یا ملودرام‌هایی که تعریف تراژیک داشتند اما در ژانر کمدی تاکنون نمایشی را کار نکرده بودم. احساس کردم در این شرایط مخاطبان ما نیاز دارند که حتی جدی‌ترین حرف‌ها و تلخ‌ترین اشارات را به زبان و لحن طنز دریابند. این نمایش را برای خوب کردن حال تماشاگران ایرانی کار کردم. امیدوارم در ایام جشنواره بزرگان تئاتر با حضورشان باعث دلگرمی ما و تشویق تماشاگران برای آمدن به سالن‌ها باشند».

پیشکسوتان به تولید تئاتر بپردازند

کارگردان نمایش «خانه کاغذی» با تأکید بر این نکته که جوان‌ها همیشه در هر کاری پیشگام هستند و وظیفه خود را هم انجام داده‌اند اما بزرگان و حرفه‌ای‌های ما هم باید هرچه سریع‌تر پا پیش گذاشته و اعلام کنند که متن‌هایی دارند و در این شرایط بدون اینکه فقط به مقوله اقتصادی فکر کنند، به تولید تئاتر بپردازند، اضافه می‌کند:
« نمی‌گویم سخت‌ترین نمایش من از بابت تکنیک یا تجربه تئاتری است اما سخت‌ترین نمایش زندگی من از بابت تولید بود. من و هنرمندان این گروه با جانمان قمار کردیم. به‌عبارتی این جانبازی در حافظه‌ تئاتر خواهد ماند. روزی که باید خطر می‌کردیم پا پیش گذاشتیم. به همین دلیل برای من نمایش گرگاس‌ها شاید از تمام نمایش‌هایی که تا به امروز کار کرده‌ام، بسیار ارزشمندتر است».