از مشهد تا تهران با کتاب

ندا زندی 

تعطیلات تابستان که آغاز شد، خانواده‌اش او را به شاگردی در مغازه طلا و نقره‌فروشی گذاشتند، بی‌خبر از آنکه جوانک ظهرها که سرش خلوت می‌شود به کتابفروشی گوتنبرگ می‌رود و ویترین تماشا می‌کند یا کتاب و مجله‌ای به امانت می‌گیرد و در دنیای کلمات سرگرم می‌شود. همان تابستان، محسن باقرزاده که سخت علاقه‌مند به کتاب و کتابخوانی شده بود، کار در مغازه طلافروشی را رها کرد و به شاگردی در کتابفروشی مشغول شد و این عشق به کتاب برای همیشه با او ماند تا اینکه در سال 1340 با پولی که از طرف دایی‌اش به دستش رسیده بود تصمیمش مبنی بر تاسیس یک انتشارات را به سرانجام رساند و نخستین کتابش «شعرِ امروز خراسان» را با نام انتشارات توس در مشهد چاپ کرد. او پس از طبع 3کتاب دیگر به تهران آمد. باقرزاده در این دوران برای مدتی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب، زیرنظر دکتر جعفر شعار، پژوهشگر، مصحح و مترجم به نمونه‌خوانی چاپی مشغول شد و مدتی نیز در بنیاد فرهنگ ایران، نزد دکتر پرویز ناتل خانلری، مشغول به‌کار شد و با تجربه‌های تازه‌ای که کسب کرده بود چاپ و نشر در انتشارات توس را نیز ادامه داد. باقرزاده سرانجام در سال 1350 فروشگاه توس را در تهران افتتاح کرد. از آن زمان تاکنون بیشترین فعالیت انتشاراتی این مؤسسه در زمینه‌های ایران‌شناسی و تاریخ و فرهنگ ایران بوده است. «مجموعه آثار چخوف»، «تاریخ هخامنشیان» (دوره 15جلدی)، «جنس دوم» اثر سیمون دوبوآر و بسیاری کتاب‌های ارزشمند دیگر توسط این ناشر به بازار عرضه شده است.