چالش‌های خاموشی 3G در ایران

عمادالدین قاسمی‌پناه- خبر‌نگار

 پس از آنکه ودافون، به‌عنوان بزرگ‌ترین اپراتور تلفن همراه اروپا، سال گذشته و در همین روزها شبکه 3G را در هلند قطع کرد، به‌تدریج سایر اپراتورها هم وارد فرایند خاموش کردن این شبکه قدیمی شدند. ودافون و البته تلکوم اعلام کرده‌اند که تا پایان ‌ماه ژوئن(9تیر) سال‌جاری میلادی، این شبکه را از سرویس خارج خواهند کرد و تلفونیکا هم تا پایان 2021با 3G وداع می‌کند. شرکت وریزون هم که پیش‌تر اعلام کرده بود تا آخر 2020شبکه 3G را خاموش خواهد کرد، همچنان در حال ارائه این سرویس است، اما به‌شدت تلاش می‌کند تا کاربران را به سمت تکنولوژی‌های جدیدتر مانند 4G LTE سوق دهد، اما آیا در ایران، کاربران 3G از انگیزه کافی برای حرکت به سمت تکنولوژی‌های جدیدتر برخوردارند؟

انبوه کاربران 3G در ایران
پیش‌بینی می‌شود با توجه به تعداد قابل توجه کاربران شبکه 3G در کشور ما، فرایند خاموش کردن این شبکه با کندی پیش برود. اپراتورهای ایرانی اکنون به بسیاری از کاربران از طریق این شبکه، سرویس می‌دهند؛ به‌عنوان نمونه، براساس آمارهای رگولاتوری، همراه اول، بیش از 11میلیون و 500هزار کاربر دارد که از شبکه 3G استفاده می‌کنند. این آمار برای ایرانسل بیش از 7میلیون و برای رایتل حدود 850هزار کاربر ثبت شده است.
اگرچه مرتضی طاهری‌بخش، معاون فنی و توسعه شبکه همراه اول از آغاز مطالعات و بررسی‌ها برای خاموش کردن شبکه 3G خبر داده و گفته تا سال 1402یا 1403این شبکه از سوی همراه اول پشتیبانی نخواهد شد، اما ترغیب و مجاب کردن میلیون‌ها کاربر برای مهاجرت به شبکه 4G چندان آسان نخواهد بود.
در عین حال، بیژن عباسی آرند، مدیرعامل ایرانسل هم هرچند با خاموشی 3G موافق است، اما از به نتیجه نرسیدن تیم فنی و بازاریابی این شرکت در مورد کنار گذاشتن این شبکه و تمرکز بر توسعه فنی 4G خبر می‌دهد.

احتمال حفظ 2G
علاوه بر کسانی که به‌دلیل گرانی گوشی‌های 4G همچنان از فیچرفون‌ها استفاده می‌کنند، شاید بسیاری از کاربران را هم دیده باشید که باوجود تمکن مالی یک گوشی دکمه‌ای معمولی در دست دارند. کوچک بودن، ریسک سرقت، احتمال خرابی، شکستن نمایشگر و البته بعضی از دلایل فرهنگی مانند عدم‌احساس نیاز به بهره‌مندی از تکنولوژی‌های جدید ارتباطی باعث شده که فیچرفون‌ها همچنان پرطرفدار باشند. حتی شرکت ودافون هم اعلام کرده که با وجود خاموش کردن 3G، پشتیبانی از 2G را ادامه خواهد داد. به‌گفته مدیران همراه اول، حدود 14تا 15میلیون کاربر هنوز از 2G استفاده می‌کنند که احتمالا بخش عمده‌ای از آنها در روستاها سکونت دارند؛ بنابراین، شاید تصمیم‌گیری در مورد خاموشی 2G کمی زود به‌نظر برسد.

ضرورت خاموشی 3G
اگرچه آمارها حاکی از تعداد 20میلیونی کاربران شبکه 3G است، اما به‌گفته عباسی آرند، ترافیک دیتا روی شبکه 3G خیلی کم است و روزبه‌روز کمتر هم می‌شود؛ به‌طوری که مصرف دیتای 3G اکنون به زیر 20درصد رسیده است.
آنچه به‌عنوان مهم‌ترین مانع بر سر راه خاموش کردن 3G دیده می‌شود، این است که حدود 20تا 25درصد گوشی‌های داخل شبکه همان فیچرفون‌ها یا گوشی‌هایی است که 4G را پشتیبانی نمی‌کنند.
از سوی دیگر، از آنجا که شبکه 4G همچنان در حال گسترش است، نیاز به فرکانس‌های خالی برای توسعه این شبکه به‌شدت احساس می‌شود. این در حالی است که اگر شبکه‌های 2G و 3G خاموش شوند، امکان واگذاری فرکانس آنها به شبکه 4G فراهم می‌شود و محدودیت فرکانس برای این شبکه از این طریق تا حدود زیادی رفع خواهد شد. در نتیجه، به‌نظر می‌رسد ادامه فعالیت 3G در درازمدت مقرون به صرفه و قابل دفاع نیست.