فرصتی که نباید از دست برود

محمدناصر احدی- روزنامه نگار

موزه سینمای ایران، همچون موزه‌های دیگری که در این یک سال گذشته متناسب با اوج و فرود کرونا بسته و باز بودند، مدت‌ها درهایش به روی علاقه‌مندان به تاریخ سینما بسته بود و بالاخره از 28دی‌ماه که تهران به رنگ زرد درآمد، آماده پذیرایی از بازدیدکنندگان شد. برای کسانی که در روزهای نخست از سرگیری فعالیت موزه به آن مراجعه کرده‌اند، آنچه به محض ورود به محوطه موزه جلب توجه می‌کرد، داربستی بود که از تعمیر و ترمیم موزه خبر می‌داد. با توجه به تعطیلی موزه در روزهای پیش از بازگشایی، نمی‌شد این تعمیرات در همان ایام انجام شود تا وقتی بازدیدکنندگان بعد مدت‌ها به موزه سینما قدم می‌گذارند، با داربست‌ها مواجه نشوند؟ از طرف دیگر، موزه سینما از فرصتی که در دوران تعطیلی در اختیار داشته برای ارائه خدمات بهتر به بازدیدکنندگان نهایت استفاده را برده؟ در این گزارش به‌دنبال پاسخ این پرسش‌ها رفته‌ایم.

کج‌سلیقگی در خانه فرهاد
به‌دلیل انجام تعمیرات موزه، در ورودی مسدود است و باید از در خروج وارد موزه شد. درواقع تالار «خانه فرهاد» که به نمایش تعدادی از وسایل شخصی فرهاد مهراد خواننده اختصاص دارد و بالطبع باید آخرین تالاری باشد که در هنگام خروج از موزه از آن بازدید می‌کنید، با بسته شدن در ورودی، در شروع مسیر بازدید قرار گرفته است. اگر این پرسش را که چرا تالار «خانه فرهاد» باید در موزه سینما باشد فراموش کنید، می‌توانید از اینکه بخشی از وسایل یکی از اسطوره‌های موسیقی ایران به نمایش عمومی درآمده لذت ببرید. اما دیدن جوراب‌های فرهاد که در نهایت کج‌سلیقگی به پای پایه‌های صندلی راک او رفته، این عیش را منقص می‌کند. درآوردن این جوراب‌ها از پایه‌های این صندلی یکی از اقدامات واجبی است که باید هرچه سریع‌تر انجام شود. با این حال، فضای «خانه فرهاد» از همه بخش‌های دیگر موزه متمایز است و حس‌وحالی دوست‌داشتنی شبیه خود آهنگ‌های فرهاد دارد.

ایرادهایی که باید رفع شود
بعد از تالار «خانه فرهاد»، به ماکت‌های سینماگران در «تالار نام‌آوران» می‌رسیم. در این تالار، تصاویر برخی هنرمندانِ در قید حیات جدید است و برای برخی دیگر، قدیمی و متعلق به روزگار جوانی‌شان. برای نمونه، ماکت ابوالفضل پورعرب ـ که چندی پیش گلایه او از نبود عکسش در موزه سینما خبرساز شد ـ از عکسی ساخته شده که از روزهای اوج این بازیگر در سینما فاصله زیادی دارد. جدا از اینکه نفس حضور این تالار در موزه‌ای تخصصی سؤال‌برانگیز است اما حالا که قرار بر بودن آن است، بهتر است که در انتخاب تصاویر افراد ظرافت بیشتری به خرج داده شود. یکی دیگر از مشکلاتی که در موزه سینما دیده می‌شود، کوچک و ناخوانا بودن کارت‌های توضیحی است که در کنار برخی اسناد و اشیا وجود دارد. مثلا، کارت‌های توضیحِ برخی لباس‌های فیلم‌ها به قدری در پایین نصب شده‌ که بازدیدکننده برای خواندن آنها چاره‌ای جز زانو زدن ندارد. موضوع دیگری که باید مورد توجه متصدیان موزه قرار بگیرد، کاتالوگ راهنمای ارزان و مختصر و مفیدی است که می‌تواند در بدو ورود به موزه به مراجعان داده شود تا در مسیر خود از اطلاعات مندرج در آن استفاده کنند. مورد دیگر هم اینکه به‌رغم وجود دستگاه‌های گرمایشی در تالارهای موزه، اما سرمای بعضی تالارها چنان شدتی دارد که اگر بازدیدکننده‌ای لباس گرم به تن نداشته باشد، نمی‌تواند زیاد برای دیدن آثار موزه وقت بگذارد. همه اینها اشکالات کوچکی هستند که با کمی صرف وقت حل می‌شوند.

آغاز تعمیرات در روزهای تعطیل
وقتی به تالار جوایز می‌رسیم، کارگران مشغول کارند و با اینکه اصلا روند بازدید را مختل نمی‌کنند، این سؤال پیش می‌آید چرا در روزهای تعطیلی موزه تعمیرات لازم انجام نشده؟ سپیده حیدرآبادی، مدیر روابط‌عمومی موزه سینما، در این باره می‌گوید: «موزه در ایام تعطیلات هم در حال تعمیر و مرمت بود و کل دور تا دور موزه و بخش‌هایی از داخل تالارها تعمیر شده است. پنجشنبه گذشته کار تعمیر نمای شمالی هم تمام شد و داربست‌ها برداشته می‌شوند و عملیات ترمیم به پایان می‌رسد.» با توجه به قدمت بنای موزه و ارزش تاریخی آن، تعمیر و نگهداری از آن یکی از اولویت‌های مسئولان موزه است. در گزارش عملکرد موزه سینما در 8ماهه اول سال99 که در سایت موزه منتشر شده، 13آیتم ذیل عنوان نگهداری از مجموعه ساختمان و تاسیسات موزه و سالن‌های سینما دیده می‌شود که در مجموع چیزی حول‌وحوش 300میلیون تومان صرف آنها شده است. احتمالا در پایان امسال نیز، مجموع هزینه‌های تعمیر و نگهداری موزه منتشر خواهد شد.

اضافه شدن 2تندیس جدید
به‌گفته حیدرآبادی، ضبط دور جدید تاریخ شفاهی موزه شروع شده و گفته‌های سینماگرانی چون ابوالفضل پورعرب، کیومرث پوراحمد، آزیتا حاجیان، افسانه بایگان و فاطمه معتمدآریا در دور جدید ضبط شده و این کار همچنان ادامه دارد. همچنین، حیدرآبادی از اضافه شدن 2تندیس جدید دیگر تا نوروز به موزه سینما خبر داد که البته هنوز مشخص نیست این تندیس‌ها متعلق به چه هنرمندانی است. هم‌اکنون تندیس‌های علی حاتمی، عزت‌الله انتظامی و علی نصیریان در معرض دید بازدیدکنندگان موزه قرار دارد.

مشکلات سایت جدید
سایت جدید موزه به نشانی www.cinemamuseum.ir در سرچ گوگل بالا نمی‌آید و این برای سایتی که باید راهنما و مرجع کسانی باشد که به‌دنبال اطلاعاتی درباره موزه ـ مثلا ساعت و روزهای کار آن ـ هستند، ضعف بزرگی است. حیدرآبادی این مشکل سایت را تأیید می‌کند و می‌گوید: «سایت قدیمی موزه قبلا در سرچ بالا می‌آمد اما از وقتی که سایت جدید بالا آمده، این مشکل ایجاد شده است.» فعلا که کرونا هست و خیال رفتن ندارد، دست‌اندرکاران موزه می‌توانند در فرصت‌هایی که به‌دست می‌آید به راهکارهایی بیندیشند که باعث افزایش کیفیت خدمات آنها به بازدیدکنندگان می‌شود. موزه سینما همه‌روزه به جز شنبه‌ها از ساعت 10 تا 18 پذیرای بازدیدکنندگان است.